به‌رغم حملات اسرائیل و افزایش تلفات انسانی در غزه، واشنگتن وعده آتش‌بس داد؛
میانجی صلح و ثبات؛ نقابی عاریتی بر چهره ترامپ
رامین پرتو
در دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ، موضوع پایان جنگ غزه و برقراری آتش‌بس در این منطقه بحرانی، به یکی از اولویت‌های اصلی سیاست خارجی کاخ‌سفید تبدیل شده است. ترامپ و تیم سیاست خارجی‌اش در شرایطی که درگیری‌ها میان اسرائیل و فلسطینی‌ها به شدت ادامه دارد، به نوعی تلاش می‌کنند تا آتش‌بس قابل اتکایی را در نوار غزه برقرار کرده و از گسترش دامنه جنگ جلوگیری کنند.
ترامپ از حیث حفظ حمایت رای‌دهندگان و نخبگان سیاسی آمریکا نیاز دارد نشان دهد که می‌تواند در عرصه بین‌المللی نتایج ملموسی برای حل بحران‌ها ارائه کند؛ ازاین‌رو تحقق آتش‌بس و پیشرفت در مذاکرات صلح می‌تواند برگ برنده‌ای برای وی در انتخابات آینده باشد
در این میان ترامپ دیروز (شنبه) در تازه‌ترین اظهارات خود بار دیگر با تاکید بر حصول توافق آتش‌بس در روزهای آینده، گفت: «ما فکر می‌کنیم که ظرف هفته آینده، به آتش‌بس دست خواهیم یافت». این سخنان در حالی مطرح شد که تلاش‌ها برای پایان دادن به خشونت‌ها در غزه شدت گرفته و تلاش‌های دیپلماتیک میان آمریکا، اسرائیل و بازیگران منطقه‌ای تشدید شده است.
احتمال آتش‌بس چقدر است؟
در این راستا داده‌های رسانه‌ای هم تا حدودی چنین موضوعی را تایید می‌کنند. یک منبع آگاه که خواست نامش فاش نشود، در گفت‌وگو با نشریه نیوزویک تاکید کرده که توافق بر سر آتش‌بس در غزه بسیار محتمل است، زیرا رئیس جمهور آمریکا به شدت در تلاش است تا اسرائیل را متقاعد کند که اکنون زمان مناسبی برای پایان دادن به این درگیری است؛ به ویژه پس از خاتمه درگیری‌های اخیر میان اسرائیل و ایران. این منبع اعلام کرده که: «ترامپ به دنبال ایجاد یک پایان پایدار برای درگیری‌های غزه است، فراتر از دوره آتش‌بس ۶۰ روزه که در آخرین پیشنهاد ایالات متحده مطرح شده است».
بر اساس گزارش نیوزویک، ترامپ علاقه‌ای به آتش‌بس محدود ۶۰ روزه ندارد و هدفش دستیابی به راه‌حلی است که منجر به آزادی همه زندانی‌ها، آتش‌بس دائمی و شروع مذاکرات جدی درباره آینده توافق صلح اسرائیل و فلسطین شود. ترامپ که در کمپین انتخاباتی خود با وعده ایجاد میراث صلح و پایان جنگ‌ها به کاخ سفید بازگشته است، اکنون می‌کوشد تا این وعده را عملی کند.
در همین راستا، ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر، فرصت موجود برای برقراری آتش‌بس در غزه را تایید کرده است. او در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه اظهار داشت: «میانجیگران با اسرائیل و جنبش حماس در ارتباط هستند تا از آتش‌بس اخیر میان ایران و اسرائیل بهره‌برداری کنند و آتش‌بس در نوار غزه را پیش ببرند.» وی تاکید کرد که اگر این فرصت از دست برود، ممکن است فرصتی دیگر مانند آنکه در گذشته‌های نزدیک فراهم شد، از دست برود و ما نمی‌خواهیم بار دیگر شاهد چنین اتفاقی باشیم».
بر اساس گزارش نیوزویک، ترامپ علاقه‌ای به آتش‌بس محدود ۶۰ روزه ندارد و هدفش دستیابی به راه‌حلی است که منجر به آزادی همه زندانی‌ها، آتش‌بس دائمی و شروع مذاکرات جدی درباره آینده توافق صلح اسرائیل و فلسطین شود زیرا می‌کوشد وعده انتخاباتی خود برای ایجاد صلح و پایان جنگ‌ها را عملی کند
این اظهارات نشان‌دهنده نقش فعال قطر و برخی از کشورهای منطقه در حمایت از تلاش‌های دیپلماتیک برای توقف جنگ و بهره‌برداری از شرایط موجود است.
اما در سطح بین‌المللی، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، نیز بارها بر ضرورت آتش‌بس فوری در غزه تاکید کرده است. او شامگاه جمعه در سخنانی گفت که «زمان آتش‌بس فوری در غزه، آزادی همه اسرا و دسترسی کامل، ایمن و پایدار برای کمک‌رسانی فرا رسیده است». دبیرکل سازمان ملل همچنین بر این نکته تاکید کرد که «راه‌حل نهایی این مشکل یک راه‌حل سیاسی است» و باید تلاش کرد تا کمک‌های حیاتی به مردم غزه به صورت مستمر و بدون مانع ادامه یابد.
