تکیه نتانیاهو بر یک ائتلاف شکننده

فرشاد گلزاری

وضعیت سیاسی در اسرائیل از حدود پنج سال پیش وارد یک بحران سیاسی مشخص شد و به نظر می‌رسد که این روند در ظاهر به سمت بهبود رفته، اما در باطن دقیقاً خلاف این موضوع صادق است.

آنچه در سپهر سیاسی رژیم صهیونیستی قابل مشاهده است در حقیقت یک تضاد آرای مشخص بوده که حالا به نوعی دیگر خود را نشان داده و به همین جهت است که می‌گوییم همچنان روند سیاسی اسرائیل با مشکل روبرو شده است. منشأ این بحران سیاسی را هم باید بنیامین نتانیاهو دانست. مهره‌ای که بیشترین مدت نخست‌وزیری در اسرائیل را به خود اختصاص داده و حدود دو سال از عرصه سیاست به دور بود اما حالا با چرخشی که از بطن راستگرایی بیرون آمده، طوفانی به پا کرده که حاصل چیزی جز دوقطبی در تل‌آویو نبوده است.

این دو قطبی به باور بسیاری از تحلیلران مسائل اسرائیل و حتی برخی دیگر از منتقدان نتانیاهو تا حدی خطرناک است که بدون شک یک بحران شدید را برای یهودیان در تمام دنیا (از آمریکا گرفته تا آفریقا و خصوصاً خاورمیانه) به وجود می‌آورد و همین حالا عده‌ای در پیش‌بینی و آینده‌پژوهی‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که آمدن وی و هم‌قطارانش بر مدار سیاست، بدون شک یک موج ضدامنیت را در داخل و خارج اسرائیل به وجود می‌آورد.

در داخل اسرائیل برخی از دیپلمات‌ها معتقدند که تایید کابینه جدید به رهبری نتانیاهو به وضوح می‌تواند خطرات زیادی را به وجود بیاورد که یکی از آنها درگیری با جریان‌های فلسطینی خواهد بود

اینکه چرا چنین تحلیل‌های منفی در حال دست به دست شدن در فضای رسانه‌ای و اتاق‌های فکر است، دلیلی ندارد جز شروع به کار افراطی‌ترین کابینه تاریخ اسرائیل که هدایتش را نتانیاهو به عهده دارد.

دو روز پیش (پنجشنبه) کنست اسرائیل با ۶۴ رأی مثبت در مقابل ۵۴ رأی مخالف، به دولت جدید به ریاست نتانیاهو رأی اعتماد داد و به این ترتیب کابینه او فعالیت خود را آغاز کرد. این در حالیست که ائتلاف نتانیاهو توانسته بود در انتخابات اخیر اسرائیل حائز اکثریت آرا شود و مراسم تحلیف دولت جدید اسرائیل، که حاصل ائتلاف حزب لیکود به رهبری نتانیاهو با احزاب راست‌گرای افراطی و ارتدوکس یهودی است، همان روز پنجشنبه و پس از تایید کابینه، در کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) برگزار شد.

آنچه در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد جدال مخالفان و موافقان کابینه فعلی اسرائیل است. باید متوجه بود که موافقان نتانیاهو صرفاً 10 رأی بیشتر از مخالفان داشتند و همین 10 رأی، ورق را به نفع وی و اعضای کابینه‌اش برگرداند. این 10 رأی دقیقاً نشان می‌دهد که فاصله مخالفان و موافقان ساختار سیاسی- امنیتی فعلی اسرائیل چندان از یکدیگر دور نیست و به همین دلیل بسیاری از ناظران بین‌المللی معتقدند که این ائتلاف می‌تواند به سر منزل مقصود نرسد و به احتمال زیاد چندی دیگر شاهد فروپاشی این کابینه خواهیم بود.

به موازات این وضعیت یائیر لاپید، نخست‌وزیر پیشین رژیم صهیونیستی بامداد دیروز (جمعه) پیش‌بینی کرد که کابینه افراطی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر کنونی مدت زیادی دوام نخواهد آورد. او اعلام کرد که سال 2023 میلادی سال بسیاری بدی برای اسرائیل خواهد بود، این مسأله به خاطر وجود سه موضوع منفی است که اقتصاد اسرائیل را تحت الشعاع قرار خواهد داد که عبارتند از مشکل جمعیت، عدم انسجام اجتماعی و جایگاه بین‌المللی اسرائیل با توجه به مستقر شدن تندروهای جدید در تل‌آویو.

