یک مدرس حوزه در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی» و در واکنش به خبر «کلنگ‌زنی هر ماه یک مسجد در تهران»:
با کلنگ‌زنی‌های متعدد، مساجد رونق نمی‌گیرند
گروه شهر نوشت «توسعه ایرانی»- «هر ماه یک مسجد در تهران کلنگ می‌خورد.»!این خبری بود که دو روز پیش از سوی مسئول ساماندهی مساجد تهران اعلام شد.
با کلنگ‌زنی‌های متعدد، مساجد پررونق نمی‌شود. نباید فراموش کرد که پیامبر اسلام در مدینه به دنبال ساخت مسجد نبود، بلکه هدف اصلی او حل مشکلات معیشتی مردم بود. شعار توحید باید در کنار حل مسائل فقر و معیشت قرار گیرد. آیات قرآن نیز بر این نکته تأکید دارند. یعنی تا مسائلی مانند فقر و معیشت حل نشود نمی‌توان مسئله لا‌اله‌الاالله را مطرح کرد
مجید غفوری، این اقدام را تلاشی برای ارتقای فضاهای مذهبی و فرهنگی و گامی در جهت توسعه فضاهای عبادی و ارتقای کیفیت خدمات فرهنگی و مذهبی برای شهروندان تهرانی دانسته است. اما نخستین و شاید بنیادی‌ترین سوالی که در مواجهه با این طرح مطرح می‌شود، به خودِ نیازسنجی دقیق این اقدام بازمی‌گردد.
تهران، شهری با سابقه تاریخی طولانی و جمعیتی بالغ بر بیش از 15 میلیون نفر، در حال حاضر از تعداد قابل توجهی مسجد برخوردار است. این مساجد، که در اقصی نقاط شهر پراکنده‌اند، نه تنها مراکز عبادی، بلکه اغلب پایگاه‌های فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی خیریه نیز محسوب می‌شوند. در چنین شرایطی، این پرسش مطرح می‌شود که آیا واقعاً شکافی قابل توجه در زیرساخت‌های مذهبی شهر وجود دارد که احداث ماهانه مساجد جدید را توجیه کند؟ یا اینکه این طرح، بیشتر در راستای یک رویکرد کمی‌گرایانه و ظاهری برای افزایش نمادهای مذهبی در منظر شهری است؟ آیا صرف افزایش تعداد بناهای مذهبی، به خودی خود، قادر به پاسخگویی به نیازهای عمیق‌تر و پیچیده‌تر مذهبی و فرهنگی جامعه امروز تهران خواهد بود؟ یا اینکه این طرح، در نهایت، به توزیع منابع و تمرکز بر کمیت، به جای کیفیت و اثربخشی در ارائه خدمات، منجر خواهد شد؟
علاوه بر این، باید به پیامدهای احتمالی این طرح بر بافت اجتماعی و زیرساخت‌های شهری تهران نیز توجه داشت. بسیاری از مناطق پایتخت، به ویژه مناطق کمتر برخوردار، با کمبود شدید فضاهای عمومی، پارک‌ها، مراکز فرهنگی و آموزشی و حتی زیرساخت‌های ابتدایی مانند حمل و نقل عمومی و فضاهای سبز روبرو هستند. در چنین شرایطی، اختصاص منابع قابل توجه، چه مالی و چه انسانی، به احداث مساجد جدید، این نگرانی را ایجاد می‌کند که مبادا نیازهای اساسی‌تر و فوری‌تر شهروندان در زمینه‌های دیگر، از جمله بهبود کیفیت زندگی روزمره، دسترسی به امکانات رفاهی و فضاهای تعاملی اجتماعی، نادیده گرفته شود.
با این اوصاف، آیا احداث مساجد جدید، به طور همزمان، با برنامه‌ریزی برای توسعه متوازن زیرساخت‌های اجتماعی و فرهنگی همراه خواهد بود، یا اینکه این طرح، به صورت ناخواسته، باعث تشدید نابرابری‌ها و تمرکز بر یک جنبه خاص از نیازهای شهروندان خواهد شد؟ فراتر از این ملاحظات عملی، تأثیرات اجتماعی و فرهنگی بلندمدت این طرح نیز نیازمند بررسی دقیق است. مساجد در فرهنگ ایرانی همواره نقشی فراتر از مکانی برای اقامه نماز داشته‌اند؛ آنها کانون‌هایی برای انسجام اجتماعی، انتقال ارزش‌ها و شکل‌گیری هویت بوده‌اند. با این حال، در جامعه‌ای متنوع و رو به تغییر مانند تهران امروز، که با طیف گسترده‌ای از دیدگاه‌ها و سبک‌های زندگی همراه است، پرسش این است که آیا رویکرد متمرکز بر احداث مداوم مساجد، می‌تواند به تقویت وحدت و انسجام مذهبی کمک کند؟ یا اینکه در صورت عدم توجه کافی به تنوع دیدگاه‌ها و نیازهای گروه‌های مختلف اجتماعی، ممکن است به ایجاد شکاف‌ها و تنش‌های اجتماعی جدیدی منجر شود؟ چگونه می‌توان اطمینان حاصل کرد که این طرح، به جای ایجاد همبستگی، به افتراق نینجامد و فضایی فراگیر و پذیرا برای همه شهروندان فراهم آورد؟
محمد تقی فاضل میبدی در گفت و گو با «توسعه ایرانی»: این اقدامات نمایشی هیچ خروجی مثبتی برای دین ندارد و ساخت مساجدی که در آنها هیچ کس حضور ندارد، می‌تواند به دین آسیب برساند و به نوعی توهین به اسلام تلقی شود و هیچ توجیهی ندارد؛ احتمال اینکه یک نفر از آن فیلم بگیرد و پخش کند هم زیاد است!
