آریا     رهنورد

لیگ برتر روی کاغذ، چهار تیم تهرانی دارد. استقلال، پرسپولیس، پیکان و هوادار تیم‌هایی هستند که در تهران به وجود آمده‌اند و اساسا به این شهر تعلق دارند. شاید تصور کنید با محو شدن تدریجی تیم‌هایی مثل راه‌آهن، نفت تهران یا سایپا از نقشه لیگ برتر، تعداد تیم‌های پایتخت‌نشین لیگ از گذشته کم‌تر شده اما چنین تصوری کاملا اشتباه است. لیگ برتر ایران تیم‌هایی دارد که اسما تهرانی نیستند اما عملا بیشتر کارهای‌شان را در طول فصل در این شهر انجام می‌دهند. پدیده نادری که بعید است در دنیای فوتبال بتوان مشابهش را پیدا کرد‍‍!

وجه اشتراک تیم‌هایی مثل گل گهر سیرجان و مس رفسنجان چیست؟ هر دو باشگاه در سال‌های گذشته لیگ برتری شده‌اند، هر دو باشگاه اهداف جاه‌طلبانه‌ای در سر دارند، هر دو باشگاه ستاره‌های زیادی را به خدمت گرفته‌اند، هر دو باشگاه بسیار ثروتمند هستند و هر دو باشگاه ترجیح می‌دهند بخش زیادی از سال را در تهران سپری کنند! اینکه چرا یک باشگاه شهرستانی باید تمرین‌هایش را در تهران پشت سر بگذارد، در نوع خودش عجیب و بی‌سابقه به نظر می‌رسد. آیا ممکن است در یک لیگ اروپایی هم تیمی شهر خودش را رها کند و برای انجام تمرین‌ها به شهر دیگری برود؟ آیا ممکن است مربیان باشگاهی مثل بیلبائو و بازیکنان تیمی مثل منچستریونایتد، ساکن شهر دیگری مثل مادرید یا لندن باشند؟ این یکی از آن اتفاق‌های منحصربه‌فرد فوتبال ایران به شمار می‌رود. یک ماجرای بسیار عجیب که در چند سال گذشته بارها تکرار شده و ظاهرا برنامه‌ای برای پایان دادن به آن وجود ندارد. به این فهرست باید باشگاه نساجی را نیز اضافه کرد که به طور کلی با پدیده‌ای به نام اقامت در قائمشهر بیگانه است.

تلخ و غم‌انگیز به نظر می‌رسد که بازیکنان در زمان امضای قرارداد با این باشگاه، شرط می‌گذارند که محل زندگی‌شان تهران باشد و اگر روزی تمرین‌ها به قائمشهر برده شد، می‌توانند یک‌طرفه قراردادشان را فسخ کنند. خنده‌دار نیست که یک تیم شمالی در تهران تمرین کند و قبل از انجام هر مسابقه به شمال برگردد و بعد دوباره راهی تهران شود؟ خنده‌دار نیست که باشگاهی مثل گل‌گهر مدام در خط تهران-سیرجان در حرکت باشد و حتی خودش هم نداند که واقعا به چه شهری تعلق دارد. آیا در سیرجان، رفسنجان و قائمشهر حتی یک زمین تمرین هم وجود ندارد؟ اگر واقعا چنین چیزی است، بهتر نیست به جای هزینه مداوم برای سفر بین شهری، یک زمین تمرین ایده‌آل در این شهرها ساخته شود؟ مدیران ورزش استان‌ها چطور اجازه رقم خوردن چنین وضعیتی را می‌دهند؟ آیا اینکه بازیکنان لیگ برتری حاضر به زندگی در یک شهر نیستند، منطقی به نظر می‌رسد؟

این روند عجیب و کاملا غیرحرفه‌ای، مشکلاتی جدی برای تیم‌های مختلف به وجود می‌آورد. اول از همه، جابه‌جایی دائمی بین شهرهای مختلف هزینه‌بردار است و روی آمادگی مطلوب بازیکن‌ها نیز تاثیر می‌گذارد. همین مساله موجب رقم خوردن مصدومیت‌های زیادی در تیم‌ها می‌شود. علاوه بر این، آیا تهران واقعا امکانات ایده‌آل همه این تیم‌ها را در خودش دارد؟ در همین شهر حتی استقلال و پرسپولیس نیز از زمینی مطلوب برای تمرین برخوردار نیستند. گاهی در یک روز، چند تیم لیگ برتری روی یک زمین تمرین می‌‌کنند. واضح است که در چنین شرایطی آن زمین به مرور زمان در معرض نابودی قرار خواهد گرفت. مساله اصلا تمرین و کیفیت آن نیست.  مساله این است که باشگاه‌ها دست به هر کاری می‌زنند تا به «زندگی» در پایتخت ادامه بدهند و این با همه اصول حرفه‌ای فوتبال منافات دارد. اگر این روند اصلاح نشود، به زودی همه تیم‌های فوتبال در ایران برای تمرین راهی تهران می‌شوند و عملا حضور در شهرستان‌ها تنها برای انجام بازی خواهد بود. واضح است که در چنین شرایطی، هوادار دیگر احساس نزدیکی چندانی با تیمش نداشته باشد. هواداری که نمی‌تواند تمرین‌های تیمش را از نزدیک ببیند، هواداری که باید اخبار تیمش را از تهران جست‌وجو کند و بازیکنان را فقط در روز بازی از نزدیک ببیند، به مرور زمان علاقه‌اش به تیم را از دست خواهد داد. این بازیکن‌ها «توریست» نیستند که فقط برای انجام بازی به این شهرها بروند. آنها باید در همان شهر زندگی کنند، با حال و هوای مردم در ارتباط باشند و شرایط شهر را درک کنند. این کوچ همیشگی به تهران هم هویت این باشگاه‌ها را زیر سوال می‌برد و هم رابطه بازیکنان و هوادارها را خدشه‌دار می‌کند.

مربی یا بازیکنی که می‌خواهد به هر قیمتی در تهران زندگی کند، یا باید خودش را به سطح سرخابی‌ها برساند و یا اینکه باید در تیم‌های تهرانی معمولی‌تر به میدان برود. در فوتبال ایران اما بازیکن‌ها به خودشان اجازه می‌دهند که هم قرارداد میلیاردی بگیرند، هم برای تیم‌های شهرستانی بازی کنند و هم ساکن تهران باشند! باشگاهی که چنین شرطی را می‌پذیرد، خودش را در معرض یک توهین بزرگ قرار می‌دهد و شأن خودش را پایین می‌آورد. این وضعیت باید از یک جایی به بعد متوقف شود و به هیچ قیمتی نباید در فوتبال ایران ادامه پیدا کند.