هیجان تماما کاذب!

 آریا رهنورد

هر سال مردم زیادی از رای دادن به «خلیج فارس» به جای یک اسم مجهول در نظرسنجی‌های اینترنتی سرمست می‌شوند اما هیچ‌کدام از این نظرسنجی‌ها کوچک‌ترین اعتباری در محافل رسمی ندارند. صاحبان وبسایت‌های مربوط به این کار، به سادگی با تحریک احساسات ناسیونالیستی مردم کشورهای مختلف، کلیک می‌گیرند و درآمدزایی می‌کنند. این دقیقا همان کاری است که کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز انجام می‌دهد. انتخاب بهترین‌های تاریخ جام ملت‌ها، بهانه‌ای است که ای.اف.سی برای جلب مشارکت عمومی از آن استفاده می‌کند. در واقع، این دستاویزی برای دریافت بازدیدهای بیشتر و قرار گرفتن در کانون توجه است و به لحاظ فنی، ارزش خاصی ندارد. این آرا نه نشانه غرور ملی، بلکه اثبات کننده فعالیت اینترنتی وسیع‌تر اهالی فوتبال در ایران نسبت به کشورهای دیگر است. علی دایی، علی کریمی و مهدی مهدوی‌کیا در دوران فوتبال‌شان آنقدر افتخار به دست آورده‌اند که طبیعتا با چنین آرایی هیجان‌زده نمی‌شوند. درست همان‌طور که محمدرضا گلزار، نباید به خاطر قرار گرفتن در فهرست شخصی یک کاربر در وبسایت ام.ای.دی.بی ذوق‌زده شود، دلیلی برای ذوق‌زدگی سه چهره سرشناس فوتبال ایران نیز وجود ندارد. خود آنها هم البته در روزهای گذشته هیجان چندانی نشان نداده‌اند اما بعضی از هواداران‌شان این اتفاق را در حد یک دستاورد بزرگ برای فوتبال ایران بالا برده‌اند. این دستاورد به هیچ وجه ارتباطی به گل‌ها، شوت‌ها، پاس‌ها و دریبل‌ها در زمین ندارد و تنها به «کلیک‌»ها وابسته است. بدون تردید اگر عربستانی‌ها، ژاپنی‌ها، کره‌ای‌ها و دیگران نیز حضور پررنگی در این نظرسنجی داشتند، عنوان «بهترین» در اختیار ستاره‌های ایرانی قرار نمی‌گرفت.

شهریار، جادوگر و موشک، با اختلاف زیاد از بهترین‌های تاریخ قاره آسیا محسوب می‌شوند. این قاره، هیچ‌وقت مهاجمی بزرگ‌تر از علی دایی و هافبکی تکنیکی‌تر از علی کریمی نداشته است. مهدی مهدوی‌کیا، برای سال‌ها در بوندس‌لیگا خوش درخشیده و یکی از موفق‌ترین لژیونرهای قاره کهن به شمار می‌رود. بهترین بودن در تاریح «جام ملت‌ها» اما رابطه چندانی با بالاترین سطح از کیفیت فوتبالی این بازیکنان ندارد. علی دایی اولین تجربه حضور در این رقابت‌ها را در سال 1996 به دست آورد. در آن جام، مهدی مهدوی کیا 19 ساله نیز در عضویت تیم ملی قرار داشت. برتری رویایی ۶ بر دو مقابل کره جنوبی، با درخشش شهریار به دست آمد اما ایران در نیمه‌نهایی با عربستان به تساوی بدون گل رسید و در ضربات پنالتی از جام کنار رفت. در جام ملت‌های 2000 برای اولین بار علی کریمی، علی دایی و مهدوی‌کیا یک تورنمنت را در یک تیم مشترک آغاز کردند. تیم ملی با جلال طالبی در اوج حاشیه و اختلاف درون تیمی، در اولین مسابقه مرحله حذفی مغلوب کره جنوبی شد. سرنوشت این بازی، با گل طلایی روشن شد و گل طلایی کره‌ای‌ها، با اشتباه علی دایی درون محوطه جریمه خودی و قیچی ناقص او اتفاق افتاد. چهار سال بعد، تیم ملی در حالی راهی جام ملت‌ها شد که انتقادهای زیادی از حضور فیکس و همیشگی دایی در ترکیب وجود داشت. کریمی برابر کره جنوبی در این تورنمنت، یکی از بهترین بازی‌های همه دوران فوتبالش را سپری کرد اما ایران با حضور هر سه ستاره بزرگش، در نیمه‌نهایی به چین میزبان باخت و باز هم نتوانست راهی فینال شود. در جام ملت‌های 2007، مهدوی‌کیا به عنوان پیستون راست در سیستم سه دفاعه قلعه‌نویی به میدان رفت و عملکرد بسیار ضعیفی داشت. علی کریمی نیز در این رقابت‌ها از استاندارد همیشگی‌اش دور بود و مدافعان تیم‌های حریف را تحت تاثیر قرار نداد تا باز هم یک شکست و ناکامی دیگر در یک‌چهارم نهایی گریبانگیر تیم ملی شود. مهدوی‌کیا، دایی و علی کریمی، اسطوره‌های بی‌بدیل فوتبال آسیا هستند اما در جام ملت‌ها هیچ‌وقت «بهترین» نبوده‌اند.

فاتحان نظرسنجی کنفدراسیون فوتبال آسیا، هرگز قهرمان جام ملت‌ها نشده‌اند. حتی یک نسل قبل و یک نسل بعد از آنها نیز طعم قهرمانی در این رقابت‌ها را نچشیده‌اند. بسیاری از اهالی فوتبال در ایران، هرگز قهرمانی تیم ملی در این تورنمنت را با چشم‌های‌شان تماشا نکرده‌اند. بردن این جام، همان اتفاقی است که هواداران فوتبال در ایران بیشتر از هر چیزی انتظارش را می‌کشند و آن را به پیروز شدن در همه نظرسنجی‌های تاریخ ترجیح می‌دهند. نظرسنجی‌هایی که نه می‌توانند از هویت خلیج فارس دفاع کنند و به انتظار طولانی‌مدت فوتبال ایران برای قهرمانی در مهم‌ترین جام فوتبال آسیا پایان می‌دهند.