فرشاد گلزاری

بیش از دو ماه است که حماس و اسرائیل مقابل یکدیگر صف‌آرایی کرده‌اند و در این میان ده‌ها هزار فلسطینی کشته و تعداد زیادی هم زخمی شده‌اند؛در سوی دیگر هم تعداد زیادی از اسرائیلی‌ها اسیر شده‌اند. در این میان موضوع بغرنج این است که اساساً مشخص نیست این نبرد قرار است تا به کجا ادامه داشته باشد؛ چراکه هنوز ارتش و توپخانه اسرائیل به انضمام نیروی هوایی آن از زمین و آسمان در حال هدف قرار دادن غزه هستند و در مقابل مقاومت فلسطین هم در حال پاسخ دادن به این حملات آنها است. 

با توجه به وضعیت پیش آمده علیه نخست‌وزیر اسرائیل و حزب لیکود، اساساً نتانیاهو به دنبال پایان جنگ نیست، بلکه صرفاً می‌خواهد یک وقفه برای فروکش کردن سر و صداهای داخلی به نفع خود ایجاد کند

یکی از موضوعاتی که باعث می‌شود جنگ غزه حداقل از حیث نظامی نسبت به سایر منازعات و مخاصمات مسلحانه قرن بیست و یکم کمی متفاوت‌تر جلوه کند، جغرافیای کوچک این منطقه و تجمیع غیرنظامیان در آن است. مقیاس کوچک غزه موجب شده تا هر بمب یا موشکی که از سوی اسرائیل علیه این منطقه شلیک می‌شود، در هر نقطه که به زمین می‌رسد، تعداد زیادی غیرنظامی کشته و یا دستکم مجروح شوند در این میان افرادی هم وجود دارند که اساساً یک شهروند غربی به حساب می‌آیند اما در بمباران‌ اسرائیل کشته شده‌اند. به عنوان مثال بر اساس اعلام رویترز یک مامور دیپلماسی فرانسوی دو روز پیش یعنی شنبه بر اثر جراحات ناشی از بمباران اسرائیل بر فراز رفح در جنوب نوار غزه، جان باخت. وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای تصریح کرد که این مامور «در کنار دو همکار دیگر و تعداد زیادی از اعضای خانواده آنها به خانه یکی از همکارانش در سرکنسولگری فرانسه پناه برده بود اما این خانه در شامگاه چهارشنبه مورد اصابت بمب‌های اسرائیل قرار گرفت و این مامور (با سابقه از ۲۰۰۲) به شدت مجروح شد و همچنین این حمله حدود ۱۰ قربانی برجای گذاشت».

یادداشت وزرای خارجه بریتانیا و آلمان نشان می‌دهد که اساساً غرب و اروپا هیچ اشاره‌ای به یک آتش‌بس فوری و ضروری نمی‌کنند و هیچ اصراری بر قطع سریع حملات به غزه از سوی اسرائیل ندارند

 وزارت امور خارجه فرانسه در بیانیه خود ادامه داد که «این وزارتخانه با خانواده همکارمان در فرانسه در تماس است و به هر ترتیب پاریس این بمباران را که باعث کشته شدن بسیاری از غیرنظامیان دیگر شد، محکوم می‌کند. ما خواهان آن هستیم که مقامات اسرائیلی هر چه سریعتر شرایط انجام این بمباران را روشن کنند». به موازات این روند یک اتفاق مهم دیگر در عالم سیاست و مطبوعات رخ داده و آنهم انتشار یادداشت مشترک وزرای خارجه بریتانیا و آلمان است. «دیوید کامرون» و «آنالنا بائربوک» وزرای خارجه دو کشور در این یادداشت که در روزنامه ساندی‌تایمز منتشر شده خواستار آتش بس پایدار جنگ در غزه شدند اما از درخواست آتش‌بس فوری خودداری کردند!  سی.ان.ان با اشاره به یادداشت این دو نوشت که «نه کامرون و نه بائربوک معتقدند نیستند که درخواست آتش‌بس فوری بهترین راه است؛ چراکه آنها می‌گویند یک آتش‌بس فوری حق اسرائیل برای دفاع از خود را نادیده می‌گیرد».

