زهرا معرفت

در سطح شهر بیلبوردهایی با عکس یکی از گران‌ترین بازیگرها برای تبلیغ جشنواره فروشگاه رفاه نصب شده است. چند هفته‌ای است که هر شب، تبلیغ این جشنواره و جوایز ارزنده‌اش به مدت ۱۵ دقیقه از شبکه سه پخش و در این برنامه تبلیغاتی، شبی یک پژو ۲۰۷ قرعه‌کشی می‌شود. در تبلیغات اینترنتی نیز همان چهره معروف با آب و تاب از قرعه‌کشی هر شب فروشگاه  رفاه می‌گوید.

پیشتر رفاه ۱۵هزار نیرو داشت و همه چیز به‌موقع پرداخت می‌شد، حالا اما کمتر از دو هزار نیرو باقی مانده، مزایا، رفاهیات و تسهیلات کارگران قطع شده و نیروها همان حداقل حقوق را با تأخیر ۳ ماهه دریافت می‌کنند

اما هزینه این تبلیغات و آن جوایز ارزنده شبانه چقدر است؟ نتیجه یک جست‌وجوی ساده در فضای اینترنت نشان می‌دهد که قیمت هر ثانیه تبلیغ در شبکه ۳ چیزی حدود ۱۸۰ میلیون تومان است و با در نظر گرفتن این تعرفه احتمالا پخش یک برنامه ۱۵ دقیقه‌ای تبلیغاتی در شبکه سه باید هزینه بسیار سنگینی روی دست سفارش‌دهندگان آن گذاشته باشد. همچنین هزینه هر شب قرعه‌کشی یک ماشین ۲۰۷ (اگر به مدت یک ماه در نظر بگیریم)، مبلغ قرارداد آقای بازیگر و بیلبوردهای تبلیغاتی، سرجمع و با در نظر گرفتن ارقام حداقلی، باید بیش از ۵۰ میلیارد تومان شده باشد. این اعداد و ارقام سنگین، در حالی مطرح می‌شود که کارکنان حداقل‌بگیر فروشگاه رفاه چند ماهی است بابت تأخیر در پرداخت حقوق ناچیز خود معترض هستند. آنها طی ماه‌های گذشته از زنجان، همدان، گیلان و برخی دیگر از شهرها در تماس با «ایلنا» از تأخیر چند ماهه در پرداخت حقوق و عدم واریز حق بیمه از ابتدای سال شکایت کرده‌اند. یکی از کارگران فروشگاه رفاه تهران می‌گوید: «حقوق‌ها با تأخیر زیاد و به صورت هفتگی پرداخت می‌شود و هر هفته حدود ۲ تا ۳ میلیون تومان به حساب ما واریز می‌کنند. حتی هیچ‌کس نمی‌داند هر هفته چقدر قرار است برایش واریز شود!».

یکی دیگر از کارگران می‌گوید: «اگر همه مبالغی که هفته به هفته به حسابمان واریز می‌شود را روی هم بگذاریم و حساب کنیم، حقوق تا تیرماه پرداخت شده و هنوز دستمزد سه ماه مرداد، شهریور و مهر را نگرفته‌ایم».

همچنین از ابتدای سال تاکنون حق بیمه کارکنان رفاه به جز در تهران، پرداخت نشده و آن‌طور که برخی از این کارکنان می‌گویند با وجود کسر هزینه بیمه تکمیلی، این نیروها از بیمه تکمیلی نیز محروم هستند.

مدیران این فروشگاه زنجیره‌ای احتمالا با هدف عدم پرداخت حداقل حقوق کارگران، خود را زیان‌ده نشان می‌دهند اما زمانی که پای تبلیغ دارایی عظیم‌شان به میان می‌آید، حاضرند چند صد میلیارد تومان خرج کنند

وقتی نه حقوق هست و نه بیمه

در توصیف مشکلات کارکنان فروشگاه رفاه می‌شود گفت که این کارگران با مشکلات شدید معیشتی مواجه هستند، بسیاری از آنها حداقل‌بگیرند و همین حداقل حقوق هم با تأخیر چند ماهه پرداخت می‌شود. دریافت خدمات درمانی به دلیل‌ عدم واریز حق بیمه برایشان امکان‌پذیر نیست و احتمالا در صورت ترک این کار فعلا بدون مزد و مواجب، بیمه بیکاری هم دریافت نخواهند کرد. آن دسته از کارگرانی نیز که در شرف بازنشستگی هستند، نگرانند که معوقات ۸ ماهه کارفرما در پرداخت حق بیمه به تأمین اجتماعی، بازنشستگی آنها را به تأخیر بیندازد. در مقابل این وضعیت اسفبار، میلیاردها تومان صرف تبلیغات فروشگاهی می‌شود که به گفته کارکنانش، بعد از خصوصی‌سازی دیگر آن رونق 

سابق را ندارد.

