فعال‌سازی «ماشه» تحریم‌ها، تهدیدی جدی برای امنیت دارویی کشور رقم زده است؛ جایی که نه تنها مراودات ارزی مختل می‌شود، بلکه طبق هشدار نماینده مجلس، داروهای حیاتی از جمله داروهای سرطان در معرض کمبود قرار می‌گیرند. در این میان، فعالان بیماران هموفیلی از «تحریم داخلی» ناشی از تأخیر سازمان‌های بیمه‌گر در پرداخت مطالبات، به عنوان معضلی غیرقابل تحمل نام می‌برند که جان بیماران را در معرض خطر قرار داده است. 

به گزارش گروه شهرنوشت «توسعه ایرانی»، در سال‌های اخیر، تحریم‌های اقتصادی و سیاسی علیه ایران آثار عمیق و گسترده‌ای بر حوزه‌های مختلف زندگی مردم، به ویژه در زمینه بهداشت و درمان، گذاشته است که طبیعتا با فعال شدن مکانیسم ماشه شدت خواهد گرفت. وزیر بهداشت نیز، در اظهارات اخیر خود، به این نکته اشاره کرد که هرچند تحریم‌ها به‌طور رسمی شامل دارو و تجهیزات پزشکی نمی‌شوند، اما تأثیرات آن‌ها بر تبادلات ارزی و حمل و نقل به وضوح محسوس است. به گفته محمدرضا ظفرقندی، با وجود این چالش‌ها، دولت در تلاش است تا کمبودهای دارویی را جبران و در آینده به ویژه در حوزه داروهای بحرانی و استراتژیک، از بروز کمبود جلوگیری کند. 

احمد قویدل در گفت و گو با «توسعه ایرانی»: ما می‌گوییم اسنپ بک تشدید تحریم‌ها در رابطه با ایران است و ارزیابی ما این است که ممکن است اوضاع سخت‌تر و سدهای جدیدی مقابل دسترسی بیماران به دارو ایجاد شود

سید محمد جمالیان، نماینده مجلس، نیز به آثار منفی تحریم‌ها بر تأمین داروهای خاص، به ویژه داروهای سرطانی و مواد اولیه دارو اشاره کرده است. او تأکید کرد که تشدید تحریم‌ها، به‌خصوص در زمان فعال‌سازی مکانیسم ماشه، می‌تواند مراودات مالی را تحت تأثیر قرار دهد و در نتیجه، شاهد کمبودهای جدی در تأمین دارو خواهیم بود. وی همچنین به تجارب گذشته اشاره کرد و گفت که دشمنان ایران هیچ‌گونه رعایت قانونی در این زمینه ندارند و دارو و غذا را از لیست تحریم‌ها خارج نمی‌کنند.

تحریم‌ها و چالش‌های ناشی از آن‌ها، به‌ویژه در حوزه بهداشت و درمان، نه تنها بر تأمین دارو تأثیر گذاشته بلکه بر روحیه بیماران نیز فشار مضاعفی وارد کرده است. با توجه به این چالش‌ها، ضرورت دارد که دولت و نهادهای ذی‌ربط به‌طور جدی به دنبال راهکارهایی برای حل مشکلات دارویی باشند و از طریق دیپلماسی و همکاری‌های بین‌المللی، به کاهش فشارها و تأمین داروهای موردنیاز بیماران بپردازند.

دارو و تجهیزات پزشکی 

در زنجیره تحریم هستند

مشاور هیأت مدیره و مدیر امور استان‌های کانون هموفیلی ایران در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی» درباره تاثیر فعال شدن اسنپ بک بر وضعیت دارو و درمان گفت: ما سال‌هاست که رنج تحریم را می‌کشیم و اتفاقاً بیماران در حوزه‌ای رنج می‌برند که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها تکذیب می‌کنند که این حوزه مشمول تحریم شده است. 

احمد قویدل، ادامه داد: در حقیقت، یکی از مستثنیات تحریم‌ها، حوزه درمان و دارو است که خزانه‌داری آمریکا هم روی سایتش اطلاع‌رسانی می‌کند و اروپایی‌ها و آمریکا همیشه می‌گریزند از اینکه بپذیرند دارو و درمان و تجهیزات درمانی در ایران مشمول تحریم است. اما ما که در حقیقت ارگان متشکل بیماران و ساختار متشکل بیماران هستیم، به خوبی آگاهیم که دارو و تجهیزات پزشکی در زنجیره تحریم هستند.

