فرشاد گلزاری

با فرا رسیدن ماه رمضان تقریباً تمام تحلیل‌ها حول محور آتش‌بس در غزه و تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل مردود و خوش‌بینی‌ها به صفر رسیده است. در این راستا رویترز روز گذشته (دوشنبه) به نقل از دو منبع امنیتی مصر اعلام کرده که قاهره روز یکشنبه برای از سرگیری مذاکرات آتش‌بس غزه در ماه رمضان با تعدادی از شخصیت‌های ارشد جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس)، اسرائیل و سایر میانجی‌گران تماس برقرار کرده است.

 در این رابطه منابع مصری و منابع دیگر در جنبش حماس جزئیات آنچه را می‌توان به عنوان «تحرکات لحظه آخری» برای برقراری آتش‌بس در نوار غزه در اولین ساعات ماه مبارک رمضان دانست، فاش کردند. یک منبع مصری مطلع از تلاش‌های قاهره در این زمینه به العربی الجدید گفت که سفر غیرمنتظره ویلیام برنز، رئیس سیا به قاهره در شامگاه جمعه و دیدار وی با دیوید بارنیا، رئیس موساد با محوریت احتمال دستیابی به یک آتش‌بس بشردوستانه کوتاه مدت، بین دو تا چهار روز بود که طی آن می‌توان راه را برای آغاز مذاکرات در راستای توافق متوقف شده که چارچوب کلی آن در پاریس محقق شد، هموار کرد. 

 وجود سه سطح از واکنش‌های منفی و انتقادها به نوعی حالا موجب شده تا نتانیاهو به منشأ نفرت‌پراکنی علیه اسرائیل تبدیل شود و باید دید که او با این حجم از خرابکاری و انتقاد قرار است چگونه این مسیر مین‌گذاری شده را ادامه دهد

این منبع با اشاره به اینکه فشار آمریکا برای برقراری «آتش‌بس بشردوستانه سریع» همزمان با آغاز ماه رمضان وجود دارد، گفت که این  موضوع در چارچوب تمایل واشنگتن برای تحریک نکردن احساسات مسلمانان در سراسر جهان به ویژه در سایه این مساله است که دولت آمریکا را مشترکاً با تل‌آویو مسئول قتل عام و قحطی در غزه می‌دانند. منبعی که با العربی الجدید صحبت کرده بود تاکید کرد که در سفر اعلام نشده برنز به قاهره، بحث‌هایی در مورد فرمولی صورت گرفت که می‌تواند استدلال بنیامین نتانیاهو در مورد اصرارش بر لیست اسیران زنده را باطل کند، به طوریکه فهرست اولیه‌ای از سوی جنبش حماس ارائه شود که فقط شامل اسامی اسرای تحت کنترل آن است، یا فقط اسامی اسرای اسرائیلی که زنده بودن آنها را تایید می‌کند، ارائه شود؛ مشروط بر اینکه این تاکید صورت بگیرد که میانجیگران لیست جامع و مفصلی از وضعیت اسرایی که در دست دیگر گروه‌های مقاومت هستند، ارائه خواهند کرد. 

آنچه در خصوص این مذاکرات باید مورد نظر قرار بگیرد این است که با شروع ماه رمضان در ارضی اشغالی، اساساً ما باید شاهد شروع دور جدید درگیری‌ها در غزه میان اسرائیل و حماس باشیم و همین موضوع نشان می‌دهد که فلسطینی‌ها از یک سو در موضع آفند قرار گرفته‌اند و از سوی دیگر حالت پدافندی یا دفاعی خود را همچنان حفظ کرده‌اند. اساساً حماس به نوبه خود از طریق بیش از یک مقام ارشد به اسرائیل اعلام کرده که برای تبادل اسراء عجله ندارد، زیرا حساب باز کردن روی ماه رمضان به نفع آن است؛ یعنی کرانه باختری، بیت المقدس و مناطق دیگر در منطقه ملتهب خواهند شد و بنابراین به نظر می‌رسد که آماده هیچ‌گونه امتیازدهی نیست، مگر اینکه اسرائیل امتیازات لازم 

را بدهد. 

این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که احتمال دارد در خلال ماه رمضان در غزه و حتی در رفح شاهد یکسری از اتفاقاتی باشیم که می‌تواند اوضاع و احوال میدانی را تغییر دهد. 

