نفیسه زارع‌کهن

گویا قرار است سد مقابل پول‌های ایران در کره جنوبی شکسته شود، چراکه دیروز وزارت امور خارجه کره جنوبی در بیانیه‌ای از موافقت این کشور با آزادسازی فوری پول‌های بلوکه‌شده ایران در بانک‌های کره‌ای خبر داد.

آن طور که ایسنا نوشته وب‌گاه وزارت امور خارجه کره جنوبی در بیانیه‌ای درباره سفر چوی جونگ کان، معاون وزیر امور خارجه این کشور به وین و دیدارش با علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران و مذاکره‌کننده ارشد ایران در وین، نوشته، این اولین دیدار آن دو بوده است و مذاکرات صریح و سازنده‌ای درباره روابط ایران - کره، ازجمله مسئله دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کره داشته‌اند و در این گفت‌وگو معاون وزیر خارجه چوی، ابراز امیدواری کرده که مذاکرات احیای برجام به زودی به نتیجه برسد و دو طرف موافق بودند آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران [در بانک‌های کره‌ جنوبی] باید فوراً انجام شود.

در ادامه بیانیه وزارت امور خارجه کره آمده است: دو طرف توافق کردند کارشناسان دو کشور برای بحث پیرامون مسائل مرتبط با انتقال پول‌های بلوکه‌شده رایزنی‌های کاری انجام دهند.

کره جنوبی پیش از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران، جزء پنج کشور خریدار فرآورده‌های نفتی ایران بود و حتی پس از اعمال تحریم‌ها در مرداد ۹۷ هم، کره‌ای‌ها از معافیت ۱۸۰ روزه برخوردار شدند و در این مدت هم روزانه نزدیک به ۳۵۰ هزار بشکه نفت و میعانات گازی از ایران خریداری کردند، اما با وجود گذشت بیش از ۳ سال هنوز هزینه خرید این فرآورده‌ها را پرداخت نکرده‌اند.

میزان بدهی کره به ایران بین ۷ تا ۹ میلیارد دلار اعلام‌شده است. حسین تنهایی، رئیس اتاق ایران و کره جنوبی سال گذشته در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران، درباره مبلغ بدهی کره جنوبی به کشورمان گفته بود که این طلب ۸ و نیم میلیارد دلار است.

اما خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی در گزارشی در دی‌ماه سال گذشته مجموع بدهی کره جنوبی به ایران را ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اعلام کرد و این در شرایطی بود که رئیس سابق بانک مرکزی در روزهای آخر سال ۱۳۹۹ در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران گفت که بدهی کره به کشورمان ۷ میلیارد دلار است.

در هر حال چه 7 میلیارد دلار باشد، چه 9 میلیارد؛ این رقم، بالاترین میزان پولی است که ایران در کشورهای طرف مبادله اقتصادی خود تا پیش از برجام داشته است

دو سال و نیم است که ایران و اهالی سیاست خارجه تلاش دارند تا این مبلغ را آزاد کنند و در همین راستا طیف متنوعی از پیشنهادها را در مقابل کره‌ای‌ها قرار داده‌اند. به گفته رئیس اتاق ایران و کره جنوبی در این زمینه «دستگاه دیپلماسی ما به سئول اعلام کرد که اگر بحث تحریم‌ها مانع پرداخت بدهی‌های شماست، حداقل درخصوص لوازم بهداشتی و غذایی که در ذیل تحریم‌ها نیست بدهی‌های خود را به ایران پرداخت کنید. البته کره جنوبی قبول کرد و چندین جلسه با سفیر این کشور داشتیم اما در عمل هیچ  اقدامی برای پرداخت بدهی‌های ایران انجام‌نشده است.» این همان ماجرای وعده ارسال یک محموله دو میلیون دلاری از دارو و مواد غذایی شامل روغن خام و خوراک دام از کره جنوبی بود که جامه عمل نپوشید.

پس‌ازآن بود که کره‌ای‌ها سروصدای تشکیل سازوکار بشردوستانه سر دادند و درنهایت چشم‌بادامی‌ها پس از چراغ سبز ایالات‌متحده برای ایجاد یک سازوکار بشردوستانه با ایران، برای راه‌اندازی این کانال تجاری گرچه با تعلل و تردید درنهایت پس از رسانه‌ای شدن رایزنی‌های ایران و جدی‌تر شدن تهران برای پیگیری‌های حقوقی علیه سئول، به ارسال تعداد محدودی از تجهیزات پزشکی و دارویی به ایران به مبلغ ۵۰۰ هزار دلار اقدام کردند.

مشکل اصلی کجا بوده است؟

اما مشکل اصلی کره‌ای‌ها چیست که مانع آزادسازی بدهی‌ها و یا تبدیل آن‌ها به کالا می‌شوند؟ آن‌ها مدت‌هاست که می‌گویند مشغول رایزنی با آمریکایی‌ها هستندتا راهکاری برای پرداخت پول به ایرانی‌ها پیدا کنند و همین کافی است تا بتوان حدس زد که ماجرا از چه قرار است. داستان ‌گویی این است که کره بدون اجازه امریکا آب نمی‌خورد و البته در این میان خودش هم از موش‌دوانی‌ها بدش نمی‌آید.

