تقویت سپر شرقی علیه مسکو

فرشاد گلزاری

چند روز پیش ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین خواستار آتش‌بس با روسیه تا پیش از ایام سال نوی میلادی شده بود که این درخواست او از سوی مسکو رد شد و به هر ترتیب ماجرای جنگ اوکراین و امید به پایان این بحران از طریق مذاکره باز هم به بن‌بست رسید. پس از آنکه دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز پنجشنبه گذشته اعلام کرد که عقب‌نشینی از اوکراین محال بوده و هیچگونه آتش‌بسی در ایام کریسمس رخ نخواهد داد، در کی‌یف هم مواضع رئیس جمهوری اوکراین به صورت یکباره تغییر کرد. زلنسکی در گفت‌وگو با تلویزیون فرانسه اذعان داشت که برخی سعی دارند او را به مذاکره با روسیه تشویق کنند، اما او چیزی برای بحث نمی‌بیند. او همچنین گفت که باور دارد مذاکرات امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه فایده‌ای ندارد.

از سوی دیگر شبکه خبری سی.‌ان.‌ان گزارش داد که درخواست ولودیمیر زلنسکی برای ارسال پیام صلح جهانی پیش از آغاز بازی فینال جام‌جهانی در روز یکشنبه توسط فیفا رد شده است و مجموع این مولفه‌ها نشان می‌دهد اوضاع آنگونه که گفته می‌شود به سمت صلح و سازش پیش نمی‌رود. بر همین اساس آثار آنچه که در صحنه سیاسی مشاهده می‌شود، در محور میدانی قابل رویت و لمس است. از حدود دو هفته پیش تاکنون انواع و اقسام اخبار در مورد تشدید و افزایش حمایت‌های نظامی و تسلیحاتی آمریکا و اتحادیه اروپا از اوکراین منتشر شده و این نتیجه‌ای جز عصبی کردن مسکو در فاز میدانی ندارد. اینکه ارتش روسیه و فلوچارت نظامی و آرگونومی امنیتی این کشور در دنیا بی‌همتا بوده، یک بحث کاملاً مشخص است اما آنچه در زمین اوکراین رخ داده نشان می‌دهد که کرملین حالا با یک سناریو یا راهبرد چند ضلعی روبرو است. یک ضلع این راهبرد بدون تردید رسانه‌های غربی هستند که حالا فعالیت آنها تا حد زیادی نسبت به اوایل جنگ اوکراین کمرنگ‌تر شده و بیشتر بر مسائل سیاسی متمرکز شده‌اند. در فاز سیاسی هم اوضاع در حد رد و بدل شدن پیام‌های زاویه‌دار قابل تحلیل است ولی در فاز نظامی و میدانی وضعیت به صورت دیگری جلو می‌رود که گویی قرار است یک آرایش جدید رخ دهد. در این میان نشریه پولیتیکو گزارش داده که آمریکا با هدف گسترش برد حملات ارتش اوکراین، قصد دارد باز هم در آینده نزدیک تسلیحات بیشتری را به این کشور ارسال کند. این اقدام در پاسخ به نگرانی‌های کی‌یف درباره اینکه مسکو ممکن است در ماه‌های آینده دست به حمله‌ای جدید بزند، مطرح می‌شود. در این گزارش به نقل از شش فرد آگاه به مذاکرات آمده است که برنامه اعطای این محموله‌های جدید به دلیل نگرانی‌ها در میان مقامات اوکراینی در خصوص اینکه روسیه در حال انباشت نیرو پیش از انجام یک حمله بزرگ زمستانی است، مطرح شده است. به موازات این اخبار پنجشنبه گذشته ژنرال پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون، روند گسترش برنامه آموزشی برای پرسنل ارتش اوکراین در یک پایگاه آمریکایی در خاک آلمان را اعلام کرد. طبق گزارش‌ها، تعداد نیروهایی که هر ماه برای سیر این برنامه در آلمان حضور می‌یابند به حدود ۵۰۰ نفر افزایش خواهد یافت!

