استقبال از ۲۰۲۴ در جهانی پرآشوب

فرشاد گلزاری

سال 2023 میلادی با تمام فراز و فرودهای خود به پایان رسید و حالا جهان در آستانة سال 2024 است. آنچه در سال گذشته میلادی رخ داد بدون شک می‌تواند چراغ راه آینده باشد و در این میان نمی‌توان سال جدید میلادی را بدون نگاه به تحولات یکسال گذشته تحلیل کرد. در سال 2023 جنگ اوکراین وارد یکسالگی خود شد و این منازعه به سمت و سویی رفت که روس‌ها با تمام قدرت علیه کی‌یف عمل کردند و سعی داشتند به هر ترتیب که شده دولت زلنسکی را زمین‌گیر کنند که به نظر برخی از تحلیلگران این اتفاق رخ داده است. واقعیت‌ها در جنگ اوکراین همانند بسیاری از مخاصمات مسلحانه و برخوردهای نظامی نشان داد که اساساً اوکراین به زمین بازی غرب و شرق تبدیل شده و اساساً این کشور حالا راهی ندارد جز اینکه با غرب هماهنگ باشد. 

در سال 2023 عرصه تکنولوژی یکی از میدان‌های رقابت جدی میان قدرت‌ها بود که می‌توان به توسعه هوش مصنوعی یا حتی جهان مجازی یا همان متاورس اشاره کرد و انتظار می‌رود که در سال 2024 هم یک اتفاق بزرگ دیگر در این عرصه رخ دهد

آنچه در طول سال 2023 در پرونده اوکراین قابل رویت بود، انباشت کمک‌های مالی و نظامی غرب اعم از آمریکا و اتحادیه اروپا به کی‌یف بود که موجب شد روسیه به هر ترتیب که شده بیشتر در باتلاق اوکراین فرو برود و هزینه‌های خود را افزایش داد که حالا هم گفته می‌شود روس‌ها به دنبال یک راه حل برای فرار از این بحران هستند. به موازات این روند، جنگ میان حماس و اسرائیل در غزه که از 7 اکتبر 2023 آغاز شد، هم یکی از مهمترین رویدادهای سال گذشته میلادی به شمار می‌رود. اهمیت این زد و خورد شاید برای بسیاری از کارشناسان به دلیل تعداد بالای کشته و زخمی‌های دو طرف درگیری به خصوص فلسطینی‌ها باشد، اما واقعیت این است که این جنگ همه طرف‌های عربی، غربی و حتی شرقی را به خود درگیر کرده است. اینکه دیده می‌شود ارتش ملی یمن به حمایت از حماس و مردم فلسطین برخاسته و کشتی‌های متعلق به اسرائیل را در دریای سرخ، خلیج عدن و تنگه باب‌المندب هدف قرار می‌دهد دقیقاً همان موضوعی است که تمام جهان اعم از واشنگتن، اروپایی‌ها و حتی کشورهای عربی منطقه را به خود درگیر کرده است؛ چراکه این رخدادها در مهمترین شاه‌راه مواصلاتی جهان در حال وقوع است و همین موضوع موجب شده تا اقتصاد بین‌الملل از چند جهت و به دلیل حضور ابرقدرت‌های دنیای تجارت و اقتصاد در هر دو جنگ اوکراین و غزه مورد ضربه قرار بگیرد؛ به گونه‌ای بر اساس گزارش‎های موجود، تورم جهانی در سال 2023 افزایش یافته و همچنین جهان پایین‌ترین نرخ رشد اقتصادی در سه دهه گذشته را تجربه کرده است. اگر از این دو جنگ مهم در جهان فاصله بگیریم به خوبی می‌بینیم که در اقصی نقاط جهان هم اگرچه جنگ علنی بر پا نبوده ولی اوضاع و احوال چندان خوب نبوده است. به عنوان مثال در قاره آفریقا همچنان در سودان درگیری‌ها میان ارتش و نیروهای واکنش سریع این کشور در جریان است و هیچ چشم‌اندازی وجود ندارد. در برخی دیگر از کشورهای آفریقایی مانند نیجر، بورکینافاسو، مالی، گابون و جمهوری آفریقای مرکزی طی 12 ماه شاهد وقوع کودتا بودیم که این بحران‌ها هم بدون شک در سال 2024 تولید رادیکالیسم و فقر خواهد کرد. 

