سویدا، نقطه تقابل دمشق و تل‌آویو

رامین پرتو

از زمان سقوط بشار اسد و حزب بعث در دمشق و به روی کار آمدن دولت موقت سوریه به رهبری ابومحمد الجولانی که سابقاً رهبری هیأت تحریرالشام را به عهده داشت، درگیری‌های متعددی میان نظامیان تحت حمایت وی و دروزی‌ها در جنوب سوریه رخ داد که به نوعی نشان از شکاف میان اقوام این کشور تلقی می‌شد. اگرچه در چند ماه اخیر این درگیری‌ها تا حدودی آرام گرفته بود، اما به صورت مشخص از یکشنبه هفته جاری مجدداً از سر گرفته شد و بار دیگر سوریه و به خصوص مناطق جنوبی آن با تشدید تنش روبرو شد. منابع سوری در ابتدای شروع این نزاع خونین اعلام کردند که درگیری‌ها بین گروه‌های دروزی و قبایل بادیه‌نشین مسلح (طرفدار جولانی) در محله المقوس استان السویدا شدت گرفت و سپس نیروهای کمکی از هر دو طرف به مناطق درگیری رسیدند و جبهه‌های جدیدی در حومه السویداء گشوده شد. خبرگزاری سانا نیز در این خصوص اعلام کرد که گروه‌های دروزی در شرق السویداء با حمله عناصر وابسته به حکومت جولانی مقابله کردند که در نتیجه آن هفت نفر از دو طرف کشته و شماری زخمی شدند. اگرچه در آن زمان شیخ حمود الحناوی، رهبر طایفه دروزی الموحدین از تمام طرفین درگیری درخواست کرده بود هرگونه اختلاف و تشدید تنش را در این فضا کنار بگذارند؛ درگیری‌ها نه تنها فروکش نکرد، بلکه شیب صعودی به خود گرفت. 

درگیری‌ها به حدی افزایش یافت که دیده‌بان حقوق بشر سوریه در دومین روز درگیری‌ها (دوشنبه) در استان السویدا واقع در جنوب سوریه اعلام کرد تعداد کشته‌ها میان طرف‌های درگیر (دروزی‌ها و عناصر مسلح وابسته به جولانی) به ۸۹ نفر رسیده است. چندی بعد اعلام شد که ابو مصعب الشامی از شاخص‌ترین فرماندهان گروهک «السرایا» وابسته به جولانی در نتیجه درگیری با گروه‌های دروزی کشته شده است و همین موضوع به تشدید درگیری‌ها دامن زد. 

آتش‌بس یا توقف موقت حملات؟

روند درگیری‌های خونین ادامه داشت تا اینکه وزارت دفاع دولت موقت سوریه دیروز (سه‌شنبه) اعلام کرد نیروهای ارتش این کشور به شهر السویدا رفته و در درگیری‌های این منطقه وارد عمل شده‌اند. سپس «احمد الدالاتی» فرمانده امنیت داخلی استان السویدا گفت که همزمان با اعمال مقررات منع آمد و شد در السویدا، نیروهای وزارت کشور و وزارت دفاع ورود به این شهر را آغاز کردند و رفت و آمد در شهر السویدا تا اطلاع ثانوی ممنوع شده است. او همچنین اعلام کرد که گروه‌ها و باندهای غیرقانونی نباید از خانه‌های مسکونی به عنوان پایگاهی برای حمله به نیروهای دولتی استفاده کنند. 

اما پس از ورود این نیروها، منابع خبری از بروز درگیری‌هایی در داخل شهر السویدا بین نیروهای ارتش و گروه‌های مسلح مورد حمایت آنها با دروزی‌ها خبر دادند. پیش از ظهر روز گذشته نیز مرهف ابوقصره، وزیر دفاع دولت موقت سوریه در پی توافق با سران و بزرگان شهر السویدا، آتش‌بس کامل اعلام کرد. وی گفت که از این پس تنها با طرف‌هایی مقابله می‌کنیم که اقدام به شلیک و تیراندازی کنند. در همین حال منابع محلی اعلام کردند که همچنان صدای شلیک گلوله به گوش می‌رسد و هر لحظه ممکن است آتش‌بس میان طرفین نقض شود.

چرا اسرائیل ورود کرد؟ 

موضوع بسیار مهم در مورد درگیری‌های سویدا، حملات پی در پی جنگنده‌های اسرائیل به مواضع متعلق به دولت موقت سوریه در این شهر است. 

بر اساس گزارش رویترز و بسیاری از منابع خبری عبری، عربی و غربی؛ ارتش اسرائیل به صورت هوایی و زمینی برای حمایت از دروزی‌های سوریه وارد عمل شد و رادیو ارتش اسرائیل خبر داد که نیروی هوایی آن یک تانک ارتش و چندین مقر نظامی مربوط به دولت موقت سوریه را در منطقه السویدا هدف قرار داده است. بر اساس داده‌های موجود، اسرائیل از گروه‌های مسلح دروزی حمایت می‌کند و روز دوشنبه نیز چند تانک نیروهای دولتی سوریه را در این منطقه هدف گرفت؛ اسرائیل همچنین روز گذشته (سه‌شنبه) دو بار السویدا را مورد حمله قرار داد.

این حملات ارتش اسرائیل درحالی انجام شد که رسانه‌ها از دیدارهای فوری بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر با یسرائیل کاتس، وزیر جنگ و رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل خبر دادند و در نهایت هر دو به ارتش دستور دادند تا فوراً به نیروها و تجهیزات سوری که وارد السویدا شده‌اند، حمله کنند؛ تا جایی که در بیانیه مشترک نتانیاهو و کاتس آمده است: ورود نیرو و سلاح به السویدا با این اصل که این منطقه باید عاری از سلاح باشد، در تضاد است. نتانیاهو و کاتس افزودند که پایبند به دفاع از دروزی‌های سوریه بنا بر «عهد اخوت آنها با دروزهای» ساکن سرزمین‌های اشغالی هستند. امر مسلم اینکه به‌رغم مذاکرات پنهان اسرائیل و تیم جولانی، این دو در سویدا مقابل یکدیگر ایستاده‌اند!