آریا طاری

امشب فینال یکی از جذاب‌ترین تورنمنت‌های باشگاهی فوتبال دنیا برگزار می‌شود. تورنمنتی که شبیه به جام جهانی برگزار شده و حالا به آخرین دیدار خود رسیده اما دو طرف میدان دو تا از بهترین و پرطرفدارترین باشگاه‌های فوتبال دنیا قرار گرفته‌اند. فینال جام باشگاه‌های جهان امشب بین چلسی و پاری‌سن‌ژرمن برگزار می‌شود تا از چهره تیم قهرمان رونمایی شود. اما آنچه که این رقابت‌ها را برای فوتبال‌دوستان ایرانی هیجان‌انگیزتر و البته حسرت‌بار می‌کند، حضور علیرضا فغانی در میانه میدان به عنوان داور اول است. داوری که سال‌ها با نام ایران افتخار آفرید اما بی‌مهری‌ها و بی‌تدبیری‌ها، مدتی است او را به عنوان نماینده استرالیا بدرقه مستطیل سبز می‌کند.

از اول تا آخر با فغانی

فغانی در حالی قرار است دیدار فینال امشب را قضاوت کند که داوری بازی افتتاحیه هم به او سپرده شده بود. او البته دو بار دیگر هم در جریان این رقابت‌ها دست به سوت شد تا با احتساب دیدار امشب، او درمجموع چهار بار تجربه داوری در جام جهانی باشگاه‌ها را کسب کرده باشد. هرچند که مهم‌ترین قضاوت او امشب است و انتظار می‌رود او مثل همیشه یک داوری کم‌نقص یا حتی بی‌نقص را پشت سر بگذارد. علیرضا پیش‌تر جدال تیم‌های الاهلی مصر و اینترمیامی را در دیدار افتتاحیه سوت زده است،  سپس در همان مرحله گروهی داور بازی تیم‌های بایرن مونیخ و بوکاجونیوز شد و سپس در یک‌چهارم نهایی، بازی تیم‌های چلسی و پالمیراس را سوت زد. به این ترتیب، او در فینال قرار است برای دومین بار در این جام برای تیم چلسی قضاوت کند. 

البته فغانی شایستگی قضاوت فینال این رقابت‌ها را به راحتی به دست نیاورده است. او بیش از یک دهه است که در رویدادهای مختلف چه در قاره آسیا و چه در قاره‌های دیگر خوش درخشیده و به عنوان یک داور کاردرست خودش را به رقابت‌های بزرگ‌تر و مهم‌تر رسانده است. او در فرمت قبلی جام باشگاه‌های جهان نیز در مرحله‌های گروهی و حذفی قضاوت کرده بود و حتی در جام باشگاه‌های جهان 2016 نیز دست به سوت شده بود. حالا او داور فینال نخستین «جام جهانی باشگاه‌هاست» و چشم‌های زیادی به قضاوت او دوخته شده است. 

فغانی، سومین داور آغاز و پایان

البته فغانی اولین داوری نیست که هم در افتتاحیه و هم در بازی فینال به عنوان داور انتخاب می‌شود. پیش از این در جام جهانی 2006، فیفا قضاوت دیدار افتتاحیه بین آلمان و ‌کاستاریکا را به هوراسیو الیزوندوی آرژانتینی سپرد و این داور قضاوت ‌فینال جام جهانی بین فرانسه و ایتالیا را بر عهده داشت. یکی از ‌جنجالی‌ترین فینالهای جام جهانی که با ضربه سر زیدان به سینه ‌مارکو ماتراتزی همراه شد تا الیزوندو زیدان را اخراج کرده و نامش در ‌تاریخ جام‌های جهانی ماندگار شود. ‌در جام جهانی 2018 هم یک داور آرژانتینی هم بازی افتتاحیه را سوت ‌زد و هم فینال را. نستور پیتانا در اولین بازی جام قضاوت عربستان و ‌روسیه را بر عهده داشت و فینال که در لوژنیکی مسکو بین فرانسه و ‌کرواسی برگزار شد به عهده او گذاشته شد.‌حالا علیرضا فغانی سومین داوری است که فیفا در یک تورنمنت بزرگ ‌بین‌المللی هم قضاوت دیدار افتتاحیه را به او سپرده است و هم ‌قضاوت در بازی فینال را. ‌ 

دوران خوش در سرزمین کانگوروها

داوران فعال در ایران سال‌هاست که مشکلات زیادی دارند اما اغلب حرکتی برای رفع شدن آنها دیده نشده است. علیرضا فغانی هم با وجود مشکلات راه دشوار را طی کرد اما درنهایت تصمیم گرفت کارش را در شرایط بهتری پیش ببرد و به استرالیا مهاجرت کرد. 