مشاور هیأت مدیره کانون هموفیلی ایران تصریح کرد: منابعی که باید برای خرید دارو استفاده شود و درآمدهایی که یک کشور باید داشته باشد تا بتواند دارو را خریداری کند، همه این‌ها در چارچوب تحریم، راه رسیدن دارو به کشور را بسته است. همچنین وقتی بانک‌های ما تحریم می‌شوند و درمورد بیمه و ترابری و حمل دارو از مبادی اصولی، تحریم وجود دارد، با توجه به اینکه بسیاری از داروها به زنجیره سرد نیاز دارند؛ عملا ورود داروها به کشور ناممکن می‌شود.

قویدل گفت: بنابراین ما می‌گوییم اسنپ بک تشدید تحریم‌ها در رابطه با ایران است ارزیابی ما این است که ممکن است اوضاع ما سخت‌تر شود، ما در زنجیره شرکت‌هایی که سهامداران آمریکایی داشتند دچار مشکل بودیم و در زنجیره شرکت‌هایی که سهامدار اروپایی داشته‌اند، زیاد دچار مشکل نمی‌شدیم. اما نگرانی ما این است که شرکت‌های دارویی که سهامدار اروپایی هستند، بعد از این تغییرات در حوزه تحریم، سدهای جدیدی مقابل دسترسی بیماران به دارو ایجاد کنند.

وی تاکید کرد: داروهایی که منابع آمریکایی و اروپایی دارند، نیاز به ارزی دارند که در کشور ما به ارز مرغوب اروپایی یا امریکایی معروف شده است. برای خرید دارو شرکت‌ها نیاز به این ارزها دارند. طبیعتاً اگر منابع ارزی کشور در اثر تحریم‌ها کاهش پیدا کند، که کاهش پیدا خواهد کرد، دیگر در آن تردیدی وجود ندارد. ممکن است میزان بودجه‌هایی که به این حوزه‌ها برای واردات دارو اختصاص می‌دهند، کمتر باشد و خود این امر، بی‌تردید موجب می‌شود که دسترسی بیماران به این داروها کمتر شود. 

عوارض ‌عدم دسترسی به داروهای حیاتی، تهدید سلامت و جان مردم است 

وی درباره آثار این کاهش دسترسی به دارو گفت: بزرگترین تبعات این‌عدم دسترسی، این است که بیماران سلامتی خود را از دست می‌دهند. یعنی این‌گونه نیست که بیمار هموفیلی باید معلول شود؛ معلولیت عارضه هموفیلی است. وقتی دسترسی به دارو نباشد، بیمار معلول می‌شود. در حوزه زنان و دختران که خونریزی‌های ماهیانه دارند، اصلاً نیاز به حادثه و اتفاق ندارد که این‌ها نیازمند دارو شوند. این‌ها به صورت ماهیانه نیاز به این داروها دارند و جانشان به مخاطره می‌افتد. زنانی که نیاز به فیبرینوژن دارند هم شامل بیماران هموفیلی می‌شوند و هم شامل اکثریت زنانی که زایمان می‌کنند و به این دارو نیازمند می‌شوند. یادم می‌آید که در سال ۱۴۰۲ بیش از 1200 خانم در اثر کمبود فیبرینوژن با مشکلات جدی مواجه شدند. 

قویدل تصریح کرد: عوارض ‌عدم دسترسی به این نوع داروهای حیاتی، تهدید سلامت و جان مردم است. همچنین داروهایی که خانم‌های مبتلا به بیماری‌های خونریزی‌دهنده، مصرف می‌کنند. برای مثال کل داروی هیومیت که ویژه بیماران مبتلا به فون ویلبراند است، از منابع اروپایی تهیه می‌شود و اگر ارز درستی به این دارو اختصاص داده نشود، کمبود آن زندگی زناشویی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تصور کنید که یک خانم به جای اینکه یک هفته خونریزی ماهیانه‌اش طول بکشد، بخواهد ۱۰ روز طول بکشد. این موضوع به فقر آهن و صدمه به سلامت و غیره منجر می‌شود و بزرگترین تهدید در زندگی زناشویی خواهد بود.

مشاور هیأت مدیره کانون هموفیلی ایران: قابل تحمل نیست که به علت مشکلات سازمان‌های بیمه، بیماران رنج ببرند سازمان‌های بیمه‌گر دچار عقب‌افتادگی جدی در پرداخت مطالبات خود به شرکت‌های دارویی، داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها هستند. در نتیجه، شرکت پخش دارو به دلیل‌عدم پرداخت‌ها، به بیمار فشار می‌آورد و در این میان بیمار است که آسیب می‌بیند

