رُم؛ کانون قهر، آشتی و هشدار!

فرشاد گلزاری

 نشست سالانه گروه 20 از جمله تحولاتی است که در زمان برگزاری آن، توجه رسانه‌ها، تحلیلگران و ناظران بین‌المللی را برای چند روز به خود مشغول می‌کند. دلیل این توجه ویژه هم کاملاً مشخص است؛ این نشست متشکل از قدرتمندترین کشورهای جهان در زمینه اقتصاد است که در مجموع ۸۵ درصد کل اقتصاد  و دو سوم جمعیت جهان را دربردارند. بر این اساس نشست سالانه گروه 20 همیشه سوژه‌های زیادی برای خبرنگاران داشته است که این بار هم مجدداً شاهد تکرار همین موضوع بودیم. اما قبل از آنکه بخواهیم متن و به خصوص حاشیه‌های نشست امسال که به میزبانی ایتالیا برگزار شد را مورد بررسی قرار دهیم باید به جو امنیتی که در شهر رُم برپا شده بود اشاره کنیم. در این میان یورونیوز با انتشار گزارش توصیفی اعلام کرد که بیش از هشت هزار تن از نیروهای ارتش ایتالیا، امنیت این نشست را تامین کردند و همچنین ایتالیا یک منطقه «پرواز ممنوع» و یک سیستم ویژه ضد پهپاد در رُم (پایتخت) ایجاد کرد؛ چراکه منطقه یورو، که محل برگزاری این همایش قلمداد می‌شود به عنوان منطقه قرمز اعلام شده است. همچنین ورود خودروها به این منطقه محدود و بسیاری از خیابان‌ها برای تردد روزانه مسدود شده بود. دویچه‌وله هم اعلام کرد که نیروهای ضد تروریسم پلیس ایتالیا مسئولیت تامین امنیت شبانه‌روزی منطقه یورو را برعهده داشتند و هلیکوپترها مدام بر فراز این منطقه قرمز در حال پرواز بودند. نکته جالب این بود که مقامات ایتالیایی، خود را برای تظاهرات مختلفی در رم توسط اتحادیه‌های کارگری، سازمان‌های جوانان و جنبش ضد واکسن‌ها در زمان برگزاری نشست گروه ۲۰ آماده کرده‌ بودند تا اتفاق غیرقابل پیش‌بینی رخ ندهد. از سوی دیگر رسانه‌های ایتالیایی دو روز پیش (شنبه) اعلام کردند فعالان محیط‌زیست که خواستار اقدام فوری در خصوص شرایط اقلیمی هستند در خیابانی که به منطقه میزبان اجلاس گروه ۲۰ منتهی می‌شود، اعتراض کردند. خبرگزاری اسپوتنیک در این باره اعلام کرد که حدود ۵۰ تن از فعالان محیط زیست در راهپیمایی کمپ اقلیمی در کف خیابانی که به محل برگزاری نشست گروه ۲۰ منتهی می‌شود، نشستند و یگان‌های ویژه پلیس ایتالیا بلافاصله در محل حاضر شدند و معترضان را مجبور به ترک مسیر کردند. این مسائل البته حاشیه‌هایی بود که بیرون از محل نشست رخ داد ولی در حین برگزاری این رویدادِ دو روزه اتفاق‌هایی رخ داد که نشان می‌دهد اختلاف‌های زیادی در این میان بین کشورهای عضو گروه 20 وجود دارد. سی.ان.ان در این میان به سخنان ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا که میزبان نشست سران گروه ۲۰ بود، اشاره کرد. او از رهبران کشورهای جهان خواست تا در مواجهه با چالش‌های جهانی متحد شوند. دراگی در سخنرانی افتتاحیه خود گفت: «حتی قبل از پاندمی ما با حمایت‌گرایی، یکجانبه‌گرایی و  ناسیونالیسم مواجه بودیم، اما هرچه که بیشتر با چالش‌های خود پیش برویم، واضح‌تر می‌شود که چندجانبه‌گرایی بهترین پاسخ برای مشکلاتی است که امروز با آن روبرو هستیم و این تنها راه موجود است».

واقعیت غیرقابل انکار این است که نشست گروه ۲۰ در حالی برگزار شد که اعضای آن در تلاش برای حل بحران‌هایی هستند که خودشان به عنوان متهمان اصلی پیدایش آنها شناخته می‌شوند!

