فرشاد گلزاری

«اسرائیلی‌ها می‌دانند که نمی‌توانند در غزه بمانند و از طرفی هیچ برنامه‌ای برای مرحله پس از «نابودی» حماس البته در صورت موفقیت در انجام این ماموریت ندارند». این عبارت بخشی از مصاحبه دکتر عزمی بشاره، مدیر مرکز عربی تحقیقات و مطالعات سیاسی بوده که اخیراً در گفت‌وگوی ویژه با تلویزیون عربی داشته است. او معتقد است رهبری فلسطین فرصت‌های زیادی را برای اتحاد از دست داده ‌است و حکومت بر غزه یا کرانه باختری بدون اتحاد ممکن نیست؛ اما در عین حال می‌گوید که اسرائیل می‌داند به هر ترتیب نمی‌تواند در غزه بماند؛ چراکه حتی فردی جنگ‌طلب در سطح «آریل شارون» هم مجبور شد از غزه عقب‌نشینی کند. طبق تحلیل‌ها و اطلاعات وی، اسرائیل در حال حاضر به دنبال یک شریک عرب است که پس از کاهش تعداد مردم غزه، این باریکه را اداره کند و یک سیستم هماهنگی امنیتی برای مردم غزه ایجاد شود؛ مشابه سیستمی که در کرانه باختری وجود دارد هرچند که یک سیستم شکست خورده ‌است. بشاره در بخش دیگری از سخنان خود به این موضوع اشاره می‌کند که رهبری اسرائیل برنامه‌ای برای اشغال غزه نداشت و همچنین برای «روز پس از پایان جنگ» و «نابودی» حکومت و قدرت نظامی حماس نیز برنامه‌ای ندارد. او اهمیت صحبت‌های آمریکایی‌ها درباره ضرورت برگزاری کنفرانس صلح جدید را ناچیز دانست؛ چراکه جهان عرب پس از اشغال کویت، کنفرانس مادرید و کنفرانس‌های ناموفق پس از آن، چنین سناریویی را پشت سر گذاشته ‌است. از طرفی هم آمریکایی‌ها می‌دانند که تل‌آویو به ویژه اکنون که عرب‌ها نتواستند حتی یک بیمارستان را نجات داده و کمک‌ها را به نوار غزه برسانند، هیچ امتیازی به عرب‌ها نخواهد داد. این سخنان وی از این جهت اهمیت دارد که او با ظرافت خاصی پیچ و خم‌ ارتباط کشورهای عربی با اسرائیل را تحلیل می‌کند و به خوبی آن را می‌شناسد. اما آنچه در این میان و به خصوص در لابه‌لای سخنان وی ارزشمند به نظر می‌آید ابعاد و دلایل تشدید حملات اسرائیل به بیمارستان‌ها و مرکز درمانی غزه است. او معتقد است که این مساله عمدتاً به اعتقاد اسرائیل برمی‌گردد، مبنی بر اینکه کوچاندن فلسطینی‌ها بدون تخریب بیمارستان‌ها و مدارس که پناهگاه امنی برای آنهاست، ممکن نیست. از جهتی دیگر وی معتقد است که دلیل دیگر در حمله به بیمارستان‌ها این است که منظومه امنیتی و نظامی اسرائیل باور دارد ورودی برخی از تونل‌های زیرزمینی غزه در بیمارستان‌ها تعبیه شده است. عزمی بشاره دلیل دیگر این حملات را بر ظن اسرائیل مبنی بر دپوی تسلیحات توسط حماس در بیمارستان‌ها اعلام کرده است. با گذر از این مسائل، برخی از مسئولان امنیتی و فرماندهان نظامی اسرائیل معتقدند که طیفی از فرماندهان حماس که حالا طی چند هفته پیش مجروح شده‌اند، در این بیمارستان‌ها بستری هستند و باید آنها را در همین محیط دفن کرد تا مجدداً روبروی آنها دست به سلاح نشوند. این در حالیست که روز گذشته (دوشنبه) هلال احمر فلسطین گزارش داد، تانک‌ها و خودروهای نظامی اشغالگران در اطراف بیمارستان القدس از همه طرف مستقر شده و آن را محاصره کرده‌اند در حالی‌که صدای بمباران پی در پی هم به گوش می‌رسد. همچنین مدیر بخش فوریت‌های پزشکی بیمارستان شفا به دنبال کمبود شدید امکانات اعلام کرده که همه بیماران مراقبت‌های ویژه این بیمارستان (ICU) جان باختند. تدروس آدهانوم، مدیر کل سازمان جهانی بهداشت (WHO) هم وضعیت بیمارستان‌های غزه و به خصوص بیمارستان الشفا غزه را آخرزمانی توصیف کرده است. 

