مساله درمان بازنشستگان، یک مشکل اساسی و ریشه‌دار است که ظاهراً فعلاً راهکاری به جز ثبت‌نام بیمه تکمیلی در دستور کار مسئولان ندارد. بازنشستگان به‌رغم انتقاد به ماهیت کلی بیمه تکمیلی آن هم انتقادی که قانونی و اصولی است و به لزوم اجرای قانون الزام تامین اجتماعی برمی‌گردد، به نحوه قرارداد با بیمه‌گذار فعلی نیز انتقادات بسیاری دارند.

مطالبه جمعی این روزهای بازنشستگان کارگری این است که باید قراردادهای بیمه تکمیلی مورد بازنگری اصولی قرار بگیرد و به روال سال‌های قبل با یک بیمه‌گذار خاص یک قرارداد تکراری بسته نشود؛ قراردادی که به دلیل تورم تثبیت شده در بخش دارو درمان، به مرور زمان کارایی خود را از دست داده و فلسفه وجودی آن زیر سوال رفته است.

«قرارداد ثابت است اما هزینه‌ها افزایش می‌یابد. بیایند یک بررسی دقیق صورت بدهند که در قیاس با دو سال قبل، چقدر از سطح پوشش بیمه تکمیلی در دنیای واقعی کاسته شده است». «محمدی» بازنشسته کارگری ساکن کرج با بیان این انتقادات مدعی می‌شود که در حال حاضر، سطح پوشش بیمه تکمیلی بازنشستگان به نسبت سال‌های میانه دهه ۹۰ خورشیدی، به نصف و در مواردی حتی کمتر از نصف رسیده و لاجرم پرداخت از جیب بازنشستگان دو برابر و در مواردی بیش از دوبرابر شده است.

بیمه تکمیلی از قافله هزینه‌ها جا مانده است

حاصل جمع این انتقادات، چندان پیچیده نیست. بعد از در دستور کار قرار گرفتن طرح تحول سلامت در سال ۹۳، هزینه‌های دارو و درمان و به تبع آن پرداخت از جیب مردم افزایش یافت. هزینه‌ها بالا رفت و بیمه‌گرها از قافله عقب ماندند. بیمه پایه در مقابل افزایش سرسام‌آور کارانه‌های پزشکان و خدمات پیراپزشکی به تمامی زمین خورد و بیمه تکمیلی نیز نتوانست یا نخواست که خود را به قافله گرانی‌های بخش دارو و درمان نزدیک کند. تا پایان دهه ۹۰، شاهد اوج‌گیری این هزینه‌ها بودیم اما در سال ۱۴۰۱ با حذف ارز ترجیحی دارو و درمان، به یک‌باره یک تورم مازاد دیگر به این بخش تحمیل شد که باز هم بیمه تکمیلی از این رشد عقب ماند. در این میان، بیمه پایه که اساساً ماهیت پوششی خود را از دست داده چراکه اگر بیمه تکمیلی نباشد، عملاً هزینه درمان برابر با پرداخت از جیب است. حالا به جایی رسیده‌ایم که قطار بیمه تکمیلی در یک نقطه ثابت توقف کرده اما هزینه‌های درمان چندین ایستگاه طولانی پیشرفت داشته به گونه‌ای که بازنشستگان حتی نمی‌توانند نصف این راه را طی کنند.

عیوضی: توقع داریم تامین اجتماعی بیش از اینها قانون الزام را رعایت کند و حداقل در مراکز ملکی نیاز به بیمه تکمیلی نباشد. باید صفر تا صد خدمات درمانی و دارویی در مراکز ملکی تامین اجتماعی رایگان ارائه شود

به این ترتیب، عقب‌ماندگی بازنشستگان کارگری در بخش درمان از یک‌سو معلول تورم حادث بر سبد درمان، مجموع تورم اجرای طرح تحول و یارانه‌زدایی سال جاری است و از سوی دیگر محصول توقف قراردادهای بیمه تکمیلی و عدم بازنگری جدی در این قراردادهاست؛ قراردادهایی که با مختصات جدید کارانه‌های درمانی هیچ‌گونه همخوانی ندارند. محمدی می‌گوید: ما که نمی‌توانیم جلوی گران شدن هزینه‌های دارو درمان را بگیریم یا قرار نیست دولت نرخ‌ها را به سال قبل برگرداند، لااقل می‌توانیم از نمایندگان خود در کانون عالی بخواهیم که در قرارداد بیمه تکمیلی تجدیدنظر کنند.

