فرشاد گلزاری

از ابتدای شروع جنگ حماس و اسرائیل در هفتم اکتبر 2023، علاوه بر جاری بودن جنگ در غزه، چندین جبهه دیگر هم علیه تل‌آویو گشوده شد تا در نهایت هزینه‌های اقدامات اسرائیل در محور میدانی افزایش پیدا کند. 

تغییر لحن یمن علیه اسرائیل، 

ایالات متحده و انگلیس دو دلیل اصلی دارد. دلیل اول قوی‌تر شدن عزم اسرائیل برای حمله به رفح است و دلیل دوم، افزایش هزینه برای ایالات متحده و اروپا

لبنان یکی از جبهه‌هایی بود که از شمال اراضی اشغالی در ماه دوم جنگ ضربات عمیق اما در مقیاس‌های کوچک را به اسرائیل وارد کرد. در این میان تل‌آویو تمام تلاش خود را بر این گذاشت تا بتواند پای حزب‌الله لبنان را به جنگ مذکور باز کند و در این راستا ایالات متحده هم فضای رسانه‌ای را برای به وجود آمدن این جنگ فراهم کرد اما تا به امروز چنین اتفاقی رخ نداده است. جناح دیگر در عراق بود. مقاومت این کشور از زمان شروع جنگ هفتم اکتبر تا به امروز در ابعاد گسترده فشار خود را بر ایالات متحده معطوف کرد تا شاید در این راستا بتواند واشنگتن را مجبور به کنترل اسرائیل در پرونده غزه کند. 

در سوریه هم درگیری به صورتی دیگر با اسرائیل در جریان است؛ به گونه‌ای که حملات هوایی جنگنده‌های ارتش اسرائیل به اطراف دمشق همچنان ادامه داشته و پدافند هوایی این کشور هم اقدام به مقابله با این حملات کرده است. اما جبهه مهمتر این پرونده را بدون شک باید یمن و ارتش ملی آن دانست. از همان روزهای ابتدایی جنگ غزه انصارالله و ارتش ملی یمن حملات گسترده‌ای را علیه کشتی‌های اسرائیل در باب‌المندب و دریای سرخ در دستور کار قرار دادند. 

بسیاری از تحلیلگران و ناظران بین‌المللی به این جمع‌بندی رسیده بودند که ارتش ملی یمن صرفاً به کشتی‌ها با ماهیت اسرائیلی حمله خواهند کرد اما یکباره نیروهای مسلح یمن چندین کشتی آمریکایی و انگلیسی را مورد هدف قرار دادند که در این نقطه، بسیاری از معادلات تغییر کرد. در این راستا اساس سلسله حملات یمنی‌ها به کشتی‌های اسرائیل به انضمام انگلیس و آمریکا برای آن صورت گرفت که تل‌آویو و سایر شرکای آن تحت فشار قرار بگیرند تا به نوعی هجمه‌ها علیه غزه فروکش کند اما موضوع مهم این است که در دو سوی این معادله عملاً نه تنها رویارویی روند کاهشی به خود نگرفت، بلکه شاهد افزایش رد و بدل شدن آتش میان دو طرف هستیم. 

به عنوان نمونه زمانی که حملات اسرائیل به غزه تشدید شد، ارتش ملی یمن هم در هفته چندین حمله علیه کشتی‌های اسرائیل انجام داد و یکباره میزان این حملات افزایش پیدا کرد اما زمانی که بحث از مذاکرات آتش‌بس به میان آمد، از میزان هجمه‌ها کاسته شد و با منفی شدن خروجی گفت‌وگوها دوباره تنش به حد بالای خود رسید. حال تحولات در نقطه‌ای قرار دارد که اساساً هر عملی با عکس‌العمل طرف مقابل روبرو می‌شود. موضوعی که از نظر تحلیلگران مسائل نظامی یک مجادله جدید به شمار می‌آید. 

