عضو سابق شورای شهر تهران معتقد است؛ منظر دستور رئیس جمهور این هشدار را می‌دهد که این حجم از جمعیت‌پذیری و امکانات که رو به افزایش هم است، با توجه به این محدودیت‌های به ویژه موضوع جدی کم آبی و اکولوژیک، قابل ادامه نیست. بنابراین این هشدار می‌تواند راهکارهایی را در اصل در چشم‌انداز حکمرانی کشور قرار دهد تا بتوانیم از مسیر پیگیری این راهکارها، مسائل تهران را تا حدی حل کرد و هم اینکه تداوم جمعیت‌پذیری تهران را متوقف کرد و حتی تا حد کمی بالعکس کرد. 

به گزارش گروه شهرنوشت «توسعه ایرانی» در روزهای گذشته، دکتر عارف طی حکمی از سوی رییس جمهور مامور بررسی طرح انتقال پایتخت شد، از همین رو موضوع انتقال پایتخت بار دیگر فضای رسانه‌ای و اجتماعی کشور را متوجه خود کرد. البته این طرح، طرح جدیدی نیست و در دهه‌های گذشته نیز مطرح شده است که هر بار بدون سرانجام باقی مانده است. اما نظرات کارشناسان و مسئولان درخصوص موضوع انتقال پایتخت متفاوت بوده و برخی از صاحبنظران و مسئولان با این کار موافق هستند و برخی نیز به دلایل مختلف این طرح را منتفی می‌دانند. 

در همین رابطه محمد سالاری معتقد است که اگرچه این کار که در دهه‌ها و سال‌های گذشته نیز مطرح شده، منتفی به نظر می‌رسد اما می‌تواند باعث ایجاد دغدغه عمومی و مطالبه مردمی شده و باعث شود به مشکلات پایتخت جدی‌تر توجه شود. 

عضو سابق شورای شهر تهران در گفت و گو با «توسعه ایرانی» درباره دستور رئیس جمهور به معاون اول مبنی بر بررسی طرح انتقال پایتخت و محاسن و مزایای انتقال پایتخت گفت: آنطور که از صحبت‌های رییس جمهور مشــخــص اسـت محتوای صحبـت‌های رییـس جمهـور بـررسی طـرح انتقال پایتخت نه انتقال پایتخت. علی القاعده یکی از ممیزهای رییس جمهور نسبت به روسای جمهور گذشته و افرادی که در این انتخابات رقیب وی بودند این بوده که همواره باید تصمیم گیری‌ها معطوف به انجام کار کارشناسی باشد و توسط خبرگان و صاحب نظران انجام شود از این رو این طرح را مطرح کرده تا توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد. 

تداوم جذب جمعیت در تهران باعث می‌شود مشکلات تهران به سمت بحرانی شدن پیش رود

وی ادامه داد: تهران با توجه به جمعیت‌پذیری انبوهی که داشته و دارد و با توجه به اینکه مجموعه قابل توجهی از فرصت‌ها و امکانات و خدمات اعم از خدمات مختلف و اشتغال در تهران متمرکز شده، قاعدتاً یک رویکرد جذب جمعیت و مهاجرت را دارد، اگر چه در یک الی دو دهه اخیر رشد میزان مهاجرت پایین آمده و بعضا به سمت پیرامون تهران یعنی شهرهای اقماری و کانون‌های جمعیتی اطراف تهران رفته است. اما بحث این است که نگرانی‌های جدی در آینده درخصوص ظرفیت‌های اقلیمی و اکولوژیکی و به خصوص تامین آب مورد نیاز برای جمعیتی که در این منطقه سرزمینی متمرکز شده، وجود دارد. به هر حال هر منطقه سرزمینی ظرفیت اکولوژیکی دارد و الان فراتر از آن ظرفیت‌ها ما شاهد جذب جمعیت در تهران هستیم و اگر این رویکرد همچنان تداوم پیدا کند قطعاً مثل همه مشکلات و چالش‌هایی که متأسفانه در کشور وجود دارد این موضوع هم به سمت بحرانی شدن بیشتر  پیش خواهد رفت. 

