فرشاد گلزاری

اوایل هفته جاری خبری از سوی روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها فرانسه منتشر شد که واکنش بسیاری از سیاستمداران این کشور در موضع موافق و مخالف را برانگیخت و بسیاری از آنها حتی رنگ به چهره نداشتند و به نوعی یک ترس عظیم در چهره‌شان بروز و ظهور کرد. داستان از این قرار است که ژنرال‌های سابق و پرسنل ارتش فرانسه در نامه‌ای به امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه هشدار دادند تا در مقابل خطرات رو به افزایش انزجار در پی تنش‌های اجتماعی و افراط‌گرایی مذهبی اقدام کند؛ در غیر اینصورت در آینده با اوضاعی چون جنگ داخلی روبرو می‌شود.

زمانی که یک مسلمانِ تندرو دست به حمله انفرادی یا گروهی علیه مردم کشوری مانند فرانسه یا آلمان می‌زند، بدون تردید راست‌گراهای افراطی و حتی نئونازی‌ها و نئوفاشیست‌ها هم دست به اقدام متقابل می‌زنند و درنهایت «آنومی» خلق می‌شود

بر اساس خبری که از سوی خبرگزاری فرانسه منتشر شد، ژان پی‌یر فابر-برنادک، افسر بازنشسته ژاندارمری فرانسه در نامه‌ای سرگشاده به امانوئل ماکرون نوشت که مراقب بروز جنگ داخلی در فرانسه باشد؛ چراکه در لایه‌های مختلف مردم، خشونت به حدی ریشه دوانده که نمی‌توان جلوی فوران آن را گرفت. این نامه به امضای ۲۰ ژنرال بازنشسته و بیش از ۱۰۰۰ مقام در رسته‌های مختلف نظامی، پلیس و ژاندارمری رسیده که مدعی‌اند نمی‌توانند در شرایط کنونی بی‌تفاوت و منفعل باشند. در این نامه با اشاره به افزایش مشکلات اجتماعی، افراط‌گرایی مذهبی و افراد منزجر و متعصف آمده است: خطرات رو به رشد هستند و خشونت هر روز بیشتر می‌شود؛ حالا شما بگویید چه کسی ۱۰ سال قبل پیش‌بینی کرده بود که معلمی حین خروج از مدرسه سر بریده می‌شود؟

در این نامه همچنین آمده است که اسلام‌گرایی افراطی در فرانسه منجر به تلاش برای ایجاد مناطقی شده که قوانین جمهوری در آن اعمال نمی‌شود و آنها را به مناطقی برای متعصب‌ها تبدیل کرده که مغایر قانون اساسی ما هستند. در جایی از این نامه آمده است که قدرت حاکم، از پلیس به عنوان قربانی در راهپیمایی‌هایی چون جلیقه زردها استفاده می‌کند، در حالیکه در چنین راهپیمایی‌هایی مردم فرانسه نارضایتی خود را ابراز می‌کنند و این برخوردهای قهرآمیز شایسته کشوری مانند فرانسه نیست.  این نامه به دولت توصیه می‌کند که فراتر از سکوت، حرکت و عمل کند، در غیر این صورت دولت مسئول جنگ داخلی و مرگ افراد بیشمار ناشی از هرج و مرج فزاینده خواهد بود. بدون تردید این نامه یکی از معدود حرکات سیاسی - اجتماعی در فرانسه طی دو دهه اخیر است که بدون تردید مخالفان و موافقان زیادی را به دنبال داشته و به نوعی یک خیزش صنفی هم به حساب می‌آید؛ اما نه یک صنف عادی و ساده. در همین راستا فلورنس پارلی، وزیر دفاع فرانسه روز سه‌شنبه نامه سرگشاده ژنرال‌های بازنشسته را غیرمسئولانه خواند و خواستار برخورد ارتش با نویسندگان این نامه شد. او پیشتر هشدار داد امضاکنندگانی که هنوز در خدمت ارتش هستند به خاطر سرپیچی از قانونی که آنها را به بی‌طرفی سیاسی ملزم می‌کند، تنبیه خواهند شد.