نتانیاهو کابینه‌ای را هدایت می‌کند که به صورت ائتلافی تشکیل شده و وزیر افراطی امنیت داخلی به انضمام وزیر دارایی به صورت مستقیم بر وی تاثیرگذار هستند اما این تاثیرپذیری نتانیاهو حالا آبروی اسرائیل را به حراج گذاشته است

نفرت‌پراکنی به سبک نتانیاهو! 

فارغ از آنکه قرار است چه اتفاقاتی در مورد توافق آتش‌بس و تبادل اسراء رخ دهد باید توجه داشت که برخی از داده نشان از آن دارد که نتانیاهو در ماه رمضان به دنبال آن است تا در نهایت به غزه حمله کند. او دو روز پیش (یکشنبه) در مصاحبه با مجله پولیتیکو با اشاره به حمله زمینی احتمالی ارتش اسرائیل به شهر رفح واقع در جنوب غزه اعلام کرد که ما وارد رفح خواهیم شد و خط قرمز خود را تکرار نشدن حمله ۷ اکتبر ترسیم کرده‌ایم. نخست‌وزیر اسرائیل در بخش دیگری از سخنان خود همانند گذشته مدعی شد جنگی که شروع کردیم رو به پایان است و تنها کمتر از دو ماه دیگر با پیروزی فاصله داریم و در نهایت این جنگ را بین ۴ الی ۶ هفته به سرانجام می‌رسانیم. این سخنان نتانیاهو شاید از حیث شکلی، تکرار ادعاهای اخیر وی به نظر برسد اما از منظر ماهوی باید متوجه بود که مقصود این مواضع کسی نیست جز جو بایدن! رئیس جمهوری ایالات متحده روز شنبه گفت که معتقد است رویکرد نتانیاهو در جنگ علیه حماس در غزه، بیش از آنکه به اسرائیل کمک کند به آن «لطمه» می‌زند و بر همین اساس نخست‌وزیر اسرائیل به نوعی پاسخ خود به بایدن را صریحا و با تمرکز بر حمله به رفح مطرح کرده است. اما آنچه در این میان حالا به عنوان یک مساله مهم از سوی عوام و همچنین جامعه نخبگانی مورد اشاره قرار گرفته، تاثیر رفتارهای نتانیاهو به عنوان رهبر حزب لیکود و رئیس کابینه بر حیثیت و جایگاه اسرائیل است. او کابینه‌ای را هدایت می‌کند که به صورت ائتلافی تشکیل شده و وزیر افراطی امنیت داخلی به انضمام وزیر دارایی به صورت مستقیم بر وی تاثیرگذار هستند اما این تاثیرپذیری نتانیاهو حالا آبروی اسرائیل را به حراج گذاشته است. اگر به اسیل انتقادها توجه کنیم به وضوح می‌بینیم که نتانیاهو و تیم وی در سه لایه مورد اعتراض و انتقاد قرار گرفته‌اند. سطح اول، افکار عمومی ایالات متحده و همچنین 

کاخ سفید است.

 در ماه‌های اخیر بارها و بارها تظاهرات علیه اقدامات تل‌آویو در غزه در جای جای آمریکا برگزار شده و حالا فشار افکار عمومی ایالات متحده به بایدن منتقل شده است. بایدن هم بر اساس اظهاراتی که مطرح کرده به صورت علنی از اقدامات نخست‌وزیر اسرائیل خسته شده و نمی‌تواند جوابگوی سیل انتقادها باشد. سطح دوم این انتقادها به افکار عمومی بین‌المللی مربوط می‌شود؛ به گونه‌ای که در اروپا و کشورهای عربی و آفریقایی جنایات اسرائیل علیه مردم غزه به محور اعتراضی و انتقادی تبدیل شده است. دز سطح سوم هم تل‌آویو قرار دارد. ساکنان اراضی اشغالی و به خصوص خانواده اسرای فلسطینی مدام در حال انتقاد از رفتار نتانیاهو هستند و به موازات این روند بسیاری از سیاسیون این رژیم هم انتقادهای خود علیه نتانیاهو را تند و تیز کرده‌اند و حتی تاکید بر استعفای وی دارند. این سه سطح از واکنش‌های منفی و انتقادها به نوعی حالا موجب شده تا نتانیاهو به منشأ نفرت‌پراکنی علیه اسرائیل تبدیل شود و باید دید که او با این حجم از خرابکاری و انتقاد قرار است چگونه این مسیر مین‌گذاری شده را ادامه دهد.