تل‌آویو  در تلاش برای  خریدن  وقت! 

اگر یادداشت وزرای خارجه بریتانیا و آلمان را بررسی کنیم، به خوبی می‌بینیم که اساساً غرب و اروپا هیچ اشاره‌ای به یک آتش‌بس فوری و ضروری نمی‌کنند و هیچ اصراری بر قطع سریع حملات به غزه از سوی اسرائیل ندارند. در این شرایط حالا منابع ایالات متحده اعلام کرده‌اند که به احتمال زیاد در هفته جاری دیداری میان مقامات دوحه و تل‌آویو برای تبادل اسرای حماس و اسرائیل انجام خواهد شد. در این خصوص روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نوشته است که «دیوید بارنئا، مدیر سازمان جاسوسی موساد اسرائیل احتمالاً آخر هفته با محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر در اروپا دیدار و درباره از سرگیری مذاکرات توافق برای آزادی گروگان‌های حماس در غزه گفت‌وگو کند. در این میان باید توجه کرد که بازگشت اسرائیل به میز مذاکره نشان می‌دهد که تل‌آویو آماده است تا یک توافق جدید را بررسی کند؛ چراکه توافق قبلی دو هفته پیش پس از آنکه حماس از آزادی بقیه زنانی که گروگان گرفته بود خودداری کرد، از مسیر خارج شد.  حماس به صورت مستقیم اسرائیل را مسئول این شکست دانست و گفت زنانی که تل‌آویو پیشنهاد آزادی آنها را داده سربازان ارتش 

اسرائیل بودند. 

آنچه در این میان باعث شده تا رئیس موساد و به طور کلی مقامات سیاسی- امنیتی اسرائیل مجدداً به مذاکره برای تبادل اسرا برگردند، وضعیت داخلی در اراضی اشغالی است. روز جمعه ارتش اسرائیل اعلام کرد سه گروگان اسرائیلی به اشتباه توسط سربازان این ارتش در غزه کشته شدند و کمی بعد چند تن از اعضای خانواده اسرا که هنوز در بند حماس هستند، با برگزاری تجمع اعتراضی از کابینه نتانیاهو خواستند تا طرح جدیدی را برای یک توافق ارائه کند تا هر چه سریع‌تر آنها آزاد شوند. در همین راستا حماس هم برای انجام هرگونه توافق تبادل اسرا و عملیاتی شدن آن دو شرط را اعلام کرده است. 

علی ابو شاهین، عضو دفتر سیاسی جنبش جهاد اسلامی فلسطین در این خصوص اعلام کرد که «ما آماده معامله تبادل اسرا هستیم، اما قبل از هر چیز باید تمام حملات اسرائیل به غزه و حتی یورش به کرانه باختری متوقف و سپس به صورت علنی آتش‌بس اعلام شود اما اسرائیل باید بداند که در صورت تداوم طولانی مدت جنگ با مقاومت سخت‌تری روبه رو خواهد شد. به موازات این روند باید توجه داشت که اساساً نتانیاهو به دنبال پایان جنگ نیست، بلکه صرفاً می‌خواهد یک وقفه برای فروکش کردن سر و صداهای داخلی به نفع خود ایجاد کند. او با بحران مشروعیت در داخل تل‌آویو روبرو است؛ به گونه‌ای که روز گذشته (یکشنبه) یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل در مصاحبه‌ای با سایت عبری واینت اعلام کرده که بهای این اوضاع دردناک را مردم می‌دهند و به همین دلیل نتانیاهو نمی‌تواند در منصبش به عنوان نخست‌وزیر ادامه دهد و می‌توان انتخاباتی را در هنگام جنگ برگزار کرد. حال باید دید این سیگنال انتخاباتی تا چه حد علیه نتانیاهو مفید واقع خواهد شد.