یک نظرسنجی و ادامه تلفات انسانی
در کنار این تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک، نظرسنجی‌های تازه نشان می‌دهد که افکار عمومی در اسرائیل نیز بیش از گذشته خواستار پایان جنگ غزه هستند. بر اساس اعلام برخی از منابع خبری، ۵۹ درصد از ساکنان اسرائیل موافق توقف جنگ و دستیابی به توافقی هستند که در ازای توقف درگیری‌ها و عقب‌نشینی ارتش از نوار غزه، اسرا آزاد شوند. در مقابل، تنها ۳۴ درصد از مردم ترجیح می‌دهند جنگ ادامه یابد و معتقدند فشار نظامی راه بازگرداندن اسراست. این نظرسنجی همچنین نشان داد که ۴۸ درصد از مردم اسرائیل بر این باورند که جنگ به دلایل سیاسی ادامه دارد، در حالی که ۳۷ درصد آنرا ناشی از ملاحظات امنیتی می‌دانند. این داده‌ها می‌تواند پیام مهمی برای سیاست‌مداران اسرائیلی باشد که در تصمیم‌گیری درباره ادامه یا پایان جنگ تحت فشار افکار عمومی هستند.
اما در حالی که تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ ادامه دارد، وزارت بهداشت فلسطین از افزایش شمار قربانیان حملات اسرائیل در نوار غزه خبر داده است. بر اساس گزارش این وزارتخانه، از آغاز حملات در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲) تاکنون، بیش از ۵۶ هزار فلسطینی جان خود را از دست داده‌اند. در تازه‌ترین گزارش‌ها، تنها طی ۲۴ ساعت گذشته ۸۱ نفر کشته و ۴۲۲ نفر زخمی شده‌اند. همچنین نیروهای امدادی به دلیل شدت بمباران، قادر به دسترسی به قربانیان زیر آوار نیستند.
آمار رسمی وزارت بهداشت فلسطین نشان می‌دهد که از ۱۸ مارس ۲۰۲۵ (۲۸ اسفند ۱۴۰۳) تاکنون، تعداد کشته‌ها به بیش از ۶ هزار و ۸۹ نفر و مجروحان به بیش از ۲۱ هزار نفر رسیده است. مجموع آمار قربانیان کل حملات از زمان آغاز جنگ بیش از ۵۶ هزار کشته و بیش از ۱۳۳ هزار مجروح را نشان می‌دهد. این ارقام، تراژدی انسانی و فاجعه‌ای که در غزه در جریان است را به تصویر می‌کشند و اهمیت توقف فوری جنگ را بیش از پیش روشن می‌سازند.
انگیزه‌های ترامپ چیست؟
سوال کلیدی این است که چرا دونالد ترامپ و تیم سیاست خارجی وی در شرایط فعلی به شدت به دنبال برقراری آتش‌بس در غزه هستند و همزمان سعی می‌کنند کشورهای عربی را به سمت انعقاد پیمان‌های منطقه‌ای مانند پیمان ابراهیم با اسرائیل سوق دهند؟
ابتدا باید توجه داشت که درگیری غزه برای آمریکا و به خصوص برای دولت ترامپ یک چالش بزرگ در عرصه سیاست خارجی است که می‌تواند اعتبار و جایگاه آمریکا را در منطقه تضعیف کند. ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری‌اش نیاز دارد تا جنگ‌های منطقه‌ای را متوقف کند تا بتواند ضمن حفظ حمایت داخلی، چهره‌ای از آمریکا به عنوان میانجی صلح و ثبات ارائه دهد.
از سوی دیگر، پایان درگیری‌ها در غزه می‌تواند فرصت مهمی برای بازتعریف روابط آمریکا با کشورهای عربی باشد. پیمان ابراهیم که در دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ منعقد شد، تلاش کرد شکاف‌های تاریخی میان اسرائیل و برخی کشورهای عربی را کاهش دهد و به نوعی تعادل جدیدی در منطقه ایجاد کند. در شرایط فعلی، ترامپ و تیمش می‌خواهند این توافق‌ها را گسترش دهند و کشورهای بیشتری را به این ائتلاف وارد کنند تا یک جبهه متحد علیه نفوذ ایران و گروه‌های مقاومت در منطقه شکل گیرد.
از لحاظ داخلی نیز، ترامپ نیاز دارد نشان دهد که می‌تواند در عرصه بین‌المللی نتایج ملموسی برای حل بحران‌ها ارائه کند تا حمایت رای‌دهندگان و نخبگان سیاسی آمریکا را حفظ نماید؛ لذا تحقق آتش‌بس و پیشرفت در مذاکرات صلح می‌تواند برگ برنده‌ای برای وی در انتخابات آینده باشد.
در نهایت، تلاش برای پایان جنگ غزه و توسعه پیمان ابراهیم، سیاستی استراتژیک است که ترکیبی از هدف‌های امنیتی، سیاسی و دیپلماتیک را دنبال می‌کند. ترامپ می‌داند که بدون پایان خشونت‌ها، نمی‌تواند پیشرفت چشمگیری در مذاکرات صلح و گسترش ائتلاف‌های منطقه‌ای به دست آورد و از این رو تمرکز ویژه‌ای بر این موضوع دارد.
دیدگاه تان را بنویسید