حال تجدیدنظر در قرارداد بیمه تکمیلی که از قضا مهلت قرارداد بیمه‌گذار فعلی در آبان ماه به پایان می‌رسد، مطالبه مستمری‌بگیران سازمان تامین اجتماعی در حوزه درمان است اما کانون عالی چه باید بکند و چه می‌تواند بکند؟

وظایف تشکل‌های بازنشستگی در حوزه درمان

«علی‌اکبر عیوضی» عضو هیات مدیره کانون بازنشستگان تهران و دبیر کانون بازنشستگان کارگری استان تهران، در پاسخ به این سوالات می‌گوید: با توجه به اینکه قرارداد بیمه تکمیلی در ماه آینده به پایان می‌رسد، بازنشستگان در این مقطع زمانی مطالبات برحقی دارند. اولین مطالبه ما از سازمان تامین اجتماعی است. توقع داریم سازمان تامین اجتماعی بیش از اینها قانون الزام را رعایت کند و حداقل در مراکز ملکی به هیچ عنوان نیاز به بیمه تکمیلی نباشد. باید صفر تا صد خدمات درمانی و دارویی در مراکز ملکی تامین اجتماعی رایگان ارائه شود.به گفته وی، حالا که بیمه تکمیلی به هر دلیلی به بازنشستگان تحمیل شده و قانون الزام بر زمین مانده، کانون عالی بازنشستگان نباید یک‌طرفه و به روال سال‌های قبل عمل کند. باید از جامعه هدف نظرسنجی صورت بگیرد و یک برآورد دقیق و جامع از کاستی‌ها و نواقص قرارداد فعلی بیمه تکمیلی به دست بیاورند.

عقب‌ماندگی بازنشستگان کارگری در بخش درمان از یک‌سو معلول تورم حادث بر سبد درمان یعنی تورم اجرای طرح تحول و یارانه‌زدایی سال جاری است و از سوی دیگر محصول توقف قراردادهای بیمه تکمیلی است

این نظرسنجی چگونه باید انجام شود؟ عیوضی در این زمینه توضیح می‌دهد: «کانون عالی باید با کانون‌های شهرستان‌ها و استان‌های مختلف کشور نشست داشته باشد. در این نشست، دیدگاه‌ها و درخواست‌ها شنیده شود تا بتوانند یک برآورد کلی از قرارداد مطلوب ترسیم کنند. وقتی پای مناقصه و مذاکره می‌روند بدانند چه می‌خواهند، در واقع جامعه هدف چه می‌خواهد».

او ادامه می‌دهد: واقعیت این است که بیمه تکمیلی موجود پاسخگوی نیازهای درمانی نیست. همین امر موجب نارضایتی بازنشستگان شده؛ از سطح پوشش و خدمات بیمه تکمیلی در سال‌های اخیر به شدت کاسته شده و در ضمن هیچ یک از تعهدات به موقع اجرا نمی‌شود. مساله بعدی این است که قراردادها و تعهدات بیمه‌گذار، ضمانت اجرایی قوی ندارد. هر قراردادی باید برای دو طرف ضمانت اجرایی تعریف کند تا مفاد قرارداد به موقع و دقیق اجرا شود. بنابراین معتقدیم کانون عالی ابتدا باید نظر کانون‌های شهرها و استان‌ها را بخواهد و این نظرات را تجمیع کند، هم در زمینه نوع خدمات مورد نیاز و هم در مورد سطح پوشش و گستره این خدمات.این فعال صنفی بازنشستگان البته تاکید می‌کند: شرکت بیمه‌گذار برایمان فرقی ندارد. مهم نیست با چه شرکتی قرارداد می‌بندند. کیفیت قرارداد خدمت و ضمانت اجرایی قرارداد اهمیت دارد. امیدواریم امسال متفاوت با سال‌های قبل باشد و قرارداد مناسبی منعقد شود؛ قراردادی که بتواند بخش عمده‌ای از هزینه‌های درمان را از دوش مستمری‌بگیران کارگری بردارد.