فرشاد گلزاری

اواخر سال 2019 میلادی اتفاقاتی در دنیا رخ داد که بدون شک قرن‌ها بعد هم به مثابه یک نقطه عطف مطرح خواهد بود. این نقطه عطف نه جنگ بود و نه تجاوز یک کشور خارجی به دولت دیگر؛ اما تبعات اقتصادی، اجتماعی و سپس سیاسی آن به حدی دنیا را درگیر خود کرد که می‌توان گفت جهان با یک دشمن پنهان روبرو شد که نامش را کرونا ویروس یا همان «کووید- 19» گذاشتند.

این «طاعونِ قرن بیست و یکم» چنان بر همه چیز و همه جای دنیا تاثیر منفی گذاشت که گویا یک موجِ خرابی همه چیز را با خود به قعر تاریکی بُرد. اینکه امروز اقتصاد بین‌الملل نمی‌تواند کمر خم شده خود را ترمیم کند و جنگ اوکراین هم سببی دیگر شد برای ضربه‌های متمادی به تجارت جهانی، دقیقاً آثاری است که کرونا بر جای گذاشت. کووید 19 بدون شک تنها بیماری در دنیا خواهد بود که تا به این حد کسب و کارهای کوچک، بزرگ و متوسط را به ورطه فروپاشی و ورشکستگی کشاند و هنوز هم بسیاری از بازارها (مانند بازار رمزارزها) و کمپانی‌ها نتوانسته‌اند خود را ترمیم کنند.

بدون شک زمانی که اقتصاد دچار تزلزل می‌شود طیف‌های گوناگون انسان‌ها بعلاوه واکنش‌های سیاسی هم دستخوش تغییر می‌شوند. اینکه در آن دوران شی جینپینگ، رئیس جمهوری چین وارد جدال تمام قد با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی‌ خود شده بود، دقیقاً همان تاثیری است که یک ویروسِ کمتر از یک میکرون بر سیاست گذاشته بود.

اینکه ترامپ بارها و بارها چینی‌ها را مقصر شیوع کرونا خواند و شهر ووهان را منشأ نشت این ویروس اعلام کرد و به نوعی چین‌ستیزی در سراسر دنیا را تشدید کرد، به وضوح نشان می‌دهد تاثیرات کرونا صرفاً پزشکی نبوده و بر عرصه‌های دیگر هم سرایت کرده است. حالا که خیلی‌ها فکر می‌کنند کرونا از بین رفته و بدون ماسک در انظار عمومی ظاهر می‌شوند، همین دیروز (دوشنبه) کمیسیون بهداشت چین از شناسایی بیش از ۴۰ هزار مبتلای جدید به کرونا در کمتر از 48 ساعت گذشته خبر داد. این کمیسیون همچنین اعلام کرد که ۴۰ هزار و ۳۴۷ مورد جدید ابتلا به کرونا شناسایی شده‌اند که ۳ هزار و ۸۲۲ مورد دارای علائم بیماری و ۳۶ هزار و ۵۲۵ مورد فاقد علائم بودند. جالب اینجاست که کمیسیون بهداشت چین روز یکشنبه از شناسایی ۳۹ هزار و ۷۹۱ مورد ابتلا به کرونا خبر داده بود و حالا باز هم به یاد وضعیت سه سال پیش میافتیم. اینکه چرا یکباره شیوع کرونا در چین به این طرز وحشیانه صعودی شده، موضوعی است که پاسخش را باید پزشکان و وزارت بهداشت پکن ارائه دهد، اما آنچه در این بین مهم و کم‌نظیر به حساب می‌آید طغیان مردم این کشور علیه دولت و سیاست‌های حزب کمونیست خلق چین در قبال تشدید قرنطینه‌های مدت‌دار است.

گسترش اعتراضات مردمی علیه سیاست‌های سختگیرانه دولت چین برای قرنطینه و مقابله با شیوع کرونا به پکن، چنگدو، گوانگجو و ووهان؛ واشنگتن را هم به تکاپو واداشته و سعی دارد از این فضا به نفع خود و برای به چالش کشیدن حزب حاکم بر چین استفاده کند

اعتراض به ادامه قرنطینه‌!

