مانور نظامی؛ پاسخ عملی پکن به تایپه

فرشاد گلزاری

حدود پنج سال پیش رگه‌هایی از اهمیت تایوان برای ایالات متحده مشهود شد و آرام آرام اختلاف میان پکن و واشنگتن بر سر این جزیره استراتژیک شکل گرفت. در آن زمان دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا در کاخ سفید حضور داشت و بر اساس راهبردهای تجاری خود قصد کرده بود پکن را مورد آزار سیاسی و اقتصادی قرار دهد که تا حد زیادی هم موفق شد. ترامپ برای آنکه بتواند چینی‌ها را با فشار مضاعف روبرو کند، با تمرکز بر تایوان؛ این جزیره را به سمت غرب معطوف کرد، اما در سوی دیگر پکن هم در حال اعمال فشار بر منافع بریتانیا و آمریکا در هنگ‌کنگ بود. انقلاب یا جنبش «چترها» در هنگ‌کنگ باعث شد تا یک جنگ سرد میان دو طرف شروع شود و یکسر این جنگ سرد به تایوان کشیده شد؛ به گونه‌ای که سازمان سیا طی یک طراحی مشخص و علنی به تمام کسانی که احتمال داشت از سوی عوامل چین در هنگ‌کنگ دستگیر شوند، گفته بود که فقط باید خود را به تایوان برسانند و آنوقت دو گزینه دارند: یا در این جزیره به عنوان پناهنده سیاسی زیر چتر حمایتی تایپه قرار بگیرند یا اینکه می‌توانند از آنجا با ایالات متحده پناهنده شوند. به هر ترتیب آن روزها گذشت و چین با صرف هزینه‌های گزاف سیاسی، اقتصادی و امنیتی هنگ‌کنگ را در سیطره خود قرار داد و چندین دادگاه هم علیه رهبران جنبش چترها و گردانندگان آن برگزار کرد. حتی چندین خبرنگار هم در این میان دستگیر شدند اما بحث این است که با تعویض قدرت در کاخ‌سفید و آمدن دموکرات‌ها بر رأس کار، مساله تایوان به یک پرونده اساسی تبدیل شد. ورود جو بایدن به اریکه قدرت و تمرکز وی بر پرونده تایوان به خوبی نشان داد که اساساً روسای جمهوری آمریکا گردانندگان صحنه و پیمانکارانی هستند که باید از راهبرد کلانِ این کشور تبعیت کنند و حالا هم این موضوع را در عرصه سیاسی و میدانی مشاهده می‌کنیم. بایدن از روزی که وارد کاخ سفید شد تا به امروز شاید به صورت مستقیم در مورد مساله تایوان با زبان تند سخن نگفته باشد اما حرکات و رفتار کسانی مانند نانسی پلوسی، رئیس پیشین مجلس نمایندگان آمریکا و حتی نیروی دریایی آمریکا به خوبی نشان می‌دهد که او در این پرونده، شمشیر را برای چینی‌ها از رو بسته است. به عنوان مثال حدود دو هفته پیش رویترز اعلام کرد که کنگره آمریکا در بودجه سال ۲۰۲۳ خود کمک تسلیحاتی به ارزش یک میلیارد دلار برای تایوان را در نظر گرفته است و این در حالی است که پکن بارها از ایالات متحده که مهمترین تامین‌کننده تسلیحات تایوان به شمار می‌رود، خواسته تا فروش تسلیحات به این جزیره را متوقف کند. در این راستا چهار منبع آگاه به رویترز گفتند که انتظار می‌رود این بسته شامل چهار پهپاد شناسایی غیرمسلح ام.کیو-9 و ارائه آنها با حذف برخی قطعات پیشرفته همراه باشد؛ زیرا فقط نیروی هوایی ایالات متحده اجازه دسترسی به آنها را دارد. 

ایالات متحده همچنان به دنبال تحریک پکن در خصوص تایوان است و در این رابطه ویلیام لای، معاون رئیس‌جمهوری تایوان، کسی که نامزد پیشتاز انتخابات تعیین ریاست این جزیره است قصد دارد تا در نیویورک با مقامات آمریکا دیدار کند

یک سفرِ حساس دیگر! 

