نسرین هزاره مقدم

روز اول تیر ماه مصادف با آغاز اعتراض کارگران نفت بود. سهم کارگران پیمانکاری و ارکان ثالث در این اعتراضات بسیار بود و بسیاری از این افراد با وجود ترس از قرار گرفتن در لیست سیاه و بیکاری، باز هم در اعتراضات شرکت کردند. این کارگران قبل از هر چیز خواستار حذف کامل پیمانکاران و انعقاد قرارداد مستقیم با کارفرمای مادر هستند و بعد از آن، خواسته‌هایی مانند رفع کامل تبعیض و برقراری برابری مزدی، برخورداری از دستمزد شایسته، برخورداری از حق تشکل‌یابی آزاد و مستقل و بالا رفتن سطح امکانات رفاهی را مطرح کردند. با این حال به نظر می‌رسد نه دولت و نه مجلس، برنامه‌ای برای بهبود شرایط زندگی این گروه عظیم کارگران ندارند؛ کارگرانی که براساس آخرین آمارهای رسمی تعدادشان فقط در عسلویه و کنگان دو برابر مجموع رسمی‌ها و قراردادی‌هاست. مجلس، ششم تیر ماه نشستی به نام رسیدگی به مشکلات کارکنان نفت برگزار کرد که خروجی آن فقط بهبود وضعیت رسمی‌ها بود؛ رسمی‌ها از سقف ۱۵ برابری حقوق قانون بودجه معاف شدند و قرار شد طرحی دوفوریتی برای افزایش حقوق آنها کلید بخورد، حقوقی که همین امروز هم به طور متوسط بیش از ۱۵ میلیون تومان، یعنی بیش از سه برابر حقوق پیمانکاری‌هاست!

دولتی‌ها هم طرح و برنامه مشخصی برای کارگران پیمانکاری ندارند. بیش از 10 روز اعتراض کارگران پیمانکاری پارس جنوبی که منجر به حاضر نشدن این کارگران بر سر پروژه‌ها شده بود، گذشت تا در نهایت، یک تیم مدیریتی از وزارت کار به عسلویه و کنگان رفت. وقتی خبر آمد قرار است مدیران وزارت کار به منطقه بروند، کارگران ارکان ثالث ابراز امیدواری کردند این تیم که از ناحیه وزارت کار آمده، موضعی متفاوت از وزارت نفت یا نمایندگان مجلس یازدهم داشته باشد. آنها توقع داشتند خروجی این سفر، تغییر اساسی مناسبات کار کارگران پیمانکاری باشد.

شانزدهم تیر ماه «کوروش یزدان»، مدیرکل روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که به نوعی سرپرستی تیم مدیران اعزامی را برعهده داشت، در ارتباط با دستاورد این سفر گفت: «کارگران معترض باید سر کار حاضر شوند و در ارتباط با تخلفات کارفرمایان خاطی، شکایاتی تنظیم کرده و به اداره کار استان بوشهر تقدیم کنند تا بتوان موضوع تخلفات را پیگیری کرد».

کوروش یزدان، مدیرکل روابط کار وزارت تعاون: کارگران معترض صنعت نفت باید سر کار حاضر شوند و در ارتباط با تخلفات کارفرمایان خاطی، شکایاتی تنظیم کنند تا بتوان موضوع تخلفات را پیگیری کرد

از گفته‌های وی چنین برمی‌آید که این شکایات باید فقط در محدوده پرداخت حقوق‌ها باشد یعنی اگر کارگران حقوق‌هایشان را با تاخیر دریافت کرده‌اند، بروند و تک‌تک یا گروهی به اداره کار بوشهر شکایت کنند. در ضمن پایین بودن دستمزدها یا وجود سلسله‌مراتبی انبوه از پیمانکاران در منطقه پارس جنوبی قرار نیست مورد بررسی یا اصلاح قرار بگیرد. «رفع تبعیض» نیز فعلاً در دستور کار نیست!

رسیدگی به تخلفات نیاز به حضور کارگران ندارد

تاکید این مقام مسئول بر این است که کارگران باید حتماً به سر کار بازگردند تا بتوان به تخلفات کارفرمایان پیمانکار رسیدگی کرد اما «مازیار گیلانی‌نژاد» از فعالان کارگری می‌گوید که برای بررسی تخلفات واضح کارفرمایان در پارس جنوبی، نیازی به حضور کارگران نیست چرا که تبعیض و بی‌قانونی در این منطقه نفتی از روز روشن‌تر است.

وی در ارتباط با اظهارات مدیرکل روابط کار می‌گوید: آقای یزدان باید بداند که تخلفات کارفرمایان را می‌توان بدون حضور کارگر هم بررسی کرد. آیا خوابگاه‌های پر از ساس نیازی به حضور کارگر دارد؟ آیا نمی‌توان بازرس فرستاد و بررسی کرد که چرا پروتکل‌های بهداشتی در مورد کرونا توسط پیمانکاران رعایت نمی‌شود؟ نمی‌شود نظارت کرد که چرا مایع دستشویی‌ها در سرویس‌های بهداشتی یا نیست یا با آب قاطی شده است؟ کاش آقای یزدان شخصا غذای کارگران را می‌خورد تا متوجه می‌شد که بدون حضور کارگر هم می‌توان کیفیت بد غذا را تشخیص داد.