سال 1396 و آغاز دردسرها

فروشگاه رفاه در سال ۹۶ به بخش خصوصی واگذار شد و این واگذاری سال‌‎ها بعد حواشی بسیاری داشت. کارشناسان معتقد بودند که ارزش واقعی این فروشگاه در زمان واگذاری بالاتر از مبلغ پرداختی خریداران بوده است. یک سال بعد، بابت تخلفات در واگذاری، پرونده‌ای در دادگاه جرایم اقتصادی به جریان افتاد که این پرونده هنوز هم به نتیجه نهایی نرسیده است.

یکی از کارگران باسابقه این فروشگاه می‌گوید: «شرکت را به بهانه واهی زیان‌ده بودن به ثمن‌بخس فروختند و بعد از آن مسیر سقوط این فروشگاه زنجیره‌ای هموار و مشکلات کارگران، یکی بعد از دیگری آغاز شد».

این کارگر می‌گوید: «پس از واگذاری، بسیاری از املاک متعلق به رفاه، ازجمله ساختمان فروشگاه جمهوری، به‌دلیل بدهی‌ها مصادره شد و بسیاری از تأمین‌کنندگان نیز به علت‌ عدم دریافت مطالبات خود، همکاری‌شان را قطع کردند. اکنون شرکت در وضعیتی نابسامان قرار دارد و بدهی‌های سنگینی به جا مانده است. افرادی که شرکت را تحویل گرفتند، مبلغ قابل‌توجهی بابت خرید آن پرداخت نکردند و با استفاده از خلأهای قانونی، فروشگاه را تصاحب کردند».

طبق گفته کارگران، زمانی این شرکت ۱۵هزار نیرو داشت، حقوق و مزایا به موقع پرداخت می‌شد، تعاونی مسکن و تعاونی مصرف کارکنان فعال بود و کارگران تسهیلات هم می‌گرفتند، حالا اما کمتر از دو هزار نیرو باقی مانده، مزایا، رفاهیات و تسهیلات کارگران قطع شده و نیروها همان حداقل حقوق ناچیزشان را با تأخیر ۳ ماهه دریافت می‌کنند.

کارگران ریشه بسیاری از این بدبختی‌ها را همان خصوصی‌سازی می‌دانند و می‌گویند: «کسی به تخلفات کارفرما کاری ندارد. فروشگاه رفاه را واگذار کردند و چشم‌شان را بستند؛ دیگر نه کاری به فعالیت آن دارند و نه بدبختی کارکنانش. هر کاری بخواهند با ما می‌کنند».

یکی از کارگران هم می‌گوید: «اگر پول ندارند، چرا چند صد میلیارد تومان صرف تبلیغات می‌کنند؟ مدیران، حقوق 16-15 میلیون تومانی ما را نمی‌دهند اما میلیاردها تومان هزینه می‌کنند و برای تبلیغات به یک چهره معروف می‌‌دهند».

این کارگر ادامه می‌دهد: «سال‌هاست که بابت هزینه بیمه عمر ۵۰درصد از کارگر و ۵۰درصد از کارفرما می‌گیرند. این سهم خیلی ناچیز است اما امسال همین را هم قطع کردند و گفتند بیمه عمر کارگر به ما ربطی ندارد!».

زنجیره‌ای از قطع شدن حقوق و مزایا

بیمه عمر، بیمه تکمیلی، حداقل حقوق ماهانه، سوابق بازنشستگی، سنوات پایان خدمت و...، ظاهرا هیچ‌کدام به کارفرمای فروشگاه رفاه ربط ندارد! مدیران این فروشگاه زنجیره‌ای احتمالا با هدف عدم پرداخت حداقل حقوق کارگران، خود را زیان‌ده نشان می‌دهند اما زمانی که پای تبلیغ دارایی عظیم‌شان به میان می‌آید، حاضرند چند صد میلیارد تومان خرج کنند. آنها با بهره‌کشی از نیروی کار و در مقابل با تبلیغات گسترده، دنبال فربه‌تر کردن دارایی‌هایی هستند که سال‌ها پیش به ثمن‌بخس به دست‌شان  رسیده است.