ردپای تبعیض‌نژادی در کانون‌های علمی

اگر ردپای نژادپرستی در نهادهای سیاسی و کانون‌های قدرت دیده شود، چندان جای تعجب نیست اما پیدایش رویکردهای نژادپرستانه درون نهادهای علمی، یعنی همان‌جایی که طبیعتا باید با تفکرات غیر انسانی و غیرعلمی مبارزه کند، می‌تواند زنگ خطر جدی به شمار آید گروهی از دانشجویان آسیایی‌-آمریکایی به دلایل نژاد پرستانه در دانشگاه «هاروارد» پذیرفته نشده‌اند. ماجرای رویکردها و رفتارهای تبعیض‌آمیز علیه رنگین‌پوستان در مجامع علمی آمریکا، طی سال‌های اخیر خبرساز شده است. هر از چندگاهی، گزارشی در این مورد منتشر می‌شود یا گروهی از فعالان علمی و اساتید دانشگاه‌ها نسبت به این روند، واکنش نشان می‌دهند

عطیه لواسانی

ماجرای رویکردها و رفتارهای تبعیض‌آمیز علیه رنگین‌پوستان در مجامع علمی آمریکا، طی سال‌های اخیر خبرساز شده است. هر از چندگاهی، گزارشی در این مورد منتشر می‌شود یا گروهی از فعالان علمی و اساتید دانشگاه‌ها نسبت به این روند واکنش نشان می‌دهند.

طی روزهای گذشته، وزارت دادگستری آمریکا اعلام کرد که گروهی از دانشجویان آسیایی‌-آمریکایی به دلایل نژادپرستانه در دانشگاه «هاروارد» پذیرفته نشده‌اند.

هرچند که وزارت دادگستری آمریکا از این دانشجویان که شاکی پرونده بودند دفاع کرده و گفته است که «هیچ‌گونه محدودیت قانونی در پذیرش این دانشجویان وجود ندارد و هاروارد نباید به خاطر نژاد دانشجویان از پذیرش آنها امتناع کند»، اما واقعیت‌ها نشان‌دهنده چیز دیگری است. آمارها نشان می‌دهد که روند تبعیض نژادی دانشگاه هاروارد، بیشتر از باقی نژادها متوجه نژاد آسیایی-آمریکایی بوده است.

پرونده تبعیض نژادی دانشگاه هاروارد نسبت به دانشجویان از سال ۲۰۱۴ میلادی به دادگاه‌های این کشور ارائه شده است و تاکنون گروه‌های مختلفی از دانشجویان به دادگاه شکایت‌ کرده‌اند.

دانشگاه «هاروارد» همواره در تلاش بوده که نشان دهد دانشجویان این دانشگاه از لحاظ جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و نژادی در شرایط متفاوتی هستند. اما طی سال‌های اخیر، گزارش‌های خلاف این مدعا دریافت شده است به طوری‌که تبعیض‌نژادی، در محیط‌های دانشگاهی را به موضوعی خبرساز تبدیل کرده است.

اهمال‌کاری دانشگاه‌های کالیفرنیا، علیه رنگین‌پوستان

چندی پیش نیز  گزارشی حاکی از اهمال‌ و کندی در پذیرش دانشجویان سیاه‌پوست در دانشگاه‌های دولتی ایالت «کالیفرنیا»ی آمریکا، منتشر شد.

این گزارش‌ که از سوی گروه سیاست‌گذاری آموزشی «کمپین فرصت‌های آموزشی» منتشر شد نشان می‌داد که دانشجویان آمریکایی آفریقایی‌تبار در مقایسه با دانشجویان سایر نژادها از دانشگاه‌های دولتی آمریکا کمتر فارغ‌التحصیل می‌شوند و مدت زمان بیشتری هم طول می‌کشد تا فارغ‌التحصیل شوند.

«میشل سیکوئیروس»، رئیس کمپین فرصت‌های آموزشی دراین‌باره گفته است: این تبعیض همیشگی میان دانشجویان سیاه‌پوست و سایر همتایان آنها باید زنگ خطری را برای مردم این ایالت و رهبران انتخابی آنها به صدا درآورد تا به صورت نظام‌مند این مسئله را به حداقل رسانده و خلاء بین‌ نژادها را پُرکنند.

کاهش پذیرش دانشجویان سیاه‌پوست

پایگاه اینترنتی یونیورسیتی ‌هرالد گزارش داده است، از سال 1994 تا 2010 میلادی، میزان پذیرش افراد سیاه‌پوستی که برای ورود به سیستم دانشگاهی آمریکا درخواست داده‌اند از 75 درصد به 58 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که در نقطه مقابل در سال 2010 میلادی میزان موافقت با درخواست پذیرش دانشجویان سفیدپوست 83 درصد بوده است.

کاهش شمار دانشجویان آمریکایی آفریقایی‌تبار در دانشکده‌های مطرح کالیفرنیا به مراتب شدیدتر از سایر ایالت‌های آمریکایی است. به عنوان مثال حد فاصل سال‌های 1994 تا 2010 میلادی در دانشگاه کالیفرنیای برکلی، نرخ پذیرش دانشجویان سیاه‌پوست از 51 درصد به 15 و در دانشگاه کالیفرنیای لس‌آنجلس از 58 درصد به 14 درصد کاهش یافته است.