حمله به رفح و تشدید عملیات  در دریای سرخ 

اینکه چرا باید منتظر یک منازعه جدید آن هم با محوریت یمن در بستر دریا باشیم، دلیلی ندارد جز اظهارات اخیر مقامات نظامی این کشور. روز گذشته (یکشنبه) سرلشکر محمد ناصر العاطفی، وزیر دفاع یمن در مانور نظامی «الیوم الموعود» اعلام کرد که با زور قواعد درگیری جدیدی را تحمیل می‌کنیم که آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها، اسرائیلی‌ها و کسانی که در مدار آنها هستند، بهای سنگینی را خواهند پرداخت. 

او با بیان اینکه تغییرات ژئوپلیتیکی در نظم نوین جهانی در همین راستا به زودی اتفاق خواهد افتاد، گفت که ورود یمن به نبرد با اسرائیل و محاصره آن در دریا، تصمیمی حاکمیتی، ملی، اسلامی و انسانی است. این مقام ارشد نظامی یمن اعلام کرد آنچه باید همه درک کنند این است که نبرد ما با اسرائیل علنی بوده و همچنان به محاصره دریایی آن ادامه می‌دهیم و تل‌‌آویو باید بداند که عملیات نیروی دریایی یمن علیه کشتی‌های نظامی و تجاری آمریکا و انگلیس متوقف نخواهد شد. 

العاطفی اظهار کرد علاوه بر اسرائیل، کشورهای اروپایی به انضمام آمریکا و انگلیس باید بدانند که هرگونه تحرک در آبهای سرزمینی یمن برای آنها هزینه‌های زیادی در بر خواهد داشت. ساعاتی پس از این اظهارات، محمد علی الحوثی، عضو شورای عالی سیاسی یمن و از رهبران ارشد جنبش انصارالله در این باره گفت نمی‌توانیم با گل از آمریکا که در سرزمین ما ویرانی به بار می‌آورد، استقبال کنیم، بلکه با قتل و کشتار نیروهایش مواجه خواهد شد. اگر هر دو موضع فوق را کنار یکدیگر قرار دهیم به خوبی می‌بینیم که مواضع نظامی و سیاسی صنعا در حقیقت نشان دهنده تغییر لحن یمن علیه اسرائیل، ایالات متحده و انگلیس است که در این بین دو دلیل اصلی وجود دارد. دلیل اول قوی‌تر شدن عزم اسرائیل برای حمله به رفح است. 

تل‌آویو روز گذشته (یکشنبه) اعلام کرد در صورت شکست مذاکرات درباره تبادل اسرای غزه که قرار است در دوحه از سر گرفته شود، قبل از پایان ماه رمضان به شهر رفح حمله می‌کند و همین موضوع به نوعی نشان از اعمال فشار بر حماس بوده و همچنین احتمال سنگ‌اندازی در مذاکرات از سوی تل‌آویو را دوچندان خواهد کرد تا در نهایت تیم نتانیاهو به اهداف موردنظر خود برسد. دلیل دوم افزایش هزینه برای ایالات متحده و اروپا است. تاکنون بارها و بارها خاک یمن از هوا و دریا توسط ائتلاف آمریکا و انگلیس مورد هدف قرار گرفته است و بر همین اساس یمنی‌ها درصدد تلافی این اقدامات هستند. بدیهی است افزایش حملات به ائتلاف غربی در دریای سرخ که مقامات یمنی نوید آن را داده‌اند، در این مقطع زمانی و به خصوص در وضعیتی که حمله اسرائیل به رفح قریب‌الوقوع ارزیابی می‌شود، نوعی اعلام هشدار به کشورهای عربی هماهنگ با اسرائیل و غرب هم به شمار می‌رود که عربستان و امارات در صدر فهرست آنها قرار دارند. بر همین اساس تحمیل قواعد جدید یمنی‌ها در دریای سرخ می‌تواند معادلات را حداقل در حوزه میدانی دستخوش تغییرات اساسی کند.