برخی مسئولان امنیتی و فرماندهان نظامی اسرائیل معتقدند که طیفی از فرماندهان حماس که حالا طی چند هفته پیش مجروح شده‌اند، در بیمارستان‌ها بستری هستند و باید آنها را در همین محیط دفن کرد تا مجدداً روبروی آنها دست به سلاح نشوند

توسل  تل‌آویو  به لندن! 

اینکه در غزه یک فاجعه انسانی و همچنین یک بحران زیست محیطی در حال رخ دادن است، جای هیچگونه شک و شبهه‌ای باقی نمی‌گذارد اما آنچه در امتداد این تحولات باید مورد توجه قرار بگیرد این است که در محور سیاسی اتفاقاتی رخ داده که به نوعی نشان می‌دهد تل‌آویو باز هم دست به دامان دوستان قدیمی خود یعنی بریتانیا شده است. روز گذشته (دوشنبه) رسانه‌های عبری فاش کردند که اسرائیل حدود دو هفته است که برای انتصاب تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا به عنوان هماهنگ‌کننده عملیات‌های بشردوستانه در نوار غزه، تماس‌هایی با لندن برقرار کرده‌ است. بر اساس گزارش این رسانه‌ها، سطح و نقش این پُست هنوز نامشخص است، اما احتمالاً به معنای نگرانی از وضعیت فاجعه‌بار انسانی در نوار غزه، به‌ویژه با توجه به وضعیت پزشکی و امکان خروج فلسطینیان بیمار برای معالجه به خارج از نوار غزه باشد. این رسانه‌ها به نقل از یک مقام اسرائیلی نوشتند: «بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل علاقه‌مند است تونی بلر که سال‌ها به‌عنوان فرستاده گروه چهارجانبه در خاورمیانه خدمت می‌کرد، منصوب شود». این موضوع نشان می‌دهد  اسرائیل با انتصاب بلر به دنبال کاهش فشار فزاینده بین‌المللی علیه خود به خاطر جنگ است. اگرچه دفتر بلر در واکنش به این خبر اعلام کرده که هیچ منصبی به وی پیشنهاد نشده، ولی به ‌طور مستقیم هرگونه تماس با وی را تکذیب نکرده و همین موضوع نشان می‌دهد که احتمالاً منشأ خبر مذکور درست است. نکته‌ای که در مورد این موضوع باید مورد توجه قرار بگیرد این است که تونی بلر با فعالیت‌های مخفیانه‌ای که در سال‌های گذشته انجام داد، نقش کلیدی در نزدیکی اسرائیل و امارات داشت که منجر به عادی‌سازی روابط میان ابوظبی- تل‌آویو در سال ۲۰۲۰ شد. اما بحث دیگری که به نظر می‌رسد می‌تواند با این موضوع تا حدودی ارتباط غیرمستقیم داشته باشد این است که همزمان با انتشار این خبر، رسانه‌های لندن اعلام کردند دیوید کامرون، نخست‌وزیر سابق بریانیا به عنوان وزیر خارجه در دولت تحت رهبری ریشی سوناک مشغول فعالیت خواهد شد.

اسرائیل برای انتصاب تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا به عنوان هماهنگ‌کننده عملیات‌های بشردوستانه در نوار غزه، تماس‌هایی با لندن برقرار کرده‌ است. سطح و نقش این پُست هنوز نامشخص است، اما بلر به دلیل خاستگاه سیاسی و همچنین روابطش با تل‌آویو می‌تواند برای نتانیاهو گزینه مناسبی باشد 

 اگرچه کامرون از جناح محافظه‌کار است و تونی بلر هم از حزب کارگر محسوب می‌شود اما به نظر می‌رسد که لندن در حال تقویت خود برای ورود به مناقشه فلسطین و وضعیت فعلی جنگ در غزه است. بلر به دلیل خاستگاه سیاسی‌ و همچنین روابطش با تل‌آویو می‌تواند برای نتانیاهو گزینه مناسبی باشد اما اینکه او می‌خواهد چگونه کار کند مشخص نیست. کامرون نیز به دلیل تجربیاتش می‌تواند در محور دیپلماسی همه‌جانبه برای تل‌آویو حکم یک جاده صاف‌کن سنتی را بازی کند؛ چراکه مقامات لندن در بیش از یکصد سال گذشته حامی یهودیان بوده و در تاسیس اسرائیل تاثیر اساسی و مستقیم داشتند. مقدمه تاسیس اسرائیل در سال ۱۹۱۷ رقم خورد که در آن سال نظامیان استعمارگر بریتانیا، فلسطین را اشغال کردند و همین اقدام در ادامه به تاسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸ ختم شد و از همان زمان سناریوها در خاورمیانه به گونه‌ای دیگر طراحی و اجرا شد.