گیلانی‌نزاد ادامه می‌دهد: مدیران وزارت کار باید در بوشهر سوار سرویس حمل و نقل کارگران می‌شدند تا گرمای ۵۰ درجه را حس کرده و می‌دیدند بدون کارگر هم می‌شود تخلفات را دید. چرا وقتی در بوشهر بودند از کارفرمایان نخواستند لیست‌های بیمه کارگرانشان را نشان بدهند تا مشاهده کنند که در لیست ارسالی به تامین اجتماعی هیچ استادکاری وجود ندارد. مگر می‌شود در این پروژه‌ها استادکاری وجود نداشته باشد و همه کارگر ساده باشند؟ مگر چک کردن لیست‌های بیمه نیازی به حضور کارگران دارد؟ چرا از کارفرمایان درخواست نکردند تا آخرین تسویه حقوق کارگرانشان را ارائه کنند تا ببینند چند ماه است که حقوق کارگر عقب افتاده است؟

تخلفات کارفرمایان را می‌توان بدون حضور کارگر هم بررسی کرد. آیا خوابگاه‌های پر از ساس نیازی به حضور کارگر دارد و نمی‌توان بازرس فرستاد تا بررسی کند چرا پروتکل‌های بهداشتی در مورد کرونا توسط پیمانکاران رعایت نمی‌شود

البته مساله دیگری هم هست. کارگران پارس جنوبی پیش از این نیز شکایاتی تنظیم کرده‌اند که به هیچ‌کدام آنها رسیدگی دقیقی نشده است. حال چرا اصرار دارند که کارگران بروند و دوباره مسیر بوروکراتیک و طولانی ثبت شکایات را طی کنند؟

گیلانی‌نژاد در این رابطه می‌گوید: این تیم مدیریتی وزارت کار در بوشهر بودند و با رئیس روابط کار اداره کار بوشهر هم نشست داشتند و حتماً به ایشان در مورد شکایت سال گذشته یک هزار کارگر که هم‌اکنون در همان اداره در حال بررسی است و به شماره ۱۴۲۸۹۵/۸ به تاریخ ۱۵/۱۰/۹۹ به وزارت کار ارجاع شده، گفته‌اند. روز چهارشنبه ۱۹ خرداد جلسه‌ای در استانداری بوشهر با حضور فرماندار عسلویه، نماینده دادگستری، مشاور وزیر کار (سنگسری) و نماینده اداره کار بوشهر برگزار شد و موضوع پتروشیمی‌ها و وضعیت بد کارگران پروژه‌ای شاغل در این پتروشیمی‌ها مورد گفت‌وگو قرار گرفت. آقای یزدان شما به همین مورد که از سال گذشته در جریان است ورود کنید، احتیاج به شکایت جدید نیست.

کارگران: چرا باید

شکایت مجدد کنیم؟

کارگران عسلویه و کنگان نیز با انتقاد از اظهارات مدیران وزارت کار، گفتند: وقتی همه تخلفات روشن و واضح است و ما بارها صدای اعتراض‌مان را به گوش تمام مسئولان رسانده‌ایم، وقتی در گرمای ۵۰ درجه بوشهر کف خیابان رفته‌ایم یا در محوطه داغ پالایشگاه اعتراض کرده‌ایم، چرا باید شکایت مجدد کنیم؟ مگر وظیفه بازرسان کار نیست که بیایند در کارگاه‌ها و با استفاده از اختیارات قانونی که دارند به تخلفات و قانون‌گریزی‌ها رسیدگی کنند. اگر قرار است کارگر برود راساً شکایت کند دیگر چه نیاز به بازرسی و بازدید؟ کافی بود یک بار سوار همین وسایل نقلیه بی‌کیفیت می‌شدند یا از غذای بی‌کیفیت ارکان ثالثی‌ها می‌خوردند تا می‌فهمیدند ما در چه شرایطی زندگی می‌کنیم!

این کارگران می‌گویند: هم از دولت و هم از مجلس دلسرد شده‌ایم. تا کی قرار است خود را به نشنیدن بزنند و همه قانون‌گریزی‌ها را نادیده بگیرند؟

تقلیل سودجویی و قانون‌گریزی متعدد کارفرمایان پیمانکار در پارس جنوبی، به امر ساده و پیش‌پاافتاده «شکایت فردی یا دسته‌جمعی کارگران به ادارات کار» نتیجه‌ای جز استمرار قانون‌گریزی‌ها و دلسرد شدن کارگران زحمتکش پیمانکاری ندارد. اگر کاری از دست‌تان مسئولان برنمی‌آید و نمی‌توانند در مقابل مافیای پیمانکاری نفت قد علم کنند، لااقل با کارگران هم‌آواز و هم‌صدا شوند و بگویند «بله مشکلات را می‌بینیم».