سیدمحمد میرزامحمدزاده

تلاش دوباره ترزا می‌، نخست‌وزیر بریتانیا، برای مجاب کردن نمایندگان مجلس عوام انگلیس به‌منظور رأی آوردن طرح خروج از اتحادیه اروپا باز هم بی‌نتیجه بود و سرنوشت برگزیت همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی ماند. سال 2016 مردم بریتانیا در یک همه‌پرسی به طرح خروج از اتحادیه اروپا موسوم به برگزیت رأی دادند؛ بر اساس قوانین اتحادیه وقتی کشوری قصد خروج از این اتحادیه را داشته باشد، تحت ماده 50 باید طرحی را در مجلس خود به تصویب برساند که بر اساس آن شرایط خروج آن کشور ازجمله سرنوشت شهروندان دیگر کشورهای اتحادیه در آن کشور و برعکس و نیز قوانین مالیاتی و گمرکی را تعیین کنند؛ بر اساس ماده 50 این طرح باید به تأیید مجلس اتحادیه نیز برسد؛ بر اساس این قوانین اگر چنین طرحی درنهایت به تصویب مجلس کشور یا اتحادیه نرسد، آن کشور درنهایت بر اساس ضرب‌الاجل تعیین شده مجبور است اتحادیه را ترک کند که در نوع خود یک فاجعه به شمار می‌رود. 

تصور کنید کشوری در دل اتحادیه باشد و هیچ توافقی با همسایگانش نداشته باشد، مجبور به پرداخت عوارض گمرکی برای صادرات و واردات می‌شود، پروازهای بین کشورها مختل می‌شود و با آن‌ها همچون پرواز خارجی برخورد می‌شود، شهروندان آن کشور در اتحادیه به‌عنوان یک مسافر به شمار می‌روند و باید به کشور خود بازگردند و از آن‌طرف شهروندان اتحادیه باید از آن کشور خارج شوند.

حالا بریتانیا در چنین شرایطی قرار گرفته است؛‌ طرح توافق شده اولیه نخست‌وزیر و اتحادیه به تصویب مجلس نرسید، می برای بار دوم طرح را نوشت و روز سه‌شنبه به مجلس برد؛ پیش از آن او به نمایندگان هشدار داده بود که رأی ندادن به این طرح برای بار دوم شرایط آینده را مبهم می‌کند، او وعده داد در صورت رأی نیاوردن طرح برای بار دوم، فرصتی از اتحادیه بگیرد تا بیشتر مذاکره کنند، اما چنین فرصتی تضمین‌کننده شرایط بهتر و حل شدن مسائل نیست؛  در همان روز کمیسیون اروپا اعلام کرد درنهایت می‌تواند تنها دو تا سه هفته به بریتانیا فرصت دهد. باوجوداین شرایط بغرنج اما، نمایندگان بار دیگر به این طرح رأی ندادند. روزنامه بریتانیایی گاردین در مطلبی با اذعان به شکست دوباره می در رأی‌گیری مجلس از رأی اکثریت 149 نماینده خلاف طرح دوم می خبر داد و به بررسی شرایط آتی بریتانیا پرداخت.

چه چیز اتفاق می‌افتد؟

همان‌طور که پیش‌تر از سوی ترزا می‌ وعده داده شده بود، گام بعدی رأی‌گیری در روزهای آتی از نمایندگان است تا مشخص کنند آیا آن‌ها خروج بدون توافق را می‌خواهند یا قصد دارد ماده 50 را به تعویق اندازند و فرایند برگزیت طولانی‌تر شود. 

محافظه‌کاران مجلس می‌توانند آزادانه به خروج بدون توافق رأی دهند. می گفته بود رأی‌گیری روز چهارشنبه خروج بدون توافق را دائمی نمی‌کند، بلکه این رأی صرفاً برای اکنون است و اگر نمایندگان خروج بدون توافق را رد کنند، این به سیاست دولت تبدیل می‌شود.

این اتفاق برای ترزا می چه معنایی می‌دهد؟

هرچه اتفاق افتد، این خبر خوبی نیست. دو شکست پیاپی در مجلس عوام در برجسته‌ترین سیاست دولت برای نخست‌وزیران دوره مدرن بریتانیا بی‌سابقه بوده است و در هر دوره سیاسی دیگری چنین اتفاقی می‌توانست منجر به اخراج سریع نخست‌وزیر شود. 

شایعاتی مطرح شده بود مبنی بر اینکه او  در صورت شکست دوباره خود استعفا می‌دهد. هرچند که او استعفا نداد، اما بسیار تضعیف شده است و قطعاً‌ با چالش‌هایی مواجه می‌شود. تا الآن نمایندگان به دنبال شکل دادن برگزیت بوده‌اند و کمتر کسی قصد دارد به تکلیف می رسیدگی کند. اما همچون دیگر موضوعات درون این ماجرا، اتفاقات برای می نیز ممکن است سریع اتفاق بیافتد.