افزون بر موارد یاد شده، برخی آمار حاکی از آن است که از ۳۵۰۰ مسجد در استان تهران، ۱۰۰۰ مسجد فعال نیستند. در کل کشور هم حدود ۶۵ هزار مسجد وجود دارد که بیش از 50 درصد آنها فعال نیستند. ۵۳درصد مساجد کشور هم امام جماعت ندارد.
مشکل جامعه ما اصلا مسجد،
حسینیه و پایگاه‌های مذهبی نیست
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی» در واکنش به خبر احداث یک مسجد جدید در هر ماه در سراسر شهر تهران گفت: این موضوع ممکن است ناشی از دو عامل باشد: یا افرادی که چنین اظهاراتی را مطرح می‌کنند، به واقع نسبت به اسلام جاهل هستند و جهل آنان موجب بیان این نظرات می‌شود و تصور می‌کنند که با مسجد ساختن و مسجد بنا کردن مشکل مردم حل می شود، یا اینکه این کارها براساس ریا و نفاق است و هر دوی آن هم نیز احتمال دارد.
محمد تقی فاضل میبدی، ادامه داد: ممکن است این افراد برای اینکه نشان دهند افراد مذهبی هستند از این طریق سر پشت و مقام شان بمانند در هر دو صورت نتیجه کار یکی می‌شود و آن این است که بیت‌المال و پول مردم در راهی مصرف شود که نه تنها هیچ مشکلی از مردم را حل نمی‌کند بلکه ممکن است فرار از دین را نیز زیاد کند. بنابراین مشکل جامعه ما اصلا مسجد، حسینیه و پایگاه‌های مذهبی نیست.
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: مشکل جامعه ما مشکل معیشت، اقتصاد، هوای آلوده، ترافیک و ... است. اینها باید حل شود یعنی در شهر به این بزرگی هنوز مشکل وسایل حمل و نقل عمومی، هوای آلوده و خیلی از موارد دیگر رفع نشده است.
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم: در محله ما، مسجدی در وسط پارک ساخته شده که همواره قفل است و تنها گاهی ورزش‌های صبحگاهی در آن انجام می‌شودکه شاهدی بر خالی بودن مساجد است
به جای مسجد، برای مدرسه
یا خانه بهداشت کلنگ بزنید
فاضل میبدی گفت: بنابراین، مسیری که آقایان انتخاب کرده‌اند، یعنی ساخت یک مسجد در هر ماه، می‌تواند به اسلام و همچنین به تهران و کشور آسیب برساند. این طرح ناشی از جهل و نادانی و نفاق و ریا است و منطقی در افکار طراحان آن وجود ندارد. اساسا در کارهایی که براساس عقلانیت و به دنبال منافع ملی نیست، منطق جایی ندارد و تنها هدف این است که نشان دهند اقداماتی انجام شده است.
وی ادامه داد: حال اینکه چقدر این کار و ساخت مسجد بجا و ضروری است و چه مشکلاتی را حل خواهد کرد؛ اصلا مطرح نیست. اگر می‌خواهند کاری به نفع مردم انجام دهند، شهرداری تهران هر ماه یک مدرسه بسازد یا یک مرکز بهداشت در مناطق محروم مانند سیستان و بلوچستان ایجاد کند، این اقدامات به مراتب واجب‌تر از ساخت مساجد است. اگر به دنبال خدمت کردن هستند مسجد ساختن الان خدمت کردن نیست.
ساخت مساجدِ بی نمازگزار،
توهین به اسلام است
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: با کلنگ‌زنی‌های متعدد، مساجد پررونق نمی‌شود. نباید فراموش کرد که پیامبر اسلام در مدینه به دنبال ساخت مسجد نبود، بلکه هدف اصلی او حل مشکلات معیشتی مردم بود. شعار توحید باید در کنار حل مسائل فقر و معیشت قرار گیرد. آیات قرآن نیز بر این نکته تأکید دارند. یعنی تا مسائلی مانند فقر و معیشت حل نشود نمی‌توان مسئله لا‌اله‌الاالله را مطرح کرد.
وی ادامه داد: در چهل سال گذشته، با ساخت تعداد زیادی مرکز مذهبی و مساجد، به نظر می‌رسد که خروجی مثبتی از این اقدامات مشاهده نشده است. جوانان ما به دلیل عدم توجه به مسائل واقعی، از دین فاصله می‌گیرند. این اقدامات نمایشی هیچ خروجی مثبتی برای دین ندارد و ساخت مساجدی که در آنها هیچ کس حضور ندارد، می‌تواند به دین آسیب برساند و به نوعی توهین به اسلام تلقی شود و هیچ توجیهی ندارد؛ احتمال اینکه یک نفر از آن فیلم بگیرد و پخش کند هم زیاد است!
فاضل میبدی گفت: به عنوان مثال، در محله ما، مسجدی در وسط پارک ساخته شده که همواره قفل است و تنها گاهی ورزش‌های صبحگاهی در آن انجام می‌شودکه شاهدی بر خالی بودن مساجد است.
دیدگاه تان را بنویسید