دولت برای تامین دارو باید به دنبال کشورهای جایگزین بگردد

وی با بیان اینکه کل فضای به وجود آمده خبر از یک اقدام غیرانسانی علیه ایران و مردم آن دارد، تاکید کرد: متأسفانه کشورهای اروپایی و آمریکایی این اقدامات را تحت پوشش این‌که ما داریم دولت‌ها را تحت فشار قرار می‌دهیم، توجیه می‌کنند. در حالی که اساساً این نوع تضییقات کار امروز و دیروز نیست. ما سال‌هاست که تحت فشار تحریم‌های یکجانبه آمریکا بودیم. حالا با مصوبه شورای امنیت سازمان ملل، ما تحت تحریم سیستم کشورهای اروپایی و دیگر کشورها هم قرار گرفته‌ایم. چون آمریکایی‌ها بیشترین سهام را در شرکت‌های دارویی دارند و هرجا شریک آمریکایی بوده، ما با همان شدت تحریم بودیم. حالا اروپایی‌ها هم به این تحریم‌ها پیوسته‌اند، و مشکلات را تشدید می‌کنند و طبیعتاً دولت باید به دنبال کشورهای جایگزین بگردد. 

بیماران هموفیلی تجربیات خوبی

 با داروهای هندی نداشته‌اند

مشاور هیأت مدیره کانون هموفیلی ایران درباره راهکاری برای این معضل گفت: در نمایشگاه ایران فارما ما شاهد حضور شرکت‌های هندی و چینی در غرفه‌های متعدد بودیم که خبر می‌داد بازار جدیدی به روی ایران باز می‌شود. البته اینکه گفته شود داروی چینی با داروی آمریکایی فرقی ندارد، کتمان حقیقت است. صد در صد این داروها از نظر کیفیت با هم متفاوتند و بیماران هموفیلی تجربیات خوبی با داروهای هندی نداشته‌اند.

قویدل تصریح کرد: اما نمایشگاه ایران فارما پیامی داشت که ممکن است سورس داروهای ما به سمت چین و هند گرایش پیدا کند، که این یک گرایش اجباری است. تردیدی وجود ندارد که آن داروها داروهای مفیدتری هستند، اما باید شرکت‌های بهتری پیدا کنیم. 

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه تحریم داخلی قابل تحمل نیست و ما امیدواریم که قوه قضاییه و سازمان بازرسی کشور به این موضوع ورود کنند، گفت: در شرایطی که کشور ما تحت سخت‌ترین تحریم‌های جهانی قرار دارد، قابل تحمل نیست که به علت مشکلات سازمان‌های بیمه، بیماران رنج ببرند متأسفانه به هر دلیلی، سازمان‌های بیمه‌گر دچار عقب‌افتادگی جدی در پرداخت مطالبات خود به شرکت‌های دارویی، داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها هستند. در نتیجه، شرکت پخش دارو به دلیل‌ عدم پرداخت‌ها، به بیمار فشار می‌آورد چراکه دارو را توزیع نمی‌کند. این موضوع به هیچ عنوان قابل‌قبول نیست و بیمار است که آسیب می‌بیند.

بیماران باید تاوان‌عدم پرداخت به موقع سازمان‌های بیمه‌گر را بدهند

قویدل تصریح کرد: این واقعاً اسف‌انگیز است که بیماران باید تاوان ‌عدم پرداخت بموقع سازمان‌های بیمه‌گر را بدهند. در حال حاضر، یک داروی بسیار گران‌قیمت برای بیماران هموفیلی وجود دارد که به صورت زیرپوستی تزریق می‌شود. این دارو فقط برای ۱۲۲ یا ۱۲۳ نفر در کشور تجویز می‌شود، زیرا سازمان‌های بیمه‌گر به دلیل صرفه اقتصادی، از آن حمایت کرده‌اند تا وارد چرخه درمان شود. اما اکنون این دارو توسط شرکت پخش نگهداری می‌شود و توزیع نمی‌شود، چون می‌گوید که طلب‌هایش را باید پرداخت کنند. 

وی گفت: سؤال این است که طلب اینها از کجا باید پرداخت شود؟ ساختار داروخانه‌ای باید پول را از بیمه بگیرد و آن پول‌ها به شرکت‌های مسئولش برسد. اگر متخلفی وجود دارد، باید به قوه قضائیه معرفی شود. اما اگر دارویی وجود دارد و مطالبات دارویی بیماران پرداخت نمی‌شود، نباید دارو را از بیمار دریغ کرد. من این وضعیت را «تحریم داخلی» می‌نامم. این فشار بر بیمار است، نه بر هیچ کس دیگر. بیمارانی که به درمانگاه ما مراجعه می‌کنند و به آن‌ها گفته می‌شود دارو نداریم، تحت فشار روحی قرار می‌گیرند.