رصد طالبان از اسلام‌آباد!

فرشاد گلزاری

هر چه به یازدهم سپتامبر 2021 (20 شهریور 1400) نزدیک می‌شویم، اخبار بسیار عجیبی در حوزه میدانی و سیاسی افغانستان از سوی رسانه‌های جهان منتشر می‌شود. آنگونه که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و تیمش اعلام کرده‌اند، ایالات متحده تا تاریخ مذکور تمام سربازان و بخشی از ادوات خود را از افغانستان خارج خواهند کرد. در همین راستا ژنرال کنت مک کنزی، فرمانده فرماندهی مرکزی آمریکا روز گذشته (سه‌شنبه) در گفتگوی تلفنی با روزنامه‌نگارانِ آمریکایی و اروپایی اعلام کرد که حدود نیمی از روند خروج این نیروها از افغانستان اجرایی شده و تا ماه سپتامبر تمامی نیروها را خارج خواهد کرد. او همچنین اعلام کرده که آمریکا به حمایت از نیروهای افغانستان و مبارزه با تروریسمِ خارج از این کشور ادامه خواهد داد. مکنزی در پایان گفت‌وگوی تلفنی‌اش با اصحاب رسانه اظهار کرد که واشنگتن نمایندگی دیپلماتیک خود را از طریق سفارت آمریکا در کابل حفظ خواهد کرد و مسئولیت حفاظت از این سفارت برعهده دولت میزبان خواهد بود؛ هر چند که آمریکا از دیپلمات‌های خود در افغانستان همانند سایر کشورها حفاظت خواهد کرد. این اظهارات مک کنزی به وضوح نشان می‌دهد که آمریکا‌ هنوز از بابت تامین امنیت مقرهای دیپلماتیکشان پس از خروج از افغانستان نه تنها نگران هستند، بلکه به خوبی‌ می‌دانند که به محض خروج از این کشور، طالبان ممکن است تا فتح کابل هم پیش برود. بر همین اساس نه تنها دولت افغانستان، بلکه شهروندان این کشور آرام آرام نگرانی‌های خود را بروز می‌دهند و این به معنای کلید خوردن بحران جدید در افغانستان است. بحرانی که تبعات آن به حدی خواهد بود که حتی صدای دیده‌بان حقوق‌بشر هم درآمده است. روز گذشته (سه‌شنبه) دیدبان حقوق‌بشر از کشورهایی که نیروهایشان در حال ترک خاک افغانستان هستند، خواست تا اقدامی برای جابجایی مترجم‌های افغان و دیگر کارکنان محلی انجام دهند و تاکید کرد که مساله خروج نیروها به نگرانی آنها مبنی بر هدف قرار گرفتن به دست طالبان افزوده است. این در حالیست که گروه طالبان روز دوشنبه به افغان‌هایی که برای نیروهای خارجی در قالب مترجم و دیگر مشاغل کار میکردند، اطمینان خاطر داد که در صورت ابراز ندامت نیازی نیست افغانستان را ترک کنند. طالبان از این افراد خواست تا دیگر درگیر فعالیت‌های مشابه نشوند؛ چراکه این اقدامات را مصداق خیانت به اسلام و این کشور دانسته‌اند. اینکه چند نفر از مترجمان و کارمندان محلی در افغانستان با اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها همکاری می‌کردند، به صورت دقیق مشخص نیست اما بر اساس آماری که اخیراً فرماندهان آمریکایی اعلام کرده‌اند چیزی در حدود 18 هزار نفر در سراسر افغانستان مشغول به این کار بوده‌اند. اما مساله به اینجا ختم نمی‌شود بلکه اوضاع و احوال امنیتی افغانستان بیش از آنچه گفت می‌شود خراب است. مقام‌های ارشد دولت کابل روز گذشته (سه‌شنبه) اعلام کردند که در 48 ساعت گذشته و در نتیجه افزایش حملات از سوی شبه نظامیان طالبان و همزمان با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، دست کم ۱۵۰ سرباز افغان کشته یا زخمی شده‌اند. خبرنگار رویترز در کابل هم گزارش کرده که درگیری‌ها در ۲۶ ولایت از ۳۴ ولایت افغانستان اکنون به وقوع پیوسته و تلفات به شدت رو به افزایش است. خبرگزاری صدای افغان هم اعلام کرده که طالبان منطقه شهرک در ولایت غور واقع در غرب افغانستان را تصرف کرد و سربازان افغان را مجبور کرده تا به روستاهای همجوار عقب‌نشینی کنند. همچنین انفجار خودروی بمب‌گذاری شده در مقر پلیس در منطقه خاصِ بلخ واقع در ولایت بلخ نیز دست‌کم باعث کشته شدن چهار تن و زخمی شدن ۵۰ غیرنظامی شده است. از سوی دیگر خبرنگار راشاتودی هم در حساب کاربری توئیتر خود اعلام کرده که طالبان سحرگاه دیروز (سه‌شنبه) شهرستان دولت‌آباد واقع در ولایت فاریاب را پس از درگیری با نیروهای دولتی تصرف کرده است. این آمارها و ارقامی که در حال مخابره شدن هستند به خوبی نشان می‌دهد که اوضاع روز به روز در حال بدتر شدن است و مشخص نیست که آمریکایی‌ها چه تمهیدی در این باره دارند.