طرح انتقال پایتخت را به مفهوم کلی

 منتفی می‌دانم

این فعال سیاسی اصلاحطلب گفت: با توجه به دغدغه‌ای که در این زمینه وجود داشته است، رییس جمهور دستور داده که این موضوع توسط صاحب نظران و خبرگان با محوریت معاون اول رئیس جمهور مورد بررسی قرار بگیرد. من شخصا با توجه به اینکه موضوعات تهران را طی سال‌های گذشته مورد بررسی قرار داده‌ام و مطالعات قابل توجهی در این زمینه داشته‌ام و بخصوص مطالعاتی که پیرامون همین موضوع انتقال پایتخت صورت پذیرفته و همچنین باتوجه به مطالعات و تجربیات جهانی که در این خصوص وجود دارد، طرح انتقال پایتخت را به مفهوم کلی منتفی می‌دانم. به هر حال وقتی می‌گوییم انتقال پایتخت باید صورت بگیرد باید مشخص شود که هدف ما چیست؟ 

سالاری تصریح کرد: گاهی اوقات طرح این موضوع به دلیل مکان‌یابی اشتباهی است که صورت گرفته و باعث بروز مشکلات و چالش‌هایی شده که در آن منطقه سرزمینی به صورت بالقوه وجود دارد و امکان ادامه حضور پایتخت در اونجا وجود ندارد. اما آنچه که توسط رییس جمهور درخصوص طرح انتقال پایتخت مطرح شده و در گذشته در سال ۹۲ و سال‌های پیش نیز مطرح شده بود معطوف به مشکلات و چالش‌هایی است که الان پیش روی تهران وجود دارد. یعنی هدف این بوده که با طرح انتقال پایتخت این مشکلات و چالش‌ها را کم کنیم. مجموعه مطالعاتی انجام شده، تفاوت نظرهایی وجود دارد ولی قالب این نظرها بر این است که صرف انتقال پایتخت نه تنها مشکلات و بحران‌های کنونی تهران مانند آلودگی هوا، بحث کمبود آب و... را حل نمی‌کند بلکه احتمال زیاد دارد که محل جدیدی که به عنوان پایتخت انتخاب می‌شود بعد از چندین دهه دوباره دچار سرنوشت منطقه سرزمینی به نام تهران شود. 

محمد سالاری در گفت و گو با «توسعه ایرانی»: نگرانی‌های جدی در آینده درخصوص ظرفیت‌های اقلیمی و اکولوژیکی و به خصوص تامین آب مورد نیاز برای جمعیتی که در تهران متمرکز شده، وجود دارد. الان فراتر از آن ظرفیت‌ها شاهد جذب جمعیت در تهران هستیم و اگر این رویکرد تداوم پیدا کند قطعاً مثل همه مشکلات و چالش‌های کشور وجود این موضوع هم به سمت بحرانی شدن بیشتر پیش خواهد رفت 

وی ادامه داد: اساساً حجم سرمایه‌گذاری که اینجا انجام شده اعم از شبکه‌های بزرگراهی، شبکه راه، خدمات مختلف در حوزه‌های علمی پژوهشی، خدمات آموزشی، خدمات بهداشتی درمانی خدمات، هنری، سینمایی، ورزشی و... بسیار زیاد است و این سرمایه گذاران و مردمی که در این جا زندگی می‌کنند با دستور و تصمیم حاکمیت از این منطقه سرزمینی به منطقه دیگری نمی‌روند البته دولت می‌تواند مکان دیگری را بررسی کند و محل دیگری را به عنوان پایتخت اعلام کند اما باز به خاطر اینکه آنجا پایتخت است مجموعه‌ای از خدمات به آن نقطه عزیمت می‌کند و نهایتاً مشکلاتی مثل تهران را ایجاد کند. 

طرح مسئله انتقال پایتخت توسط رئیس جمهور را باید به فال نیک گرفت

این فعال سیاسی در بخش دیگری از صحبتهای خود درباره طرح انتقال پایتخت گفت: اما اساسا طرح مسئله انتقال پایتخت توسط رئیس جمهور را باید به فال نیک گرفت. بعضا میبینیم که در لایه‌های کارشناسی مطرح می‌شود که رئیس جمهور در این مورد کمی شتاب زده عملکرده است. البته من معتقدم که اساسا هر بحران، چالش و مشکلی باید به دغدغه عموم تبدیل شود چراکه وقتی دغدغه عمومی باشد به مطالبه عمومی می‌شود و مطالبه عمومی معطوف به حل آن مشکل، مسئله چالش و بحران پیش آمده می‌شود. 