در سه سال گذشته بارها و بارها پایتخت‌های مهم دنیا را مشاهده کردیم که در آن هزاران نفر علیه سیاست‌های قرنطینه دولت‌هایشان به خیابان آمدند و حتی این اعتراضات به درگیری با نیروهای پلیس هم کشیده شد. در هنگام اوج شیوع کرونا مردم چین بدون مخالفت، سیاست‌های قرنطینه‌ای دولت را به اجرا می‌گذاشتند، اما یکی دو روزی است که خیابان‌های این کشور در اعتراض به محدودیت‌های کرونایی به عرصه اعتراضات مردمی تبدیل شده است. سی.ان.ان در اینباره نوشته است که با گذشت سه سال از همه‌گیری، بسیاری از مردم به دلیل استفاده بی‌وقفه دولت از قرنطینه‌ها و آزمایش‌های کووید خشمگین هستند؛ چراکه تشدید محدودیت‌ها در ماه‌های اخیر، همراه با مجموعه‌ای از مرگ‌های دلخراش که ناشی از سیاست‌های بیش از حد کنترل‌ها بوده، اوضاع را به یکباره تغییر داده و مردم چین را علیه دولت شی جینپینگ تحریک کرده است.

افزایش خشم نسبت به مرگ و میر ناشی از آتش‌سوزی یک آپارتمان در ارومچی که مرگ ۱۰ تن را به دنبال داشت منجر به اقدامات اعتراضی قابل توجهی در شانگهای با جمعیت 25 میلیون نفری شد. اعتراضات به حدی در شهرهای مختلف چین اوج گرفته که در ده‌ها محوطه دانشگاه، دانشجویان تظاهرات کرده یا پوسترهای اعتراضی نصب کردند.

اینکه حدود سه سال پیش شی جینپینگ، رئیس جمهوری چین وارد جدال تمام قد با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی‌ خود شده بود، دقیقاً همان تاثیری است که یک ویروسِ کمتر از یک میکرون بر سیاست گذاشت و حالا هم این نزاع میان مردم و دولت چین برقرار است

در بسیاری از نقاط کشور، ساکنان محله‌های مسدود شده، به دنبال تظاهرات گسترده ضد قرنطینه که جمعه شب ارومچی را فرا گرفت، موانع را شکستند و به خیابان‌ها ریختند. در ویدئوهای متعددی که منتشر شده صدای مردم شنیده می‌شود که از شی جینپینگ، رئیس جمهوری و حزب کمونیست خواستار «کناره‌گیری» شده‌اند. جمعیت همچنین شعارهایی مانند «تست کووید نمی‌خواهیم، آزادی می‌خواهیم» و «دیکتاتوری نمی‌خواهیم، دموکراسی می خواهیم» سر دادند. برخی از ویدئوها نشان می‌دهد که مردم در حال خواندن سرود ملی چین هستند و بنرهایی در اعتراض به اقدامات فوق‌العاده سخت‌گیرانه این کشور برای همه‌گیری در دست دارند. منابع ژاپنی هم اعلام کردند که بعدازظهر یکشنبه صدها نفر از ساکنان شانگهای با وجود حضور شدید پلیس و مسدود شدن جاده‌ها به محل تظاهرات بازگشتند تا به اعتراضات خود ادامه دهند. برخی از ویدئوها هم از شدت عمل پلیس چین علیه معترضان حکایت دارد؛ به گونه‌ای که اینبار، پلیس رویکرد سختگیرانه‌تری را اتخاذ کرده و با سرعت بیشتر و تهاجمی‌تر اقدام به دستگیری و متفرق کردن جمعیت کرد.

رویترز هم به نقل از خبرنگار خود و همچنین منابع محلی اظهار کرد که تظاهرات گسترده به پکن، چنگدو، گوانگجو و ووهان کشیده شده است. در این میان ایالات متحده هم از این وضعیت در حال بهره‌برداری به نفع خود است. به عنوان مثال آنتونی فائوچی، متخصص برجسته بیماری‌های عفونی آمریکا که در دولت ترامپ و بایدن مسئولیت خط‌دهی به دولت در امر مبارزه ملی با کرونا را داشت و در دنیا سر و صداهای زیادی به پا کرد، چند روز پیش در گفت‌وگو با پولیتیکو گفت که دولت چین حتی وقتی چیزی برای پنهان کاری نیست، شک برانگیز و به روشی غیر شفاف اقدام می‌کند و بدون تردید درباره منشأ کرونا ذهن بازی دارد و همه گزینه‌ها را در نظر می‌گیرد.

سناتور کریس مورفی، عضو ارشد کمیته روابط خارجی سنای آمریکا هم با انتقاد از سیاست‌ «کووید صفر» دولت چین ابراز کرده که دیکتاتورها از ابزارهای بسیار پیچیده برای ماندن در قدرت استفاده می‌کنند! حال باید منتظر بود و دید که آیا این طغیان اجتماعی می‌تواند «شی» را بیش از این تهدید کند یا خیر.