گمانه‌زنی‌ها در مورد بازنگری روابط آمریکا با اسرائیل شدت گرفت؛
عبور دموکرات‌ها از نتانیاهو؛ محتمل اما پرهزینه!
فرشاد گلزاری
از ابتدای ورود مجدد نتانیاهو به قدرت، جو بایدن و تیم وی در کاخ سفید بر این عقیده بودند که با وی به مشکل برمیخورند و احتمالاً چالش‌های فراوانی با وی خواهند داشت که البته این تحلیل کاملاً درست از آب درآمد. زمانی نخست‌وزیر فعل اسرائیل قرار بود کابینه خود را سر و شکل دهد، مشاوران بایدن به صورت علنی و مشهود با ارسال پیام‌های مختلف به تل‌آویو این هشدار را دادند که تشکیل این کابینه آنهم با کسانی مانند ایتمار بن گویر که چند پله از افراطی‌های راستگرا جلوتر ایستاده، می‌تواند تبعات ناخوشایندی را برای حزب لیکود و شخص نتانیاهو داشته باشد. به هر ترتیب از آن روزها تاکنون اتفاق‌هایی رخ داده که دیگر چندان سابقه تاریخی مهم ارزیابی نمی‌شود؛ بلکه آنچه اهمیت دارد، بدون تردید وضعیت فعلی خواهد بود. در شرایط کنونی و با عنایت به رخدادهای میدانی و سیاسی که طی کمتر از یکماه گذشته اتفاق افتاده، بسیاری از صاحب‌نظران و ناظران بین‌المللی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که ایالات متحده و به خصوص تیم بایدن نمی‌توانند چنین وضعیتی را تحمل کنند و به دنبال یک راه حل برای اصلاح رفتار اسرائیل است و اگر این روند از سوی رژیم صهیونیستی اصلاح نشود، بحث دوری از تل‌آویو در دستور کار واشنگتن قرار خواهد گرفت.
تیم ترامپ و خودِ وی منتظر هستند تا عملکرد بایدن علیه نتانیاهو را ببینند تا در نهایت بتوانند اوضاع را بر اساس داشته‌های سیاسی خود جهت‌دهی کنند، ولی به هر حال این فاصله گرفتن از آمریکا می‌تواند منطقه و به خصوص اراضی اشغالی را بار دیگر وارد یک جهنم جدید کند
بر همین اساس توماس فریدمن، مسئول بخش نظرات روزنامه نیویورک‌تایمز آمریکا که یک روزنامه‌نگار مشهور یهودی- آمریکایی به حساب می‌آید، در جدیدترین گزارش درباره تحولات این اختلافات نوشته «صحبت‌هایی که درباره تعارض ارزش‌ها و منافع آمریکا و اسرائیل وجود دارد، در واقع حاکی از اختلاف نظر در رویکردهای دیپلماتیک دو طرف است، نه همکاری‌های نظامی و اطلاعاتی، بر این اساس نشانه‌های این اختلاف نظر در پرونده‌های مختلف نمایان شده است. به باور او، از دیگر مواردی که بر شدت تنش‌ها میان دولت بایدن و کابینه نتانیاهو افزود، اقدام نتانیاهو در لغو قانون انفصال بود که امکان بازگشت به شهرک‌ها را برای شهرک‌نشین‌ها فراهم کرده و به کانون‌های شهرک‌سازی در کرانه دختری اشغالی مشروعیت بخشید. همچنین او قانونی را به تصویب رساند که بر اساس آن روند تصویب شهرک‌ها از شش مرحله به دو مرحله رسید و در نتیجه آن واشنگتن در اقدامی غیر عادی و بسیار نادر در روابط دو طرف، مایک هرتزوگ، سفیر رژیم صهیونیستی را برای اعلام مراتب اعتراض خود به این قانون احضار کرد! طبق گزارش فریدمن در نیویورک تایمز که به بررسی نتایج حمایت آمریکا از این تحولات پرداخته است، طبیعتاً اعتراض آمریکا به این موضوع تنها برای محکومیت اشغال مستمر مناطق فلسطینی که همواره از حمایت آمریکا برخوردار بوده، انجام نشد؛ بلکه این اعتراض در راستای حفظ آبروی آمریکا در نهادها و محافل بین‌المللی انجام شد که در آنها از این ایده دفاع می‌کند که اسرائیل کرانه‌باختری را به طور موقت به اشغال درآورده و مرتکب هیچ گونه آپارتایدی در آنجا نمی‌شود، این در حالی است که کابینه نتانیاهو آشکارا اعلام کرد قصد الحاق کرانه باختری را داشته و به دو تن از تندروترین حامیان الحاق یعنی بتسلئیل اسموتریچ و ایتامار بن‌گویر اختیارات امنیتی و مالی گسترده‌ای را داده است!
