طالبانیزه کردن کابل با کمترین هزینه

فرشاد گلزاری

 روز دوشنبه خبرگزاری‌های افغانستان نسخه‌ای از نامه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا که خطاب به اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان نوشته شده بود را بر خروجی خود قرار دادند که سر و صدای زیادی به پا کرد. طلوع نیوز افغانستان با اشاره به دستیابی به نسخه‌ای از این نامه نوشت: «واشنگتن از سازمان ملل می‌خواهد نشستی جهانی را با حضور وزیران خارجه ایران، روسیه، چین، پاکستان و هند و همچنین فرستاده‌ ویژه آمریکا برای بحث روی یک طرح واحد درباره روند صلح افغانستان برگزار کند».

بر اساس این گزارش، آنتونی بلینکن افزوده است که نشست دیگری را با میزبانی ترکیه و با حضور نمایندگان هواداران جمهوریت در افغانستان و طالبان برای نهایی‌ کردن یک توافقنامه صلح دیگر برگزار خواهد کرد. وزیر خارجه آمریکا در این نامه هشدار داده است که عدم توافق بین رهبران افغانستان در دهه ۹۰ سبب پیامدهای فاجعه‌بار برای این کشور شد و چنین موضوعی نباید تکرار شود. وی همچنین با اشاره به تهیه طرحی برای کاهش ۹۰ روزه خشونت‌ها برای جلوگیری از آغاز عملیات‌های بهاریِ طالبان، اضافه کرده است که بازنگری توافقنامه صلح آمریکا با طالبان در واشنگتن هنوز به پایان نرسیده است. براساس گزارش طلوع نیوز، مسائلی از جمله دولت انتقالی، نقشه راه سیاسی کلان و آتش‌بس دائمی، سه بخش مهم طرح صلح نو آمریکایی است. در این طرح آمده است که پس از پایان دولت انتقالی، رئیس‌جمهور آینده افغانستان بر اساس انتخابات برگزیده خواهد شد. نکته مهمِ این طرح آن است که در رأس قوه اجرایی، رئیس دولت و وزیران کابینه با ریاست‌های مستقل و در ساختار قوه مقننه، مجلس ملی و مجلس سنا قرار دارد که طالبان نیز در ترکیب آن مشارکت خواهند داشت. بحث و جدل در مورد این نامه در حالی بالا گرفته که اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان انتقال قدرت از طریق انتخابات را غیرقابل بحث اعلام و یکبار دیگر تأکید کرد که تنها از طریق انتخابات حاضر به انتقال قدرت است. این مواضع به خوبی نشان می‌دهد که دولت جو بایدن پس از رسیدن به کاخ سفید اکنون طرحی دیگر را از طریق زلمی خلیل‌زاد به کابل فرستاده است که سیاستمداران، محافل رسانه‌ای و سیاسی این کشور را به دو جناح موافق و مخالف تقسیم کرده و سبب موضع‌گیری‌های جدید شده است. طرحی که نشان می‌دهد آمریکایی‌ها به نوعی خواهان انعقاد قرارداد دیگر همانند توافق دوحه هستند؛ البته تواق جدید باید براساس آنچه آمریکایی‌ها می‌گویند تنظیم شود و دلیل آن این است که واشنگتن نمی‌خواهد هزینه‌ اقداماتش را بدهد.

آمریکایی‌ها می‌خواهند پرونده افغانستان را در یک بازه زمانی مشخص به نفع خود فیریز (تعلیق استراتژیک) کنند تا به مابقی کارهای خود برسند و در نهایت با رجوع به این پرونده، میوه خود را از درخت آن بچینند

همه به یاد دارند که در کنفرانس‌های بُن، توکیو، لندن و حتی در دوحه، تیم آمریکا هزاران وعده‌ وعیدِ گوناگون به افغان‌ها داده بود که هیچکدام اما عملیاتی نشده است. نمونه بارز آن تسلیح و تجهیز اردوی ملی افغانستان و پلیس این کشور است. آمریکایی‌ها قدیمی‌ترین و کهنه‌ترین تجهیزات و تسلیحات نظامی را به افغانستان و ارتش این کشور ارائه دادند در حالی که آنها همزمان با خارج شدن از ولایات تحت سیطره‌شان، تمام تجهیزات و تسلیحات خود را منهدم کردند ولی حاضر نشدند این قبیل تکنولوژی‌های نظامی را به افغان‌ها تحویل بدهند. با این تفسیر به وضوح درمی‌یابیم که موضع ایالات متحده برای طرح جدید صلح برای افغانستان قرار نیست دادة جدید به ما ارائه کند و تکرار مکررات به گونه‌ای دیگر است.

