رد آمار وزیر نفت در گزارش منابع ثانویه؛
اوپک ادعای تولید ۳.۹ میلیون بشکه‌ای ایران را تایید نمی‌کند
وزیر نفت مدعی شد که اهداف کمی برنامه هفتم توسعه در بخش نفت به طور 100 درصدی محقق شده است. او همچنین از افزایش ظرفیت تولید نفت خام و توان تولید نفت خام به میزان 4.1 میلیون و 3.9 میلیون بشکه در روز در سال 1403 خبر داد. این در حالی است که ابهامات فراوانی در رابطه با رسیدن میزان تولید نفت ایران به این عدد وجود دارد.
به گزارش تجارت‌نیوز، وزیر نفت با بیان اینکه ظرفیت تولید نفت خام سال گذشته به‌طور میانگین حدود چهار میلیون و ۱۵۲ هزار بشکه در روز، توان تولید نفت خام ۳ میلیون و ۹۵۴ هزار بشکه و توان تولید میعانات گازی نیز حدود ۷۵۰ هزار بشکه بوده است، افزود: «همچنین توان تولید گاز خام کشور بر اساس رکورد پایدار تولید، یک میلیارد و ۹۷ میلیون مترمکعب در روز برآورد می‌شود.» همچنین مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به‌تازگی در سلسله گزارش‌هایی، عملکرد دستگاه‌های مختلف در زمینه اجرای قانون برنامه هفتم توسعه را ارزیابی کرده است. مروری بر گزارش این مرکز پژوهشی در حوزه تکالیف مربوط به بخش انرژی نشان می‌دهد که به ادعای مجلس، وزارت نفت در سال نخست اجرای این برنامه پنج ساله، کارنامه‌ای مثبت و تحسین‌برانگیز از خود بر جای گذاشته است. مطابق گزارش مجلس، ظرفیت تولید صیانتی نفت خام کشور در سال ۱۴۰۲، چیزی حدود ۴ میلیون و ۶۰ هزار بشکه بوده که این رقم در سال ۱۴۰۳ به ۴ میلیون و ۱۵۲ هزار بشکه رسیده است، در حالی که طبق هدف‌گذاری برنامه هفتم، رقم ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه برای این بخش در نظر گرفته شده بود. به عبارت دیگر درصد تحقق این هدف ۱۲۹ درصد بوده است. در حوزه توان تولید نفت خام نیز هدف برنامه در سال ۱۴۰۳، رسیدن به رقم ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه بوده که با تحقق ۱۰۷ درصدی به بیش از ۳ میلیون و ۹۵۴ هزار بشکه رسیده است.
در مقابل، گزارش منابع ثانویه اوپک نشان می‌دهد که ایران در ماه ژوئن (خرداد- تیر) سه میلیون و ۲۵۱ هزار بشکه نفت خام تولید کرده است. همچنین مطابق گزارش اوپک در اکتبر 2025، میانگین تولید نفت ایران در ماه سپتامبر به ۳.۲۵ میلیون بشکه در روز افزایش یافت که نسبت به ماه اوت ۴۴۰۰۰ بشکه افزایش داشته است. میانگین تولید این کشور در سال ۲۰۲۴، ۳.۲۶ میلیون بشکه در روز بود، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۳، ۲.۸۸ میلیون بشکه در روز بود. با توجه به این تناقض این پرسش مطرح می‌شود که آیا وزارت نفت ظرفیت اسمی و بالقوه را به‌جای تولید واقعی گزارش می‌کند؟ یا این اختلاف نشان‌دهنده وجود مشکلاتی در شفافیت داده‌ها و روش محاسبه ظرفیت تولید است؟
ابهام دیگر به رابطه میان تولید، مصرف داخلی و صادرات بازمی‌گردد. اگر فرض شود که ایران در سال 1403 توان تولید روزانه نزدیک به ۳.۹ میلیون بشکه نفت خام و میعانات داشته است، پس این ارقام در سال 1404 افزایش یافته‌اند. گفته می‌شود که ایران در ماه‌های سپتامبر و اکتبر امسال حدود 1.9 میلیون تا ۲.۳ میلیون بشکه در روز صادرات داشته است. از سوی دیگر عنوان می‌شود که نیاز مصرف داخلی و نیاز پالایشی کشور حدود دو میلیون بشکه در روز است.
این تناقض ناشی از چیست؟ اگر واقعا نزدیک 3.9 میلیون بشکه در روز و چه بسا بیشتر از آن تولید می‌شود، چطور در اکتبر و سپتامبر میزان صادرات نفت ایران به ترتیب 1.9 میلیون و 2.3 میلیون بشکه بوده است؟ اگر در نظر گرفته شود که کل ظرفیت پالایشی کشور بالفعل نمی‌شود، باید پرسید مگر نیاز پالایشی کشور در روز حداقل حدود دو میلیون نیست؟
گفتنی است، تکیه بر اعداد غیرقابل‌راستی‌آزمایی شاید در کوتاه‌مدت تصویر مثبتی از عملکرد ارائه دهد، اما در بلندمدت همه‌چیز مشخص می‌شود. صنعت نفت ایران بدون تردید ظرفیت بالقوه بالایی دارد، اما تا زمانی که داده‌ها به‌صورت شفاف و قابل سنجش منتشر نشود، همچنان می‌توان به آمار ارائه‌شده شک کرد.
دیدگاه تان را بنویسید