کسی از ماجرای کلاهک‌های اتمی آمریکا در ترکیه خبر ندارد

چهارشنبه هفته گذشته (24 مهر ماه) زمانی که رسانه‌ها خبر بازگشت هواپیمای بویینگ حامل متخصصان اتمی آمریکا آن‌هم درست بر فراز دریای اژه و زمانی که عازم پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه بودند را منتشر کردند، خوش‌بین‌ترین تحلیگران هم نمی‌توانستند این احتمال را رد کنند که دولت اردوغان در پی به گروگان گرفتن ذخایر اتمی ناتو در این کشور است.

تعداد دقیق تسلیحات اتمی مستقر در ترکیه روشن نیست، اما رسانه‌ها تخمین می‌زنند که بین ۴۰ تا ۵۰ سلاح هسته‌ای تاکتیکی در پناهگاه‌های زیر زمینی پایگاه اینجرلیک ترکیه انباشته شده باشد.

تسلیحاتی که در پی آغاز عملیات چشمه صلح و اختلاف بین ترکیه و غرب به عاملی بالقوه برای ایجاد شکاف در جبهه جنوبی ناتو تبدیل شده است.

سلاح‌های اتمی آمریکا در اروپا و ترکیه چه می‌کند؟

استقرار این تسلیحات بخشی از برنامه درازمدت اشتراک دراز مدت تسلیحات هسته‌ای در ناتو است که قدمتی نزدیک به ۶۰ سال دارد.

محور اصلی این برنامه در ناتو زرادخانه هسته‌ای ایالات متحده آمریکا به‌عنوان قدرتمندترین عضو پیمان ناتو بود که مهم‌ترین عامل بازدارنده در مقابل توان هسته‌ای و نظامی اتحاد جماهیر شوروی در سال‌های جنگ سرد محسوب می‌شد.

تا قبل از توسعه موشک‌های بالستیک حامل کلاهک‌های اتمی بمب‌های اتمی هواپرتاب مهم‌ترین سلاح هسته‌ای محسوب می‌شدند. این مسئله استقرار بمب‌های اتمی در نزدیکی خط نبرد احتمالی در اروپا را توجیه می‌کرد. از همین رو در سپتامبر (شهریور ماه) سال ۱۹۵۴ اولین بمب هسته‌ای هوا پرتاب را در بریتانیا مستقر کرد.

مهم‌ترین هدف آمریکا از این اقدام علاوه بر فراهم آوردن نیرویی بازدارنده در مقابل اتحاد جماهیر شوروی، بازداشتن سایر کشورهای اروپایی از دنبال کردن برنامه هسته‌ای مستقل بود. اگرچه این اقدام با پافشاری دوگل در خصوص استقلال اتمی فرانسه در مورد این کشور ناکام ماند، اما دلگرمی قابل توجهی برای سایر متحدان هسته‌ای این کشور فراهم کرد.

از سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۷۱ تعداد بمب‌های هسته‌ای هوا پرتاب آمریکا در کشورهای اروپایی تا سال ۱۹۷۱ به صورت مرتب افزایش یافت به‌گونه‌ای که تعداد این سلاح‌ها به ۷۳۰۰ عدد و ۲۴ سیستم تسلیحاتی گوناگون افزایش یافت. در دهه ۷۰ با از رده خارج شدن برخی تسلیحات هسته‌ای این تعداد به ۶۰۰۰ سلاح هسته‌ای و در دهه ۸۰ به ۴۰۰۰ سلاح هسته‌ای کاهش یافت.

پایگاه اینجرلیک، قطب اتمی ناتو در ترکیه

ترکیه از مدت‌ها پیش به‌عنوان یکی از اعضای ناتو از مهم‌ترین متحدان آمریکا محسوب می‌شده است. پایگاه هوایی اینجرلیک مهم‌ترین مقر هوایی ناتو و آمریکا در جبهه جنوبی این پیمان محسوب می‌شود. همچنین این کشور محل استقرار بخشی از سیستم راداری ضد موشکی آمریکا است که در استان آدنا مسقر شده است.

علاوه بر این، بخشی از موشک‌های پاتریوت متعلق به اعضای ناتو به‌عنوان بخشی از سامانه یکپارچه پدافندی این پیمان در این ترکیه مستقر شده است. در کنار این ترکیه به‌علت نزدیکی به مرزهای روسیه محل استقرار بخشی از پایگاه شنود و نظارت الکترونیکی سازمان امنیت ملی آمریکا و آژانس اطلاعات مرکزی این کشور محسوب می‌شود.

چه نوع سلاح اتمی در ترکیه انبار شده است؟

سلاح‌های اتمی مستقر در ترکیه از مدل بمب‌های اتمی مدل B۶۱ است که می‌تواند از هواپیماهای اف۱۶ پرتاب شود.

این بمب اتمی و سلف آن بمب اتمی مدل B۵۷ بخشی از برنامه پنتاگون برای تنوع بخشی به سلاح‌های هسته‌ای در جنگ سرد بود. این سلاح‌ها که از هواپیماها پرتاب می‌شدند، در خط دوم تهاجم هسته‌ای پس از موشک‌های بالستیک قاره پیما و میانبرد قرار دارند و پس از آن معمولاً موشک کروز میان برد و کوتاه برد قرار دارند.