طرح شکست‌خورده

طرح استفاده از داوران پشت دروازه، اولین بار در لیگ قهرمانان اروپا مورد آزمایش قرار گرفت. یوفا که در برابر تکنولوژی مقاومت می‌کرد، تصمیم داشت به کمک «عامل انسانی» سطح قضاوت بازی‌ها را بالاتر ببرد. این طرح اما در نهایت هیچ موفقیتی به همراه نداشت و با شکست روبه‌رو شد. داوران اضافه‌ای که در بیشتر دقایق مسابقه بیکار بودند و هیچ استفاده‌ای نداشتند، گاهی در لحظات حساس و کلیدی مرتکب اشتباه می‌شدند. در لیگ قهرمانان چندین بار توپ به طور کامل از خط دروازه عبور کرد اما این داورها با وجود نزدیک بودن به صحنه، اشتباه تشخیص دادند و فاجعه‌بار ظاهر شدند. این  طرح شکست خورد و دیگر مورد استفاده قرار نگرفت تا سرانجام یوفا نیز مقابل تکنولوژی سر تعظیم فرود بیاورد. فوتبال ایران اما مدتی بعد به سراغ این طرح شکست خورده رفت و نسخه آن را برای لیگ برتر پیچید. اگر این نقشه کمی و فقط کمی موثر و مفید بود، خودش را در اروپا نشان می‌داد اما طرحی که در آن مقیاس با ناکامی روبه‌رو شده، طبیعتا در فوتبال ایران نیز اثرگذار نخواهد بود. میزان کارایی این طرح را می‌شود از تصمیم‌های داورها در شروع نیم‌فصل دوم لیگ برتر سنجید. داور پشت دروازه درست به صحنه رقم خوردن پنالتی فولاد خوزستان برابر پرسپولیس نزدیک است اما در فاصله‌ای چند قدمی، نمی‌تواند برای رسیدن به تصمیم درست به داور کمک کند. در چند مسابقه دیگر نیز ماجراهایی از این دست رخ داده‌اند تا ثابت شود حضور این داورها، چیزی به جز یک «تزئین» ساده و بی‌اثر برای هر مسابقه نیست.


هوای تازه نیازمندیم

پس از آن‌که جنجال‌های داوری در پایان نیم‌فصل اول لیگ برتر به اوج رسید، حرف و حدیث‌های زیادی در مورد استفاده از کمک‌داور ویدئویی در این لیگ مطرح شد. کمیته داوران حتی با حضور علیرضا فغانی، نسخه بومی‌شده این تکنولوژی با امکانات و قابلیت‌های کم‌تر نسبت به نسخه اصلی را مورد آزمایش قرار داد و اعلام کرد که به زودی در چند استادیوم بزرگ ایران، وی.ای.آر را راه‌اندازی می‌کند. قبل از شروع نیم‌فصل دوم اما کمیته داوران از تصمیمش منصرف شد و قید کمک‌داور ویدئویی را زد. آنها اعلام کردند که به جای پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور نصب دوربین در ورزشگاه‌های مختلف، برای قضاوت هر مسابقه از دو داور بیشتر استفاده می‌کنند. اگر فدراسیون فوتبال بودجه لازم را برای پیاده کردن جزئیات کمک‌داور ویدئویی در استادیوم‌ها ندارد، مجبور نیست راه‌های شکست‌خورده دیگر را مورد آزمایش قرار بدهد. شاید در شرایط فعلی حتی تکنولوژی هم راه نجات داوری ایران نباشد. آموزش درست و کشف استعدادهای جوان داوری، نیاز کلیدی این روزهای فوتبال ایران است. اگر پای استعدادهای تازه به سطح اول لیگ باز شود، داوران پراشتباه قدیمی دیگر به حاشیه رانده می‌شوند. سرعت معرفی داورهای جدید به فوتبال ایران حالا بسیار کند است و همین موضوع موجب می‌شود داوران پرسابقه حتی با اضافه وزن و سابقه محرومیت به دلیل تخلفات مالی، همچنان مشغول قضاوت دیدارهای حساس باشند. داوری در ایران، به هوای تازه‌ای نیاز دارد. موضوعی که به مراتب بیشتر از تکنولوژی و یا طرح ناامیدکننده داور دکور برای عوض شدن جریان قضاوت‌ها مفید خواهد بود و می‌تواند شرایط را تغییر دهد.