تفکر نژادپرستانه‌

ریشه رفتارهای تبعیض‌آمیز

نکته قابل توجه این است که نژاد پرستی در محیط‌های دانشگاهی، الزاما ریشه در ساختار آموزشی دانشگاه‌ها ندارد بلکه این رویداد، در موارد بسیاری، در تعاملات میان افراد، نظیر رفتار استاد و دانشجو اتفاق می‌افتد.

در واقع آنچه موجب نگرانی است، وجود تفکر نژادپرستانه حتی در میان لایه‌هایی از نخبگان جامعه امریکا و به طور کلی‌تر در جوامع غربی و سرمایه داری است.

نمونه‌ای از این واقعیت، چندی پیش در مورد کتاب «یک میراث دردسرساز: ژن‌ها، نژاد و تاریخ انسان» مشاهده شد.

حدود 150 دانشمند حوزه ژنتیک به محتوای کتاب جدید «نیکلاس وید» یورش بردند و اذعان کردند «وید» تحقیقات آن‌ها را به نفع خود سوءتفسیر کرده است. این دانشمندان با امضای نامه‌ای، کتاب «وید» که اساس نژادی را برای رفتار و هوش انسان‌ها تعریف کرده، محکوم کردند.

در این کتاب آمده است که تکامل اخیر انسان منجر به تفاوت‌های نژادی در رفتار اقتصادی و اجتماعی شده است اما تعدادی از دانشمندانی که «وید» بخش‌هایی از کتابش را بر اساس تحقیقات آن‌ها نوشته، مدعی‌اند این ویراستار علمی سابق نیویورک‌تایمز، عناصر تحقیقاتی حوزه آن‌ها را سوءتفسیر

 کرده است.

آن‌ها طی نامه‌ای به «نیویورک تایمز رویو» نوشتند: وید، توصیفی ناقص و غیردقیق از تحقیقات ما در زمینه تفاوت‌های نژادی داشته و ادعا می‌کند گزینش طبیعی اخیر، منجر به تفاو‌ت‌های جهانی در بهره هوشی، نتایج آزمایشی، نهادهای سیاسی و توسعه اقتصادی شده است. ما منظور وید را رد می‌کنیم و همگی بر این موضوع توافق داریم که هیچ حمایتی از جانب جمعیت ژنتیک در قبال وی وجود ندارد.  ژنتیک‌دانان برجسته‌ای از جمله «ایوان آیچلر» از دانشگاه واشنگتن و «مایکل همر» از دانشگاه آریزونا این نامه را امضا کرده‌اند.

نیکلاس وید که در سال 1970 از ایالات متحده به انگلستان مهاجرت کرده، در کتابش مدعی شده است گزینش طبیعی در قاره‌های اصلی، تفاوت‌هایی را در جوانب کارکرد مغز ایجاد کرده است. وید به شدت به تساوی بنیادین تمامی مردم باور دارد اما این موضوع که نژاد چگونه به تاریخ و ویژگی‌های انسانی مرتبط است، را به طور متمرکز، بررسی کرده است.

«وید» طی بیانیه‌ای در پاسخ به نامه ژنتیک‌دانان گفته است: «میراث دردسرساز» معتقد است مخالفت با نژادپرستی باید بر اساس قاعده و نه اسطوره ضدتکاملی، استوار باشد و دیگر اینکه هیچ اساس زیست‌شناسی برای نژاد وجود ندارد. دعواهای تخصصی نظیر آنچه در مورد کتاب «یک میراث دردسرساز: ژن‌ها، نژاد و تاریخ انسان» رخ داده است، در واقع نشاندهنده یک واقعیت است و آن اینکه اختلاف دیدگاه در خصوص تعاریف نژادپرستی، میتواند منشا بسیاری از اتفاقاتی باشد که در نهایت به عنوان رفتار نژادپرستانه یک فرد یا نهاد دانسته می‌شود.

حساسیت مضاعف

 در مورد کانون‌های علمی

آنچه طی سالهای اخیر، گزارشهای مرتبط با نژادپرستی در دانشگاه‌های آمریکا را پررنگتر جلوه داده است، حساسیتی است که به طور طبیعی در خصوص کانون‌های دانش و فرهنگ وجود دارد. در واقع، این رویداد، مصداق این ضرب‌المثل فارسی است که: «هرچه بگندد نمکش می‌زنند، وای به روزی که بگندد نمک». به بیان واضح‌تر، اگر ردپای نژادپرستی در نهادهای سیاسی و کانون‌های قدرت دیده شود، چندان جای تعجب ندارد اما پیدایش رویکردهای نژادپرستانه در درون نهادهای علمی، یعنی همان‌جایی که طبیعتا باید با تفکرات غیر انسانی و غیر علمی مبارزه کند، می‌تواند زنگ خطر جدی به شمار آید!