مقام‌های ارشد دولت کابل روز گذشته (سه‌شنبه) اعلام کردند که در 48 ساعت گذشته و در نتیجه افزایش حملات از سوی شبه نظامیان طالبان و همزمان با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، دست کم ۱۵۰ سرباز افغان کشته یا زخمی شده‌اند

افزایش اقدامات اطلاعاتی

بدون شک تنها کشور یا دولتی که باید جوابگوی این وضعیت باشد، ایالات متحده است. همگان در سراسر دنیا فکر می‌کردند که با امضای توافق دوحه میان طالبان و آمریکا، همه چیز یکباره یا حداقل طی چند سال تغییر می‌کند و اوضاع درست می‌شود، اما نه تنها این اتفاق رخ نداد بلکه هر روز شاهد پیشروی طالبان هستیم. مشکل اینجاست که آمریکایی‌ها تنها با بخشی از طالبان توافق دوحه را امضا کردند و بخش دیگری از این جریان که اساساً توسط پاکستان راهبری می‌شود، هیچ اعتقادی به این توافق‌نامه ندارد. به همین دلیل اوضاع وخیم شده و حال آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند تا سناریوی جدید خود یعنی تشدید اقدامات اطلاعاتی را کلید بزنند. بر همین اساس نیویورک‌تایمز اعلام کرده که شتاب آمریکا در خارج کردن نیروهایش از افغانستان، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) را واداشته تا به دنبال پایگاه جدیدی برای زیر نظر گرفتن و پیگیری تحولات این کشور بگردد. بر اساس گزارش این روزنامه، کشورهای اندکی در اطراف افغانستان وجود دارند که حاضر هستند به این کشور اجازه استقرار ایستگاه‌های اطلاعاتی سازمان سیا در خاک خود را بدهند ولی اصلی‌ترین هدف و خواسته آمریکا، استقرار این ایستگاه‌ها در پاکستان است. آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند تا با استقرار در کشوری مانند پاکستان، از یک سو به اسلام‌آباد در مورد هدایت و آرام کردن طالبان فشار بیاورند و در وهله دوم کمک‌های مالی خود به این کشور را برای مبارزه با تروریسم کاهش دهند. اینکه گفته شده پاکستانی‌ها با این موضوع مخالفت کرده‌اند، بدون تردید یک امر مشخص و شاید هم نمایشی باشد، اما مساله اینجاست که واشنگتن به این نتیجه رسیده که سال‌ها کمک مالی به اسلام‌آباد برای کنترل و سرکوب ویروس تروریسم، به نتیجه نرسیده یا آنگونه که باب میل آنها بوده اوضاع رقم نخورده و حال به دنبال ورود مستقیم به این کشور برای رصد افغانستان، طالبان و حتی کشورهای منطقه از جمله ایران هستند. موضوع دیگر این است که سفر آتی زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان به دوحه و کابل هم صرفاً یک موضوع پوششی برای همین طرح سازمان سیا قلمداد می‌شود. او به دنبال آن است تا بتواند به نوعی مسئولان افغانستان را به این جمع‌بندی برساند که باید هرچه زودتر با طالبان به توافق برسند؛ اما سوالی که پاسخش معلوم نیست این خواهد بود که آیا جریانی که نیمی از خاک افغانستان را در دست دارند راضی به مصالحه می‌شوند یا خیر؟!

واشنگتن به این نتیجه رسیده که سال‌ها کمک مالی به اسلام‌آباد برای کنترل تروریسم، بی‌نتیجه بوده یا آنگونه که باب میل آنها بوده اوضاع رقم نخورده و حال به دنبال ورود مستقیم به این کشور برای رصد افغانستان، طالبان و حتی کشورهای منطقه از جمله ایران هستند