مهرماه امسال بود که خبر رسید بدهی‌ها قرار است پرداخت شود و پویا فیروزی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و کره جنوبی در خصوص آخرین وضعیت آزادسازی منابع ارزی ایران در کره جنوبی، اظهار کرد: اخیراً خبرهایی مبنی بر اینکه قرار است تهاتر کالا در ازای منابع ارزی بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی صورت گیرد که این اخبار تماماً کذب هستند.  البته ممکن است یک سری کالاهای دارویی و ضروری مانند واکسن کرونا از طریق این منابع به کشور وارد شوند چراکه این محصول در حال حاضر جزو نیازهای اصلی کشور است و از هر روشی ممکن است تأمین شود.

فیروزی با اشاره به وضعیت تجارت ایران و کره جنوبی ادامه داد: باوجوداین حجم از منابع ارزی که در کره جنوبی بلوکه‌شده است، تجارت ایران و کره جنوبی نیز تحت تأثیر قرارگرفته به طوری که بازاریابی محصولات ایرانی در این کشور همانند سابق انجام نمی‌گیرد یعنی انگیزه صادرکنندگان ایرانی نیز تاحدودی کمتر از قبل شده است.

 خبر رسیده که کره‌ای‌ها با اعلام موافقت کامل برای بازپرداخت پول‌های بلوکه‌شده؛ از ایران درخواست ملاقات کرده‌اند و آن طور که علی باقری، معاون سیاسی وزارت خارجه گفته این توافق در راستای روابط دو کشور بوده و هیچ ربطی به مذاکرات هسته‌ای ندارد؛ با این حال باید دید این بار هم وعده وعید است یا چشم‌بادامی‌ها به قول خود عمل می‌کنند

به گفته وی بازگشت به سطح تجاری سابق و آزادسازی منابع ارزی ایران در کره جنوبی فقط و فقط منوط به رفع تحریم‌های ظالمانه از سوی آمریکا نیست و سیاست‌های داخلی و خارجی کره جنوبی نیز می‌تواند در تسریع روند آزادسازی منابع تأثیرگذار باشد.

پس‌ازآن بود که در همان مهرماه خبرگزاری یونهاپ به نقل از وزارت خارجه کره جنوبی اعلام کرد، حسین امیر عبداللهیان و چونگ ایو-یونگ با یکدیگر برای آزادسازی این پول‌های بلوکه‌شده گفت‌وگو کرده‌اند و وزیر خارجه کره جنوبی در پاسخ به تقاضای امیر عبداللهیان برای «دوچندان کردن تلاش‌های» سئول به منظور آزادسازی پول‌های توقیف‌شده ایران به او گفته است کشورش تمام تلاش خود را در این راه به کار بسته، که نتیجه آن به گفته وزیر خارجه کره جنوبی، شامل استفاده از این پول برای «پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل و تضمین تجارت انسان دوستانه» است.

در همین راستا بود که در آبان ماه خبر آمد 3.5 میلیارد دلار از دارا‌یی‌های بلوکه‌شده ایران آزادشده است، اما حسین تنهایی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت که 3.5 میلیارد دلار پولی که ادعا می‌شود آزادشده از محل دارایی‌هایی ایران در کره جنوبی نبوده است. او از شرایط نامساعد مبادلات دو کشور خبر داد و اعلام کرد که بیشتر شرکت‌های کوچک و متوسط به صورت غیررسمی کار می‌کنند ولی شرکت‌های بزرگ در کره جنوبی ازآنجاکه بیشتر با آمریکا کار می‌کنند، با ایران کار نمی‌کنند و حجم مبادلات کشور بسیار اندک و کمتر از 150 میلیون دلار است. میزان صادرات ما به این کشور بسیار محدود بوده و بیشتر مربوط به مواد نفتی و پتروشیمی است که به صورت غیرمستقیم به این کشور صادر می‌شود.

همان زمان هم خبری دیگر خشم ایرانیان را برانگیخت و آن اهدای دو هزار ماسک از سوی سفارت کشور کره جنوبی به بیمارستان آتیه تهران بود. به این ترتیب سفیر کره که اوضاع را خراب دید در حساب توئیتری خود با ارائه توضیحاتی تلاش کرد تا به انتقادات واکنش نشان دهد و این‌چنین بود که نوشت: «دوستی ایران و کره ۶۰ سال قدمت دارد. کره برای حمایت از ایران در امور پناهندگان افغان به ایران معادل ۲۷ میلیون دلار کمک کرد و همچنین با کمک حدود ۸ میلیون دلاری از ایران در مبارزه با کووید حمایت کرد که شامل ۱ میلیون واکسن آسترازنکا، ۱ میلیون ماسک و کیت‌های پی سی آر هست.»

و اکنون بعد از دو ماه و در میانه مذاکرات احیای برجام باز هم خبر رسیده که کره‌ای‌ها برای بازپرداخت پول‌های بلوکه‌شده موافقت کامل کرده‌اند؛ آن‌ها از ایران درخواست ملاقات کرده‌اند و آن طور که علی باقری، معاون سیاسی وزارت خارجه گفته این توافق در راستای روابط دو کشور بوده و هیچ ربطی به مذاکرات هسته‌ای ندارد؛ با این حال نمی‌توان منکر نقش مهم این تصمیم در احیای روابط 60 ساله دو کشور شد؛ هرچند باید دید این بار هم وعده وعید است و یا چشم‌بادامی‌ها به قول خود عمل می‌کنند.