حدود دو هفته پیش رویترز اعلام کرد که کنگره آمریکا در بودجه سال ۲۰۲۳ خود کمک تسلیحاتی به ارزش یک میلیارد دلار برای تایوان در نظر گرفته و به دنبال آن است که از این رهگذر به پکن یک پیام هشدار مخابره کند

در این میان و با توجه به ارسال تجهیزات و تسلیحات نظامی از سوی آمریکا به تایوان، لیو پنگیو، سخنگوی سفارت چین در واشنگتن به خبرگزاری تاس گفت که پکن از ایالات متحده می‌خواهد تا به سیاست «چین واحد» پایبند باشد و اقدام به تنش‌آفرینی در تنگه تایوان نکند. وزارت خارجه چین هم اعلام کرد که چین قاطعانه با روابط نظامی میان ایالات متحده و تایوان و همچنین ارسال تسلیحات مخالفت کرده است. این موضع بدون ابهام و بدون تغییر است. نکته اینجاست با وجود آنکه چینی‌ها بارها در این مورد به واشنگتن هشدار داده‌اند اما پکن در حال اجرای یک عملیات روانی و مانور نظامی جدید علیه تایوان است. به عنوان مثال تلویزیون دولتی چین مستندی هشت قسمتی درباره آمادگی ارتش این کشور برای حمله به تایوان را منتشر کرد که در آن سربازان این ارتش متعهد به از جان گذشتگی در صورت لزوم برای انجام چنین حمله‌ای می‌شوند. قسمت اول این مستند با نام «شکار رویاها» روز سه‌شنبه هفته گذشته توسط شبکه دولتی سی.سی.تی.وی چین به مناسبت نود و ششمین سالگرد تشکیل ارتش آزادیبخش خلق چین پخش شد که تصاویری از مانورهای نظامی چین به ویژه پیرامون جزیره تایوان به همراه کشته شدن ده‌ها سرباز ارتش چین در آن وجود داشت. حال با این تفاسیر به نظر می‌رسد که ایالات متحده همچنان به دنبال تحریک پکن در خصوص تایوان است؛ چراکه ویلیام لای، معاون رئیس‌جمهوری تایوان، کسی که نامزد پیشتاز انتخابات تعیین ریاست این جزیره در ماه ژانویه آتی است، دیروز (شنبه) در جریان سفر به پاراگوئه با هدف شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور این کشور اعلام کرد که قصد دارد در آمریکا توقف کند. تایپه و واشنگتن ادعا کردند، یک چنین توقف‌ها امری عادی بوده و به گفته آنها دلیلی برای آنکه چین اقدامات تحریک‌آمیز انجام دهد، نیست، اما پکن این اقدام را نشانه دیگری از حمایت آمریکا از تایوان دانسته و خشم خود را ابراز کرده است. به نوشته رویترز، مقام‌های تایوانی ادعا کردند، چین احتمالاً هفته آینده مانورهای نظامی را در نزدیکی تایوان در واکنش به توقف ویلیام لای در آمریکا اجرا خواهد کرد تا رأی‌دهندگان تایوان را قبل از انتخابات سال آینده میلادی مرعوب جنگ کند. توجه داشته باشید معاون رئیس‌جمهوری تایوان که در سفر به آمریکا ابتدا به نیویورک می‌رود، در پستی به انگلیسی در صفحه خود در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت که «از ملاقات با دوستان آمریکایی» در توقف در این کشور و رفتن به پاراگوئه، یکی از ۱۳ کشور جهان که روابط رسمی با تایپه دارد، هیجان زده است! این مسائل همه در حالی مطرح شده که روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز هم اعلام کرده‌ جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از کنگره آمریکا می‌خواهد با هدف تسریع تحویل تسلیحات به تایوان به بهانه افزایش تهدید چین؛ پول تسلیحات تایوان را با برداشت از بودجه تصویب شده برای کمک به اوکراین تامین کند. این وضعیت حالا به سمتی رفته که نه تنها چین و روسیه اقدامات آمریکا در تایوان را محکوم می‌کنند بلکه حالا کره‌شمالی هم رفتار ایالات متحده را زیر سوال برده است و باید دید که پس از این سفر، پکن چه اقدامی علیه تایپه انجام خواهد داد؟