بیداری سالک

نیما نوربخش

مبانی عرفان عملی در قرآن را در کتاب «بیداری سالک» نوشته دکتر محمد ابراهیم ضرابیها از نظر بگذرانید. این کتاب 584 صفحه‌ای در چهار بخش و 10 فصل مباحث مربوط به زیر عنوان خود را به صورت تحلیلی مورد مداقه قرار می‌دهد و از این منظر شاید مرجعی کمیاب برای علاقمندان به پژوهش در این حوزه باشد. نگارنده در این کتاب با استخراج متن آیات و روایات به توضیح و تشریح نخستین منزل عرفان عملی، یعنی بیداری یا یقظه پرداخته است و در واقع رساله حاضر حاصل تحقیق همین منزل است.

همچنین ارتباط انسان با خدا، جهاد و قرآن، معرفی کثرت نعمت‌های الهی در متن قرآن، شناخت گناهان در قرآن و شناخت عمر، از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در این اثر است. بخش نخست کتاب به ارتباط انسان به خدا، جهان و قرآن می‌پردازد.

 در این بخش علاوه بر رابطه متقابل عبد و رب به قوس نزول و صعود انسان در سیر و سلوک اشاره دارد. مرحله اول (بخش دوم) به معرفی کثرت نعمت‌های الهی در متن قرآن می‌پردازد و سپس آن‌ها را به گناهان بدنی و قلبی تقسیم می‌کند و هر کدام از این گناهان را با اشارات قرآنی و تنبیهات معصومین(ع) و تلمیحات عارفان معرفی و تشریح می‌کند. سپس با تحلیلی از گناه‌شناسی به چگونگی و مقابله با گناهان می‌پردازد.

نگارنده در مرحله سوم (بخش چهارم) شناخت عمر را مطرح و به مفهوم عمرشناسی در قرآن می‌پردازد. در این راستا اغتنام عمر در مقابل غفلت از عمر قرار می‌گیرد و مفهوم وقت از دل آن بیرون کشیده می‌شود.

این مسئله باعث می‌شود تا سالک مدیریت زمان و عمر خویش را به دست گیرد. آنگونه که نگارنده مطرح می‌کند هرگاه سالک بتواند این سه مرحله را در عمل خود متجلی سازد می‌توان گفت که او به مرحله یقظه و بیداری رسیده است. ناگفته نماند چاپ نخست این کتاب را نشر کلیدر در سال ۱۳۹۲ با شمارگان 1000 نسخه در ۵۸۴ صفحه در قطع وزیری و جلد گالینگور به بازار کتاب عرضه کرده است.