محمود فرشچیان، چهره در نقاب خاک کشید
غروب نگارگر بلندآوازه و چهره ماندگار هنر ایران

محمود فرشچیان، نقاش و نگارگر سرشناس ایرانی در ۹۵ سالگی درگذشت. این هنرمند سرشناس ایرانی که ۴ بهمنِ ۱۳۰۸ در اصفهان به دنیا آمد. در آمریکا اقامت داشت و در روزهای گذشته گزارش شده بود که او در بیمارستانی در این کشور بستری شده است.
او که پدرش هم در صنعت فرش فعال بود، پس از آموزش نزد میرزا آقا امامی و عیسی بهادری و دانشآموختگی از مدرسه هنرهای زیبای اصفهان، برای گذراندن دوره هنرستان هنرهای زیبا راهی اروپا شد و آنجا با آثار استادان رنسانس و باروک آشنا شد. تجربهای که نگاه او به ترکیببندی، پرسپکتیو و نورپردازی را دگرگون ساخت.
بازگشت محمود فرشچیان به ایران آغاز دورانی پربار در کارنامهاش بود. فرشچیان در مقام ریاست اداره هنرهای ملی و استاد دانشگاه تهران، نقش مهمی در آموزش نسل تازهای از هنرمندان ایفا کرد.
آثار این هنرمند در موزهها و نمایشگاههای معتبری چون لوور پاریس، متروپولیتن لندن و موزه هنر شیکاگو به نمایش درآمدهاند.
فرشچیان اسفند سال ۹۷ همزمان با ثبت ملی «هنر نگارگری مینیاتور» در فهرست میراث ناملموس، به عنوان حامل میراث فرهنگی در فهرست گنجینههای زنده بشری قرار گرفت.
در طول زندگی حرفهای، او جوایز و نشانهای متعددی از داخل و خارج کشور دریافت کرد و از سوی بسیاری به عنوان «احیاگر نگارگری ایرانی» شناخته شد.
مجموعه آثار او در موزه اختصاصی «محمود فرشچیان» در کاخ سعدآباد تهران نگهداری میشود.
محمود فرشچیان با ترکیب سنتهای نگارگری ایرانی و تکنیکهای نقاشی غربی، سبکی منحصربهفرد بهوجود آورد که به «مکتب فرشچیان» شهرت پیدا کرد.
محمود فرشچیان بنابر وصیتش، قرار است در اصفهان و در کنار آرامگاه صائب تبریزی به خاک سپرده شود.
از جمله آثار او میتوان به تابلوهای «عصر عاشورا»، «شمس و مولانا»، «ضامن آهو» و «پنجمین روز آفرینش» «ستایش» و «آسمان هفتم» اشاره کرد. فرشچیان در آثارش بهویژه به مضامین شیعی و دینی توجه داشت.
برخی از افتخارات استاد فرشچیان به شرح زیر است: انضمام نام وی در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم- ️نشان درجه یک هنر- تندیس طلایی اسکار ایتالیا- نشان هنر نخل طلایی ایتالیا- تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا- دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا- دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا- ️مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا- ️جایزه اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران- ️ مدال طلای جشنواره بینالمللی هنر، بلژیک- ️ مدال طلای هنر نظامی، ایران.
دلهای اهل فرهنگ و هنر به سوگ نشست
فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، در پیامی فقدان این نگارگر صاحب نام و عضو پیوسته این فرهنگستان را تسلیت گفت. رئیس فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، در پی درگذشت استاد محمود فرشچیان، عضو پیوسته این فرهنگستان با صدور پیامی، تسلیت گفت.
مجید شاهحسینی، فرشچیان را نگارگر بلندآوازه و چهره ماندگار هنر ایران خواند که درگذشت او دلهای اهل فرهنگ و هنر را به سوگ نشاند.
وی در پیام خود نوشت: استاد فرشچیان، با قلمی آسمانی و نگاهی سرشار از عرفان اسلامی، نگارگری ایرانی را از مرزهای سنت عبور داد و به افقهای نوین رساند. آثار جاودانه ایشان، چون «عصر عاشورا» و «ضامن آهو»، جلوهای از زیباییشناسی ایرانی و تجلی روح ایمان، عشق و انسانیتاند. ایشان هنرمندی بود که با رنگ و خط، به زبان فطرت سخن گفت و میراثی بیبدیل برای تاریخ هنر ایرانیاسلامی برجای گذاشت.
شاهحسینی نوشت: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، فقدان این گوهر گرانقدر را به خانواده محترم فرشچیان، جامعه هنری کشور و شاگردان و دوستداران ایشان تسلیت عرض مینماید و از درگاه خداوند متعال، برای آن استاد فقید، رحمت واسعه و برای بازماندگان صبر و اجر مسألت دارد.
استاد فرشچیان در حیطه نقاشی ایرانی به وجود آورنده سبک و مکتب خاصی بود که در عین توجه به اصالت مبانی سنتی این هنر، با ابداع شیوههای نو، قابلیت و کارایی نقاشی ایرانی را افزایش داده است. او این هنر را غنا بخشید و از حالت الزامی یک پدیده متکی به شعر و ادبیات رها ساخت و رسالت و ارزشی در حد سایر هنرها در نقاشی ایرانی پدید آورد.
آثار استاد فرشچیان در بیش از صدها نمایشگاه فردی و جمعی در ایران و سایر کشورها برپا گشته و با استقبال بسیار زیادی روبهرو شده است. برگزاری نمایشگاههای پیدرپی معرف شهرت ایشان در پهنه جهانی است؛ به گونهای که موزهها و کتابخانهها و مجموعهداران شخصی و عاشقان هنر به داشتن قطعهای از آثار او مباهات میکنند.
با تأسیس موزه فرشچیان در مجموعه فرهنگی-تاریخی سعدآباد، سازمان میراث فرهنگی کشور بر آن شد تا فرصتی برای عموم هموطنان عزیز و هنردوستان جهان فراهم آورد تا از آثار این هنرمند بزرگ در یک مجموعه زیبا بازدید به عمل آورند. در این موزه بالغ بر هفتاد اثر از آثار استاد گردآوری شده است.
همچنین طراحیهای ضریح مطهر و منور حضرت اباعبدالله(ع) و ثامنالائمه حضرت رضا(ع) به قلم ماندگار و با کفایت استاد فرشچیان صورت گرفته است که این نقوش زرین، یادمانی است خجسته در تاریخ فرهنگ و هنر ایران که استاد به صورت افتخاری انجام داده است.
روحش شاد و یادش گرامی
دیدگاه تان را بنویسید