سفارت روسیه در واشنگتن در پی موافقت بایدن با ارسال سامانه پاتریوت به اوکراین اعلام کرد که اگر آمریکا این سیستم‌های موشکی را به کی‌یف ارسال کند، اقدام تحریک‌آمیز دیگری خواهد بود که احتمالا منجر به تبعات بی‌سابقه‌ای خواهد شد

حرکت خزنده واشنگتن  علیه مسکو

مسکو چندین‌بار نسبت به تقویت قوای اتحاد ناتو در نزدیکی مرزهایش و ارسال سلاح به اوکراین هشدار داده و تنها نتیجه آن را طولانی‌تر شدن جنگ اوکراین دانسته است اما گویا در آنسوی مرزها هیچکس این هشدارها را جدی نمی‌گیرد

اینکه برنامه آموزشی و نظامی آمریکا برای ارتش اوکراین روز به روز ابعاد جدیدتری پیدا می‌کند به صورت کلی حامل دو پیام است. پیام اول این است که هر میزانی که این قبیل اقدامات شدت و عمق پیدا می‌کند، در مقابل کی‌یف و مسکو از روند مذاکرات دورتر می‌شوند و امید به پایان جنگ رنگ می‌بازد. پیام دوم اما این است که ایالات متحده به عنوان دارنده بزرگترین اقتصاد و ارتش دنیا با این اقدامات می‌خواهد هزینه‌ روانی، نظامی و سپس سیاسی را برای مسکو افزایش دهد. البته در این میان تیم زلنسکی هم بی‌تقصیر نیستند. در روزهای اخیر، مقامات ارشد اوکراین از جمله ژنرال والری زالوژنی، فرمانده ارشد ارتش این کشور و دیمیتری کولبا، وزیر خارجه اوکراین ابراز نگرانی کرده‌اند که روسیه ممکن است اوایل ماه آینده میلادی یک حمله گسترده را علیه کشورشان آغاز کند و همین موضوع حالا اوضاع را به صورتی پیش برد که دو اتفاق مهم در حال رخ دادن است. اتفاق اول که چندی پیش خبر آن منتشر شد موافقت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا با ارسال سامانه‌های پدافندی پاتریوت به خاک اوکراین است. این اقدام به حدی برای مسکو گران تمام شده که سفارت روسیه در واشنگتن هشدار داده اگر آمریکا سیستم‌های موشکی پاتریوت را به کی‌یف ارسال کند، اقدام تحریک‌آمیز دیگری خواهد بود که احتمالا منجر به پیامدهای بی‌سابقه‌ای خواهد شد. دیپلمات‌های روسیه اعلام کرده‌اند که حتی اگر سیستم‌های پاتریوت ارسال نشوند، آمریکا به طور فزاینده‌ای وارد درگیری با روسیه شده است و این در حالیست که واشنگتن در حال حمایت اطلاعاتی تمام‌قد از کی‌یف علیه مسکو است. اما اتفاق دوم کاملاً روس‌ها را تحریک کرده است. روز گذشته خبرگزاری راشاتودی روسیه اعلام کرد که در راستای تلاش‌های ناتو برای تقویت مرزهای شرقی این اتحاد نظامی با روسیه، گروهی از سربازان پیاده‌نظام‌ ارتش آمریکا در استونی مستقر شدند. در همین راستا وزارت دفاع استونی در بیانیه‌ای اعلام کرد که سربازان آمریکایی در شهر «وورو» مستقر شده‌اند و این شهر که در جنوب شرقی استونی قرار گرفته، تنها ۲۰ کیلومتر با مرز روسیه فاصله دارد. در ادامه بیانیه وزارت دفاع استونی آمده است که واشنگتن همچنین قرار است سامانه موشکی هیمارس را به همراه سامانه‌ها و تجهیزات کنترل و فرماندهی لازم، به استونی بفرستد و استقرار نیروهای آمریکایی را نشان‌دهنده «ارزش‌ها و منافع مشترک آمریکا و استونی» و همچنین «روابط دفاعی فوق‌العاده» این دو کشور دانست. این اقدام ایالات متحده به نوعی نشان می‌دهد که واشنگتن در حال محاصره روسیه از طریق استقرار در اطراف خاک این کشور است که می‌تواند پیامدهای بی‌شماری داشته باشد؛ چراکه مسکو چندین‌بار نسبت به تقویت قوای اتحاد ناتو در نزدیکی مرزهایش و ارسال سلاح به اوکراین هشدار داده و تنها نتیجه آن را طولانی‌تر شدن جنگ اوکراین دانسته است. به موازات این اقدام آمریکایی‌ها ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو هم اعلام کرد که روسیه برای جنگی طولانی برنامه‌ریزی می‌کند و باید درک کنیم که ولادیمیر پوتین آماده وارد کردن این جنگ به مدت زمان طولانی و انجام حملات جدید است. حال باید دید آماده‌باش واشنگتن زیرگوش مسکو می‌‌تواند روس‌ها را برای حمله مجدد تحریک کند یا خیر؟!