بسیاری از ناظران بین‌المللی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که تیم بایدن نمی‌تواند رفتار بایدن را تحمل کند و به دنبال یک راه حل برای اصلاح رفتار اسرائیل است و اگر این روند از سوی آنها اصلاح نشود، بحث دوری از تل‌آویو در دستور کار واشنگتن قرار خواهد گرفت
احتمال رویگردانی از تل‌آویو؟!
البته در گزارش مذکور که توسط فریدمن نوشته شده محورهای دیگری در مورد این اختلاف نظر مطرح شده است. به عنوان مثال، پرونده اصلاحات قضایی، فعالیت هسته‌ای ایران، عادی‌سازی روابط با عربستان و حتی درگیری‌های سیاسی در داخل اسرائیل که تمام این موارد از گذشته تاکنون وجود داشته اما حالا وارد مراحل پیچیده‌تری شده است. مثلاً از زمان روی کار آمدن دوباره نتانیاهو اختلاف‌نظرها در اراضی اشغالی تشدید شد و از یک اختلاف‌نظر میان دولت آمریکا و تل‌آویو به اختلاف‌نظر شخصی میان دولت بایدن و نتانیاهو رسید که اکنون به دلیل اقدامات و سیاست‌هایش یک عنصر نامطلوب در کاخ سفید است. این مساله زمانی آشکار شد که بایدن از نتانیاهو برای حضور در کاخ سفید دعوت نکرد و حتی تصریح کرد که هرگز در آینده نزدیک او را دعوت نخواهد کرد تا او را تحقیر کند، در ادامه نتانیاهو نیز وزرای کابینه خود را از سفر به واشنگتن پیش از دیدار خودش با بایدن منع کرد. وزرای کابینه نتانیاهو که به سفر به واشنگتن علاقه نشان دادند و در راس آنها اسموتریچ که از سفر به آمریکا منع شد، با مخالفت‌های شدید او غافلگیر شدند. البته در این میان مسائلی مانند حملات گاه و بیگاه به کرانه باختری، غزه و اخیراً هم جنین به موضوع احتلاف میان دو طرف تبدیل شده است اما در این میان چند نکته وجود دارد. نخست آنکه، فاصله گرفتن آمریکا از اسرائیل هنوز به صورت رسمی و علنی مشخص نشده و صرفاً دنیا با یکسری از متغیرها در این خصوص روبرو است، نه واقعیات سیاسیِ اثرگذار. نکته دوم این است که اگر فرض را بر این بگذاریم که قرار باشد این فاصله از سوی آمریکا اجرایی شود، بدن شک در تمام محورها صادق نخواهد بود و برخی از حوزه‌ها را تحت پوشش قرار میدهد. اما نکته سوم به مسائل میدانی برمی‌گردد. تیم بایدن ار رفتار نتانیاهو و کابینه وی در منطقه به شدت عصبانی و ناراضی است و به همین دلیل قطع ارتباط میان این دو یا کاهش تعهدات و همکاری‌ها در این محور می‌تواند برای ایالات متحده در منطقه هزنه‌های زیادی را به بار بیاورد. اما نکته چهارم بحث انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 آمریکا است.
بایدن به دنبال پیروزی در این مسیر است اما ترامپ همانند گذشته در حال مسموم‌سازی فضا علیه وی است. به گونه‌ای که دموکرات‌ها اعلام کرده‌اند که به دنبال تحریم سخنرانی اسحاق هرتزوگ، رئیس اسرائیل در کنگره آمریکا هستند که قرار است چندی دیگر و طی سفر به واشنگتن انجام شود. در این مسیر اگر جمهوریخواهان هم در حال بهره‌برداری سیاسی و انتخاباتی از قهر نتانیاهو و باین هستند و می‌خواهند هرگونه که شده از این فضا به نفع خود استفاده کنند. این بدان معناست که تیم ترامپ و خودِ وی منتظر هستند تا عملکرد و واکنش بایدن علیه نتانیاهو را ببینند تا در نهایت بتوانند اوضاع را بر اساس داشته‌های سیاسی خود جهت‌دهی کنند. این فاصله گرفتن حتی می‌تواند به هر ترتیبی که شده منطقه و به خصوص اراضی اشغالی را بار دیگر وارد یک جهنم جدید کند، ولی وضعیت نشان میدهد بایکوت نتانیاهو توسط بایدن می‌تواند هزینه‌هایی را در بر داشته باشد.
دیدگاه تان را بنویسید