ژان-لوک ملانشُن سیاستمدار مشهور چپ فرانسه هم در انتقاد از نامه ژنرال‌ها گفت که آنها مردم را به قیام دعوت کردند. مارین لوپن، سیاستمدار پوپولیست و راست‌گرای فرانسه اما با نویسندگان نامه سرگشاده همذات‌پنداری کرد و به نظر می‌رسد برنده این موضوع را باید لوپن دانست؛ چراکه او حدود یک هفته پیش اعلام کرد که در انتخابات ریاست جمهوری پیش‌رو نامزد خواهد شد و در آن شرکت می‌کند. به این جهت راست‌گراهای پاریس حالا در بهترین وضعیت قرار دارند و بدون تردید برای آنکه بتوانند بر سیاست‌های دولت ماکرون بتازند و از حالا او را برای انتخابات تخریب کنند، همین نامه را بر سر دست می‌گیرند و کابینه او را هم مورد انتقاد قرار خواهند. دلیل این امر هم کاملاً مشخص است؛ لوپن و هم فکرانش در پاریس و سراسر فرانسه به نوعی از ابتدای امر با مهاجرپذیری بیش از حد توسط دولت فرانسه مخالف بودند و این انتقادات پس از عملیات داعش در سال 2015 در فرانسه که بیش از 100 کشته و زخمی بر جای گذاشت، بیشتر و بیشتر شد.

شاید برخورد خودروها با عابران پیاده یا آتش گشودن بر روی شهرندان این کشور از سوی «گرگ‌های تنها» یا بریده شدن سر یک معلم در ملأعام آنهم به دست یک جوان چچنی‌تبارِ مهاجر، برای کسانی که اصلاً در مورد فرانسه نخوانده‌اند و آنجا را نمی‌شناسند مهم نباشد، اما تمام این اقدامات برای نظامیان گویای یک هشدار جدی است.

لوپن و همفکرانش در پاریس و سراسر فرانسه به نوعی از ابتدای امر با مهاجرپذیری بیش از حد توسط دولت فرانسه مخالف بودند و این انتقادات پس از عملیات 2015 داعش در فرانسه بیشتر و بیشتر شد

چرا نظامیان؟

انی‌یس پانیه روناشه، وزیر صنایع فرانسه در مصاحبه با شبکه فرانس اینفو به یک واقعه مهم تاریخ اشاره کرده  و  گفته است این نظامیان در شصتمین سالگرد تلاش خشونت‌آمیز گروهی از ژنرال‌ها علیه ژنرال شارل دوگل، با انتشار این نامه خواستار شورش شده‌اند که آنرا باید قویاً محکوم کرد. اگر نگاهی به تاریخ فرانسه بیاندازیم می‌بینیم آن کودتای ناموفق با شرکت ژنرال‌هایی انجام شد که می‌خواستند مانع استقلال الجزایر که در آن زمان مستعمره فرانسه بود، شوند.

به عبارتی دیگر حالا کابینه ماکرون در حال زدن برچسب‌هایی از قبیل کودتا بر پیشانی نظامیان کشورشان هستند که به وضوح نشان می‌دهد، یک جنگ نسبتاً بزرگ در حال شکل گرفتن است. اینکه چرا نظامیان چنین نامه‌ای را نوشته‌اند یک موضوع بسیار مهم به حساب می‌آید و آن این است که عموماً افسران و نیرهای نظامی و امنیتی به خوبی و بهتر از کسانی دیگر می‌توانند بفهمند که تهدیدها تا چه حد علنی است و از سوی دیگر به خوبی می‌توانند بفهمند که ریشه تهدیدها کجاست؛ چراکه آنها حرفه و شغلشان درگیری با این مسائل است. اینکه آمارِ جرایم برخواسته از ایدئولوژی در فرانسه روز به روز بالا می‌رود دقیقاً دلیل اصلی همین موضوع است. زمانی که یک مسلمانِ تندرو دست به انتحار یا یک حمله انفرادی یا گروهی علیه مردم کشوری مانند فرانسه یا آلمان می‌زند، بدون تردید راست‌گراهای افراطی و حتی جریان‌هایی مانند نئونازی‌ها و نئوفاشیست‌ها که جدیداً سر از تخم برآورده‌اند هم دست به اقدام متقابل می‌زنند و در نهایت خلق یک «آنومی» یا بهم‌ریختگی اجتماعی را  شاهد هستیم. این روال در آلمان چندین بار طی سال‌های اخیر به وجود آمد و دولت آلمان توانست بر این موضوع با راهکارهای منطقی و مطالعه شده فائق آید اما در فرانسه اوضاع اساساً با تمام اروپا فرق دارد. این کشور هم می‌خواهد پرچم‌دار دموکراسی و تمام آزادی‌ها مشروع و نامشروع دنیا باشد و هم می‌خواهد قانون در آن رعایت شود.  کشوری که به قول رودریگر لوهلکر، نویسنده کتاب پرمخاطبِ سَلَفی‌ها که به ریشه افراط‌گرایی در اروپا می‌پردازد، جغرافیایی است که در یک  سور آن مردان با ریش‌ها بلند و زنانشان با بُرقع از کنار کاباره‌داران پاریس رد می‌شوند و هر دو با غضب به هم می‌نگرند اما دولت مجدداً همه را به هم‌زیستی مسالمت‌آمیز دعوت می‌کند!