آشکار شدن شکاف‌ها

یکی از موضوعاتی که اختلاف میان کشورهای عضو گروه 20 را آشکار کرد، دیدار و گفت‌وگوی 1 ساعت و 15 دقیقه‌ای رجب طیب اردوغان و جو بایدن، روسای جمهور ترکیه و آمریکا در حاشیه نشست گروه ۲۰ در رم بود که طی آن بایدن در مورد نقض حقوق بشر و همچنین مساله خرید سامانه پدافندی اس 400 به اردوغان هشدارهایی داد

سخنان نخست‌وزیر ایتالیا هرچند درست به نظر می‌رسد و به نوعی می‌تواند امید را در دل جامعه ملل برای گذر از بحران‌های فعلی زنده کند، اما واقعیت این است که تصاویر و سخنانی در حین برگزاری نشست گروه 20 منتشر شد که نشان می‌دهد اوضاع چندان هم بسامان نیست. به عنوان مثال در حاشیه نشست گروه 20، توجه ویژه‌ای به حضور رهبران فرانسه و استرالیا شد که به تازگی درگیر مناقشه زیردریایی‌ها شده‌اند اما فاصله دور و بی‌توجهی آنها به یکدیگر حین عکس دسته‌جمعی از چشم رسانه‌ها دور نماند. به نوشته گاردین، روزنامه‌نگاران حاضر در نشست رم که در حال تماشای زنده از مرکز رسانه‌ای جی۲۰ بودند، دیدند که رئیس‌جمهوری فرانسه و رئیس‌جمهوری آمریکا احوالپرسی گرمی با هم داشتند اما در طرف دیگر که اسکات موریسون، نخست‌وزیر استرالیا قرار داشت صحبت و خنده چندانی رویت نشد. هرچند که تصاویری از نخست‌وزیر استرالیا و رئیس جمهوری فرانسه در حین دست دادن با یکدیگر در برخی رسانه‌ها منتشر شد اما داده‌ها حاکی از سرد بودن روابط میان دو طرف است. موضوع دیگری که باید آن را نادر بدانیم، تهدید اعضای گروه 20 توسط چین بود. براساس بیانیه مطبوعاتی که ساعاتی پیش از پیوستن وانگ یی، وزیر امور خارجه چین به نشست سران گروه ۲۰ در رم منتشر شد، وی به آمریکا و متحدانش هشدار داد که در امور تایوان دخالت نکنند. این اقدام وزارت خارجه چین، آن هم قبل از حضور رئیس دستگاه دیپلماسی این کشور در نشست گروه 20 به خوبی نشان می‌دهد که پکن همچنان قصد دارد آمریکا و متحدانش را در پرونده تایوان به صورت مستقیم تهدید کند و اجازه ندهد آنها منافع حزب کمونیست را با بن‌بست روبرو کنند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه که به صورت مجازی در این نشست شرکت کرده بود هم در مورد رقابت‌های ناعادلانه در عرصه فروش واکسن و عدم به رسمیت شناختن واکسن‌ها و گواهی‌های واکسیناسیون انتقاد کرد، اما هیچگونه اشاره‌ای به درگیری‌های خود با آمریکا نداشت. این در حالی بود که چند ساعت قبل ار آنکه پوتین به صورت مجازی در این نشست حاضر شود، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه به اخراج دیپلمات‌های روسیه اشاره و صریحا اعلام کرد که به زودی مسکو این اقدام را پاسخ خواهد داد. همین موضع نشان می‌دهد که تنش میان این دو قدرت به بالاترین حد خود رسیده است. موضوع دیگری که اختلاف میان کشورهای عضو گروه 20 را آشکار کرد، دیدار رجب طیب اردوغان و جو بایدن، روسای جمهور ترکیه و آمریکا در حاشیه نشست گروه ۲۰ در رم ایتالیا بود که درباره رویکرد مشترک ترکیه و آمریکا به منظور افزایش حجم تجاری میان دو کشور گفت‌وگو کردند، اما این گفت‌گوی 1 ساعت و 15 دقیقه‌ای به آرامی پیش نرفت؛ بلکه بایدن در مورد نقض حقوق بشر و همچنین مساله خرید سامانه پدافندی اس 400 به اردوغان هشدارهایی داد. اگرچه تمام دیدارها و اظهاراتی که مطرح شد به نوعی نشان‌دهنده اختلاف‌نظرمیان بازیگران مطرح دنیا است، اما در این میان فرانسه و بریتانیا توانستند با یکدیگر بر سر مجوزهای ماهیگیری میان دو کشور که چند روز پیش به مناقشه اساسی تبدیل شده بود، به توافق برسند. براساس گزارش شبکه بی.اف.ام.تی.وی فرانسه به نقل از کاخ الیزه، رهبران فرانسه و انگلیس توافق کردند به زودی تدابیری برای کاهش تنش‌ها بر سر مجوزهای ماهیگیری میان دو کشور در نظر بگیرند. مجموع این مولفه‌ها باعث شد تا رُم به پایتخت قهر، آشتی و هشدار کشورها علیه یکدیکر تبدیل شود؛ اما واقعیت غیرقاب‌انکار این است که نشست گروه ۲۰ در حالی برگزار شد که اعضای آن در تلاش برای حل بحران‌هایی هستند که خودشان به عنوان متهمان اصلی پیدایش آنها شناخته می‌شوند!