وی ادامه داد: وقتی این موضوع تبدیل به مطالبه عمومی شود در آن موقع مجموعه دست اندرکاران، تصمیم سازان و تصمیم گیران و حاکمیت به سمت حل مسائل می‌رود چراکه تبدیل به مطالبه عموم شده است. کشور ایران در یک منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته و ظرفیت اکولوژیکی منطقه سرزمینی تهران باید مورد توجه قرار بگیرد، البته باید تهران و مجموعه شرایط تهران را در نظر بگیریم یعنی وقتی می‌گوییم تهران یعنی استان تهران استان البرز و همه کانون‌های جمعیتی و شهرهای اقماری اطراف آن را در نظر گرفت که حدودا به نظر می‌رسد ۱۵ تا ۲۰ درصد جمعیت کشور در یک درصد مساحت کشور متراکم شده است. 

سالاری تصریح کرد: بنابراین از این منظر دستور رئیس جمهور این هشدار را می‌دهد که این حجم از جمعیت‌پذیری و امکانات که رو به افزایش هم است، با توجه به این محدودیت‌های به ویژه موضوع جدی کم آبی و اکولوژیک، قابل ادامه نیست. بنابراین این هشدار می‌تواند راهکارهایی را در اصل در چشم‌انداز حکمرانی کشور قرار دهد تا بتوانیم از مسیر پیگیری این راهکارها، مسائل تهران را تا حدی حل کرد و هم اینکه تداوم جمعیت‌پذیری تهران را متوقف کرد و حتی تا حد کمی بالعکس کرد. 

وی با اشاره به مطرح شدن اقتصاد دریا گفت: از سوی دیگر طی یک دهه اخیر بحثی که مورد توجه صاحب نظران ایران و حاکمان ایران قرار گرفته، توسعه اقتصاد دریا محور است که در برنامه هفتم نیز توجه زیادی به آن شده است و از جمله دغدغه‌های جدی رهبری نظام نیز این موضوع است. البته که مطالعات بحث اقتصادی دریا محور و ضرورت جمعیت‌پذیری در کرانه‌های دریا یک رویکرد پارادایم جهانی است و دنیا بیش از ۶۰ساله که به این سمت حرکت کرده و ما شاهد اتفاقات بسیار خوبی در دنیا هستیم. 

۴۰ درصد مرزهای ایران، مرزهای آبی است

این فعال سیاسی اصلاح طلب خاطرنشان کرد: کشور ایران حدود ۴۰ درصد مرزهاش مرزهای آبی است که البته از این مرزها باید مرزهای دریای مازندران را کم کنیم کرانه‌های دریای مازندران و سواحل دریای مازندران با دریای خلیج فارس و عمان اساساً مقوله جدا از هم و متفاوت هستند چراکه کرانه‌های دریای مازندران در اصل مجموعه انبوهی از جنگل‌ها و مزارع را تشکیل دادند که در اصل می‌توان گفت از جمله معدود و تنها ذخیره گاه‌های اکولوژیکی و جنگلی کشور ما هستند. اگر سیاست‌گذاری‌ها به این سمت برود که جمعیت بیشتری به سمت کرانه‌های دریای مازندران که پایدار نیست، برود باعث می‌شود که ذخیره گاه اکولوژیکی آسیب جدی ببیند کما اینکه این آسیب ایجاد شده است. 

وی ادامه داد: در سواحل خلیج فارس و عمان ما ظرفیت‌های بسیار بی‌نظیری داریم این طرح رئیس جمهور می‌تواند باعث بشود که رویکردها و سیاست‌گذاری‌های دولت و مجموعه حاکمیت برود به سمت توسعه کرانه‌های در خلیج فارس و عمان و از این بعد به همین ترتیب هم با توجه اینکه به هر حال این دریاها مرز بین کشور با دنیا را تعریف می‌کنند می‌توانیم مجموعه کثیری از ظرفیت‌ها را احیا کنیم و خدمات را در اینجا ایجاد کنیم اعم از خدمات بازرگانی تجاری و صنعتی شهرک‌های صنعتی و مسائل ترانزیت بین المللی. به این ترتیب جمعیت کشور را از مناطقی که نابرخوردار هستند به لحاظ ظرفیت اکولوژیکی و بحث آب گسیل بدیم به این سمت. از این منظر ایندغدغه‌ای که رئیس جمهور ایجاد کرده است می‌تواند موضوع بحث صاحب نظران کشور قرار گرفته و منجر به چنین رویکردهایی شود.