در روزهای اخیر، رای وحدت رویه درباره حق اعتراض سازمان تأمین اجتماعی نسبت به آرای مراجع حل اختلاف کار از سوی هیات عمومی دیوان صادر شده که به گفته یک کارشناس حقوقی، این رای، سازمان تامین اجتماعی را در مقام نهادی عمومی در آرای مراجع حل اختلاف ذینفع شناخته و طبق آن، اگر کارگر از حل اختلاف رای بگیرد، تامین اجتماعی می‌تواند در دیوان به عنوان یک نهاد عمومی علیه این رای شکایت کند.

«آرمین خوشوقتی» کارشناس حقوق و روابط کار در مورد رای اخیر هیات عمومی دیوان عدالت اداری به ایلنا گفت: سال‌ها پیش در سازمان تامین اجتماعی رویه‌ای به نام «اصلاح سوابق» تعریف شد. اگر کارگر مدعی بود برای سال‌هایی که کار کرده حق بیمه از سوی کارفرما رد نشده، می‌توانست به تامین اجتماعی مراجعه کند، سازمان سوابق او را بررسی می‌کند و در صورت صحت، سوابق بیمه را از کارفرما مطالبه می‌کرد.

او افزود: اما تامین اجتماعی در مواردی مانند بازنشستگی پیش از موعد سخت و زیان‌آور با کارگر همراهی نمی‌کرد، به همین دلیل کارگران از ماده ۱۴۸ قانون کار استفاده کرده و دیگر سراغ تامین اجتماعی نرفتند و در صورت مشکلات بیمه‌ای در مراجع حل اختلاف کار شکایت می‌کردند. این مراجع موضوع را بررسی می‌کردند و اگر حق با کارگر بود، این مراجع، تامین اجتماعی را مکلف به برآورده کردن حقوق بیمه‌ای کارگران می‌کردند.

خوشوقتی با بیان اینکه در مواردی تامین اجتماعی از رای هیات‌های تشخیص و حل اختلاف ادارات کار تبعیت نمی‌کرد، ادامه داد: در نتیجه کارگران زیادی سراغ دیوان عدالت اداری می‌رفتند و از تامین اجتماعی شکایت می‌کردند. آن وقت، تامین اجتماعی ناچار به اجرای رای می‌شد.

وی اضافه می‌کند: با رأی جدید دیوان عدالت اداری، سازمان تأمین اجتماعی از یک «نهاد اجرایی» به یک «معترض رسمی» تبدیل شده و نهادی که باید از بیمه‌شدگان حمایت کند، حالا می‌تواند علیه همان کارگران شکایت کند. براساس رأی جدید هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، تأمین اجتماعی مجاز شده به آرای مراجع حل اختلاف وزارت کار اعتراض کند. این یعنی نهاد بیمه‌گر که خود ذی‌نفع مستقیم در پرونده‌های بیمه‌ای است، اکنون اختیار دارد در برابر تصمیم‌هایی بایستد که معمولاً به نفع کارگران صادر می‌شوند.

به اعتقاد این کارشناس حقوقی، با رأی جدید دیوان، اوضاع تغییر کرده و تأمین اجتماعی می‌تواند خودش از آرای صادره شکایت کند، یعنی همان نهادی که باید تکیه‌گاه کارگران باشد، اکنون در جایگاه شاکی آنها ایستاده است.

آوار مشکلات تامین اجتماعی روی سر کارگران

«محسن باقری» از نمایندگان کارگری شورای عالی کار با انتقاد از این رای دیوان عدالت اداری می‌گوید: تامین اجتماعی قبلاً هم به پرونده‌های مراجع حل اختلاف ورود می‌کرد و آرای مغایر از سوی برخی شعبات صادر می‌شد. در نهایت دیوان عدالت، به تامین اجتماعی حق اعتراض داد و لذا سازمان می‌تواند به آرای مراجع حل اختلاف، حتی آرایی که به نفع کارگران صادر شده، اعتراض کند.

وی مشکل اصلی این رای را در مورد بازنشستگی سخت و زیان‌آور می‌داند و می‌گوید: تامین اجتماعی با استناد به این رای دیوان عدالت می‌تواند به آرایی که به نفع کارگران مشاغل سخت صادر شده، اعتراض کند و حقوق بیمه‌ای آنها را به خصوص در موضوع بازنشستگی پیش از موعد سلب کند.

این فعال کارگری با بیان اینکه «ورود تامین اجتماعی به آرای مراجع حل اختلاف به ضرر کارگر تمام می‌شود» تصریح کرد: تامین اجتماعی به جای اینکه به دنبال راه‌حل‌های موثر برای مدیریت درست منابع باشد، به افزایش سن و سابقه روی آورده و خواستار سلب حقوق کارگران مشاغل سخت شده. آقایان گویا مدیریت منابع بلد نیستند! تا دیروز می‌گفتند ۱۶ همت کسری داریم حالا می‌گویند ۴۰ همت 

کسری داریم!

او افزود: اگر واقعاً مدیریت منابع بلد نیستند، لطفا کنند صندلی‌های مدیریتی را تخلیه کنند. سوال ما این است که پول‌های ما کارگران کجا می‌رود؟

باقری در پایان گفت: سوءمدیریت‌ها موجب شده منابع و دارایی‌های کارگران کاهش یابد و دلیل شده تامین اجتماعی به دنبال لابی کردن و گرفتن رای علیه کارگران باشد و به نوعی، تامین اجتماعی مقابل کارگران ایستاده است.