در سال 2024 احتمالاً پذیرش مهاجران و پناهجویان در کشورهای اروپایی به یک مشکل جدید تبدیل شود؛ چراکه از یک سو دولت آلمان به نیروی کار نیاز دارد و از سوی دیگر احزاب راستگرا که در ایتالیا، هلند و مجارستان دست بالا دارند، بر مخالفت‌های خود با پذیرش پناهجویان شدت بخشیده‌اند 

2024 چگونه سالی خواهد بود؟ 

با گذر از وقایع مهم سال 2023 باید بگوییم که سال 2024 از نظر سیاسی و اقتصادی برای جهان سال سخت و پرآشوبی پیش‌بینی می‌شود. چند ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری روسیه برگزار خواهد شد که البته نتیجه آن چندان دور از ذهن نیست و باید منتظر حضور پوتین در کرملین تا سال 2030 و به مدت شش سال دیگر باشیم. در مقابل، انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده هم در 5 نوامبر 2024 برگزار خواهد شد و هر دو کشور که حالا به رقیب یکدیگر در بسیاری از پرونده‌های بین‌المللی و منطقه‌ای تبدیل شده‌اند سعی می‌کنند که بر خروجی انتخابات یکدیگر تاثیر بگذارند؛ کمااینکه حضور دونالد ترامپ در انتخابات 2024 آمریکا بدون شک برای روسیه یک نعمت است و شاید او یکبار دیگر ساکن کاخ سفید شود. در این میان چین به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی و نظامی به دنبال آن است تا نفوذ آمریکا در تایوان را مهار یا حداقل کنترل کند و به همین دلیل پکن در سال 2024 بدون شک هزینه‌های خود را برای تقابل با آمریکا در محورهای مختلف افزایش خواهد داد که یک نمونه آن تحریک کره‌شمالی علیه منافع آمریکا خواهد بود. از این نکته نباید گذشت که افغانستان به عنوان یک پرونده با اهمیت در نظام بین‌الملل در سال جدید میلادی زیر ذره‌بین غرب و به خصوص ایالات متحده و برخی از متحدین دانه درشت اروپایی قرار خواهد گرفت؛ چراکه چین در سال 2023 نفوذ خود را به بالاترین حد در افغانستان رسانده و جالب این است که پکن سفیر طالبان در چین را به صورت رسمی پذیرش کرده که این یعنی به چالش کشیدن سناریوی غرب در قبال افغانستان. اما در اروپا آنچه که برای سال 2024 میلادی پیش‌بینی می‌شود مشکلات اقتصادی حاصل از جنگ اوکراین و همچنین جولان راست‌گراهای افراطی است. 

در سال 2023 میلادی شهروندان کشورهایی مانند ایتالیا، هلند، فرانسه، آلمان و حتی مجارستان یا به صورت مستقیم و رسمی مجبور به پذیرش مقامات راستگرا به عنوان مسئولان جدید خود شدند و یا اینکه شاهد قیام این طیف در انتخابات‌ محلی و میتینگ‌های سیاسی بودند. بر همین اساس احتمال دارد که ماجرای پذیرش مهاجران و پناهجویان در کشورهای اروپایی به یک مشکل جدید تبدیل شود؛ چراکه از یک سو دولت آلمان در مورد نیروی کار با مشکل جدی روبرو است و از سوی دیگر احزاب راستگرا که حالا قدرت را در برخی کشورهای مهم اروپایی مانند ایتالیا، هلند و مجارستان در دست دارند، بر مخالفت‌های خود با پذیرش پناهجویان شدت بخشیده‌اند. در منطقه خاورمیانه هم اگرچه ایران و عربستان در سال 2023 با یکدیگر آشتی کردند، اما جنگ غزه باعث شده تا بسیاری از کشورهای منطقه تمام فکر و ذکر خود را بر ختم این منازعه قرار دهند. در پایان باید خاطرنشان کرد که در سال 2023 میلادی عرصه تکنولوژی یکی از میدان‌های رقابت جدی میان قدرت‌های غربی و شرقی بود که می‌توان به توسعه هوش مصنوعی و یا اینترنت و حتی جهان مجازی یا همان متاورس اشاره کرد و انتظار می‌رود که در سال 2024 هم یک اتفاق بزرگ دیگر در این عرصه رخ دهد.