سیل تبریک‌ها و هشدارها

نخست‌وزیر شدن نتانیاهو بدون شک برای بسیاری از سیاستمداران داخلی و خارجی اسرائیل هزینه‌ها و فرصت‌هایی را به همراه دارد. به عنوان مثال ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین در توئیتی نوشت: »به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بابت تشکیل دولت جدید تبریک می‌گویم».

او در ادامه گفت که من آمادگی اوکراین را برای همکاری نزدیک برای تقویت روابطمان و مقابله با چالش‌های مشترک، دستیابی به رفاه و پیروزی بر شر تایید می‌کنم. این موضع دقیقاً همان موضوعی است که بسیاری معتقدند می‌تواند اسرائیل را بر سر دو راهی اوکراین و روسیه قرار دهد و به نوعی خط و خطوط جدید روابط با مسکو را نشان می‌دهد.

فاصله مخالفان و موافقان ساختار فعلی اسرائیل چندان از یکدیگر دور نیست و به همین دلیل بسیاری از ناظران بین‌المللی معتقدند این ائتلاف می‌تواند به سر منزل مقصود نرسد و به احتمال زیاد چندی دیگر شاهد فروپاشی این کابینه خواهیم بود

علیرغم زلنسکی باید گفت که بایدن هم برای حفظ ظاهر پیام تبریک به مناسبت تشکیل کابینه اسرائیل صادر کرد. علاوه بر آن آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای در اینباره اظهار کرد که پیوندهای عمیق میان آمریکا و اسرائیل همیشه مبتنی بر تعهد دائمی نسبت به امنیت اسرائیل و برخی از اهداف مشترک از جمله اصول «دموکراتیک» و چشم‌انداز همزیستی اسرائیل در صلح با همسایگان بوده است.

در این میان اما نگرانی‌ها و مخالفت‌ها هم به وضوح قابل مشاهده است. به عنوان مثال عبدالله دوم، پادشاه اردن در مصاحبه‌ای اختصاصی با شبکه آمریکایی سی.ان.ان با اشاره به سخنان اخیر نتانیاهو در مورد شهرک‌سازی‌ها و حمایت از آن اعلام کرد که باید نگران وقوع یک انتفاضه در آینده باشیم که به ضرر همه طرف‌ها است.

این سخنان پادشاه اردن هم به نوعی دیگر (از نظر ماهیتی) ادامه دارد؛ چراکه جریان‌های فلسطینی هم دقیقاً همین موضع را به طوری دیگر بیان کرده‌اند.

به عنوان مثال روز گذشته (جمعه) جنبش فتح به رهبری محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین پنجاه و هشتمین سالگرد تاسیس خود را در شهر رام‌الله در کرانه باختری با حضور هزاران تن از اعضا و هواداران جنبش، رهبران فتح و اسرا جشن گرفت و همان موقع به صورت علنی اعلام کردند که با دولت جدید رژیم صهیونیستی به رهبری بنیامین نتانیاهو مقابله خواهد کرد.  وزیر خارجه فلسطین نیز تهدید کرد که هرگونه تجاوز این رژیم را دفع می‌کند و درر ازای آن پاسخ‌های کوبنده به تل‌آویو خواهد داد.

از سوی دیگر زیاد النخاله، دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین هم همین اظهارات را به نوعی دیگر بازگو کرده و تاکید داشته که در آینده نزدیک کابینه راستگرای اسرائیل یک جنگ عظیم را به راه خواهد انداخت. فاغ از این مسائل در داخل اسرائیل هم برخی از دیپلمات‌ها معتقدند که تایید کابینه جدید به رهبری نتانیاهو به وضوح می‌تواند خطرات زیادی را به وجود بیاورد.  به گونه‌ای که روز گذشته (جمعه) یائیل جرمن، سفیر رژیم صهیونیستی در پاریس با انتشار پیامی در توییتر، در اعتراض به تشکیل دولت جدید ائتلافی این رژیم به رهبری بنیامین نتانیاهو از سمتش استعفا کرد. او گفته است که سیاست‌های نتانیاهو و اظهارات دیگر وزرای کابینه‌ فعلی با ارزش‌ها و باورهای وی در تضاد هستند و به همین دلیل از سمت خود کناره‌گیری می‌کند.

این در حالیست که نتانیاهو برای ششمین بار در دوران حیات سیاسی خود بر صندلی نخست‌وزیری نشست اما منابع رسانه‌ای عبری زبان نیز اعلام کردند که جبهه مخالفان او پس از گرفتن رأی اعتماد کابینه وی از کنست در خیابان اصلی تل‌آویو تظاهرات کردند.