جیکوب ریس‌ماگ، نماینده محافظه‌کار، با بیان اینکه محافظه‌کارانه برگزیت سخت یا برگزیت بدون توافق از گروه تحقیق اروپا، نقش کلیدی در غرق شدن این طرح داشتند، عنوان کرد که گام بعدی برگزیت بدون توافق است

آیا او می‌تواند طرح توافق خود را دوباره ارائه کند؟

این اتفاق ممکن است. سخنگوی ترزا می در سخنرانی بعد از شکست از اذعان به این موضوع سر باز زد و صرفاً حرف نخست‌وزیر مبنی بر اینکه خروج با توافق بهترین گزینه و  طرح می بهترین طرح است را تکرار کرد. درعین‌حال وی گفت نمایندگان باید تصمیمات بسیار مهمی را اتخاذ می‌کردند.

برگزیت چقدر می‌تواند به تعویق افتد؟

این موضوع به عواملی بستگی دارد که تنها با حمایت نمایندگان محقق نمی‌شود. 

می محکم اعلام کرده است اگر تعویقی باشد باید کوتاه و به‌گونه‌ای باشد که بریتانیا در انتخابات پیش روی اتحادیه شرکت کند؛‌ انتخاباتی که 10 هفته دیگر انجام می‌شود. اما هر نوع تصمیمی از سوی مجلس عوام برای تعویق برگزیت و بسط ماده 50 قابل اصلاح است و ممکن است دیدگاه پارلمان اروپا با آن متفاوت باشد.

این اتفاق یک پیروزی برای گروه تحقیق اروپاست؟

جیکوب ریس‌ماگ، نماینده محافظه‌کار، با بیان اینکه محافظه‌کاران طرفدار برگزیت سخت یا برگزیت بدون توافق از گروه تحقیق اروپا، نقش کلیدی در غرق شدن این طرح داشتند، عنوان کرد که گام بعدی برگزیت بدون توافق است. هرچند این کار همانند انداختن یک طاس است؛ به‌ویژه آنکه اکثریت مجلس عوام بر این عقیده‌اند که خروج بدون توافق اصلاً در بین گزینه‌های مطلوب آن‌ها نیست. 

قبل از آغاز رأی‌گیری نیک بولس، نماینده حزب توری (حزب حاکم) به گروه تحقیق اروپا هشدار داد که اگر آن‌ها علیه طرح رأی دهند، توری‌های میانه‌رو هرکاری برای خنثی کردن نقشه‌های گروه انجام می‌دهند؛‌ ازجمله تأخیر در اجرای خروج از اتحادیه و تلاش فرا حزبی به‌منظور جذب اکثریت برای برگزیتی نرم‌تر.

دو شکست پیاپی در مجلس عوام در برجسته‌ترین سیاست دولت برای نخست‌وزیران دوره مدرن بریتانیا بی‌سابقه بوده است و در هر دوره سیاسی دیگری چنین اتفاقی می‌توانست منجر به اخراج سریع نخست‌وزیر شود

آیا می‌ می‌تواند برگزیتی نرم‌تر را رقم بزند؟

به نظر می‌رسد  می چنین کاری را نتواند؛ حداقل اکنون این‌گونه به نظر می‌رسد. بعد از رأی‌گیری سخنگوی وی بر مخالفت نخست‌وزیر با هرگونه توافق برگزیت شامل اتحادیه گمرکی تأکید کرد. ضمن آنکه اتحادیه ابراز کرده که خواهان مذاکرات بیشتر برای ایجاد توافق جدیدی نیست.

اقدام بعدی حزب کار چیست؟

درحالی‌که این حزب همچنان برگزاری یک رفراندوم دیگر را در بین خواسته‌های اصلی خود می‌بیند، در واکنش به شکست می، جرمی کوربین رهبر حزب کار  دوباره بر طرح برگزیت حزب کار پافشاری کرد؛ طرحی که شامل عضویت در اتحادیه گمرکی یا ایده برگزاری انتخابات سرتاسری می‌شود. اما باز هم باید بدانیم که همه‌چیز در حال تغییرات سریع است و نمایندگان خواستار رفراندوم دوم هنوز از ایده خود دست نکشیده‌اند.

آیا امکان برگزاری انتخابات عمومی وجود دارد؟

این موضوعی است که برخی نمایندگان محافظه‌کار وفادار به می نسبت به وقوع ناگزیر از آن هشدار می‌دادند، اتفاقی که با عدم رأی آوردن طرح می‌ اتفاق می‌افتد. احتمالاً این اتفاق برای شورشیان آتی حزب یک هشدار دوباره باشد، موضوعی که انتظارش را نداشتند. 

یک انتخابات دوباره می‌تواند اتفاق بیافتد، اما این کار ملزم به افزایش زمان ماده 50 بیشتر از آن چیزی است که دولت آن را می‌خواهد.