او همان زمان که به عنوان داور ایران هم فعالیت می‌کرد توی چشم بود اما زمانی که تحت پشتیبانی فدراسیون فوتبال استرالیا کارش را پیش می‌برد، بیش از پیش نگاه‌ها را به سمت خود چرخانده است. سوت زدن فغانی در فینال نشان می‌دهد او از دید فیفا خاص‌ترین ‌داور حاضر در جام جهانی باشگاه‌ها بوده است. چراکه بعد از مرحله گروهی تنها داورانی برای قضاوت در مراحل حذفی جام ‌جهانی باشگاه‌ها انتخاب شدند که کمیته داوران فیفا به آنها نمره ‌بالایی داده بود و فغانی هم بعد از قضاوت‌های بی‌حرف و حدیث، توانست در مهم‌ترین مسابقه این رقابت‌ها داوری کند. 

کارنامه‌ای که هر بار سنگین‌تر می‌شود

علیرضا فغانی هر بار که قضاوت یک بازی مهم را برعهده می‌گیرد، کارنامه‌اش را سنگین‌تر از قبل می‌کند. او که از سال 2008 در نقش یک داور بین‌المللی مشغول به فعالیت شده، در طول 17 سال اخیر در رویدادهای مختلفی مثل نیمه‌نهایی، رده‌بندی و فینال جام باشگاه‌های جهان، فینال لیگ قهرمانان آسیا، فینال جام ملت‌های آسیا، فینال المپیک، نیمه‌نهایی جام کنفدراسیون‌ها و رده‌بندی جام جهانی سوت زده تا یک کارنامه پربار را برای خود دست و پا کرده باشد. فغانی به قدری سابقه سوت زدن بازی‌های مهم را دارد که دیگر قضاوت کردن تعداد زیادی از بازی‌ها در لیگ نخبگان و یا جام جهانی در دو دوره اخیر و یا حتی نیمه‌نهایی جام کنفدراسیون‌ها در سال 2017 برایش امری عادی تلقی می‌شود. 

 او در رزومه پربار خود تجربه داوری در سه جام جهانی را به دست آورده است. هرچند او در جام جهانی 2014 برزیل به عنوان داور چهارم به رقابت‌ها اعزام شد اما دو جام جهانی بعدی (2018 روسیه و 2022 قطر) اوضاع کاملا برای او متفاوت شد و قضاوت‌های مهمی به این داور ایرانی رسید. شاید در تمام داوری‌های مهم فغانی، بتوان گفت که مهم‌ترین قضاوت او دیدار رده‌بندی جام جهانی 2018 بود که بلژیک و انگلیس آن را برگزار کردند. البته او در همان جام جهانی، بازی حساس فرانسه و آرژانتین را هم در مرحله یک‌هشتم نهایی 

سوت زد.

اما اگر فقط بخواهیم قضاوت‌های فغانی در فینال‌ها را در نظر بگیریم، باز هم با یک کارنامه درخشان روبه‌رو می‌شویم. او فینال المپیک ریو 2016 بین تیم‌های برزیل و آلمان، فینال لیگ قهرمانان آسیا 2014، فینال جام ملت‌های آسیا در سال 2015 و فینال جام جهانی باشگاه‌ها در سال 2015 را سوت زده است. شاید تنها حسرت او سوت نزدن در فینال جام جهانی باشد. این داور 47 ساله البته هنوز فرصت این را دارد که جای خالی فینال جام جهانی را هم پر کند. سال دیگر بار دیگر مهم‌ترین تورنمنت فوتبالی دنیا برگزار می‌شود و فغانی که هیچ‌وقت از زیر ذره‌بین فدراسیون جهانی خارج نشده‌، می‌تواند با ادامه عملکرد درخشان خود شانس این را داشته باشد که فینال جام جهانی را هم تجربه کند. 

فغانی در حالی قرار است دیدار فینال امشب در جام جهانی باشگاه‌ها را قضاوت کند که داوری بازی افتتاحیه هم به او سپرده شده بود. او البته دو بار دیگر هم در جریان این رقابت‌ها دست به سوت شد تا با احتساب دیدار امشب، او درمجموع چهار بار تجربه داوری در جام جهانی باشگاه‌ها را کسب کرده باشد

سهم ما حسرت است

اینکه علیرضا فغانی به عنوان یک ایرانی در جمع بهترین داوران دنیا حضور دارد و پرافتخارترین دوران قضاوتش را سپری می‌کند، بدون شک مایه افتخار هر ایرانی است. اما این افتخار زمانی با حسرت توام می‌شود که تمام این افتخارات به پای استرالیا نوشته می‌شود نه ایران. چند سال پیش یکی از کسانی که نامش در پرونده فساد باشگاه مس رفسنجان هم بود، طی اقدامی تعجب‌برانگیز، نام علیرضا فغانی را از فهرست داوران الیت ایران خط زد تا راه را برای استرالیایی‌ها به خوبی باز کند تا زودتر از فرصت حضور فغانی در این کشور بهره ببرند و نام او را وارد فهرست داوران بین‌المللی خود کنند. همین شد که فغانی طی سال‌های اخیر به عنوان نماینده استرالیا وارد مستطیل سبز شد تا یک نابغه دیگر با اسم ایران و پرچم کشور دیگری در میادین خوش بدرخشد.