به‌هم ریختگی در کابل

اظهارات بلینکن در نامه‌ای که به کابل فرستاده است به نوعی تهدید ضمنی دولت افغانستان برای تن دادن به یک توافق جدید همانند توافق امنیتی کابل - واشنگتن و توافق دوحه به حساب می‌آید. بر اساس توافق کابل - واشنگتن نه‌تنها آمریکایی‌ها باید تامین امنیت افغانستان را به عهده بگیرند بلکه باید سالانه 4 میلیارد دلار به دولت افغانستان کمک می‌کردند که این اقدام صورت نپذیرفت. در مورد توافق دوحه هم آنها نه تنها از افغانستان خارج نخواهند شد بلکه از ترس دور جدید حملات طالبان به دنبال آن هستند تا توافق جدیدی برای کنترل این کشور در کانال خود منعقد کنند.

بر اساس توافق کابل - واشنگتن نه تنها آمریکایی‌ها باید تامین امنیت افغانستان را به عهده می‌گرفتند، بلکه باید سالانه 4 میلیارد دلار به دولت افغانستان کمک می‌کردند که این اقدام صورت نپذیرفت و در مورد توافق دوحه هم شاهد واماندگی آنها هستیم

آمریکایی‌ها و تیم بایدن باید بتوانند در ساختار سیاست خارجی خود علاوه بر هدایت چین، ایران، روسیه، ونزوئلا؛ مسائلی از قبیل سوریه، لبنان، عراق و افغانستان را هدایت کنند و این حجم از ترافیکِ کاری برای دموکرات‌ها بسیار سنگین است. بر این اساس آنها می‌خواهند پرونده افغانستان را در یک بازه زمانی مشخص به نفع خود فیریز (تعلیق استراتژیک) کنند تا به مابقی کارهای خود برسند و در نهایت به این پرونده رجوع کنند و میوه خودشان را از درخت بچینند.

این در حالیست که واشنگتن در طرح جدیدش به دنبال آن است تا افغانستان را طالبانیزه کند و مذهب پشتون را در صدر تمام طیف‌ها و مذاهب قرار دهد که اتفاقاً پاکستان هم همسو با آمریکا خواهد بود.

سند این ادعا را می‌توان سفر اخیر زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه آمریکا در پرونده صلح افغانستان به پاکستان دانست. بر اساس اعلام منابع پاکستانی، زلمای خلیلزاد به همراه ژنرال اسکات میلر، فرمانده آمریکایی نظامیان خارجی مستقر در افغانستان روز دوشنبه در شهر راولپندی پاکستان با ژنرال قمر جاوید باجوا، فرمانده ارتش پاکستان دیدار و درباره موضوعات مورد علاقه، تحولات امنیتی منطقه‌ای به ویژه روند صلح افغانستان بحث و گفت‌وگو کردند.

جالب اینجاست که ژنرال فیض حمید، رئیس کل سازمان اطلاعات و امنیت ارتش پاکستان (آی.‌اس‌.آی)، محمدصادق، نماینده ویژه نخست وزیر پاکستان در امور افغانستان و مُعید یوسف، مشاور امنیت ملی نخست‌وزیر پاکستان نیز در این دیدار حضور داشتند  که نشان می‌دهد آمریکایی‌ها می‌خواهند نقش بیشتری به پاکستان در مورد پرونده افغانستان بدهند که بدون تردید ازاین به بعد این کشور روی آرامش را نخواهد دید.

در این راستا، افکار عمومی افغانستان و مردم این کشور با ابراز نگرانی نسبت به نامه بلینکن و ادامه حضور نیروهای غربی بخصوص آمریکا در شبکه‌های مجازی به این طرح واکنش نشان داده‌اند. رنگین دادفر اسپنتا، وزیر خارجه پیشین افغانستان در توئیتی نوشته است که «این نامه جای شادمانی ندارد و مایه سرافگندگی بیشتر است». حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان هم اعلام کرد معضل افغانستان تنها در مذاکره با طالبان و مشارکت آنها در قدرت حل نمی‌شود، زیرا طرف‌های زیادی در جنگ افغانستان وجود دارند که بخش بزرگی از آن نیروهای خارجی هستند و باید از کشور خارج شوند. این اظهارنظرها به خوبی نشان می‌دهد که واشنگتن در حال تزریق یک سناریوی انحرافی در قبال افغانستان است و خروجی آن چیزی نخواهد بود جز تقویت طالبان و تشدید شکاف‌های امنیتی در این کشور.