رقابت سه حقوقدان برای کسب صندلی صدراعظمی آلمان؛
برلین، چشم‌انتظار جانشین بانوی آهنین
فرشاد گلزاری
انتخابات آلمان امروز (26 سپتامبر) آغاز می‌شود و می‌توان این انتخابات را یکی از مهمترین و البته سخت‌ترین رخدادهای سیاسی این کشور دانست. حدود 600 میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از شهروندان آلمان می‌توانند امروز در مهمترین انتخابات پس از وحدت دو آلمان شرکت کنند. این انتخابات از آن جهت اهمیت تاریخی دارد که آنگلا مرکل، صدراعظم فعلی آلمان پس از ۱۶ سال رهبری کشور در اوج بحران‌های پیاپی، از صحنه سیاست خارج می‌شود و نظاره‌گر تصمیمات جانشین خود خواهد بود.
نظرسنجی‌هایی که در ماه‌های اخیر در آلمان انجام شده، نشان می‌دهند که هیچ حزبی در انتخابات به اکثریت لازم برای تشکیل دولت جدید نخواهد رسید و تشکیل یک دولت ائتلافی از دو یا سه حزب نیاز به مدتی زمان خواهد داشت. بنابراین مرکل احتمالاً پس از انتخابات نیز تا پایان سال جاری سرپرستی امور کشور را به عهده خواهد داشت. در این میان باید متوجه بود که در آلمان صدراعظم با رأی مستقیم مردم انتخاب نمی‌شود بلکه از سوی پارلمان (بوندستاگ) مورد تایید قرار می‌گیرد و انتخاب می‌شود. صدراعظم در واقع کاندیدای قویترین فراکسیون در پارلمان است و پس از انتخاب به همراه وزیران برای چهار سال کابینه تشکیل می‌دهد و زمام امور کشور را به عهده می‌گیرد. به گواهِ تاریخِ سیاسی آلمان، آنگلا مرکل از سال ۲۰۰۵ به عنوان نامزدهای دو حزب سوسیال مسیحی و دموکرات مسیحی، صدراعظم آلمان بوده و همچنین نخستین صدراعظم زن در تاریخ آلمان و جوانترین آنها به شمار می‌رود. حالا برای اولین مرتبه در تاریخ جمهوری فدرال آلمان، سه کاندیدا برای عالی‌ترین پست سیاسی کشور رقابت می‌کنند؛ به گونه‌ای برای اولین بار، یک زن (آنالنا بربوک) و دو مرد (آرمین لاشت و اولاف شولتس) بدون حضور مرکل به رقابت با یکدیگر می‌پردازند. نامزدها در مواضع و دیدگاه‌ها تفاوت‌های جدی باهم دارند اما خاستگاه خانوادگی و طبقاتی هر سه به هم نزدیک است. هر سه از جوانی وارد فعالیت اجتماعی شده‌اند، تحصیلات مرتبط با حرفه خود دارند، شخصیت‌هایی کاریزماتیک هستند، فوت و فن سیاست را می‌شناسند و تعامل با مخاطبان را به خوبی فرا گرفته‌اند. جالب آن که هر سه حقوق خوانده‌اند؛ رشته‌ای که برای سیاست‌پیشگی و عمل‌گرایی مفید و البته لازم است.
آلمان‌ها پس از امضای قرارداد امنیتی آکوس، با نگاه شک و تردید به روابط خود با ایالات متحده و به خصوص بریتانیا نگاه می‌کنند و به همین دلیل صدراعظم بعدی این کشور علاوه بر معضل مهاجران و پناهجویان، باید بتواند این چالش را هم برطرف و مدیریت کند
در این میان بسیاری از نظرسنجی‌ها به گونه‌ای است که گفته می‌شود «آرمین لاشت» به جای مرکل از سوی پارلمان انتخاب می‌شود. او 60 سال سن دارد و کاندیدایی از حزب مرکل (دموکرات مسیحی) و مورد تایید او به شمار می‌رود و کسی است که به تبعیت از راه مرکل شهرت دارد و خلق و خویی همانند او را برگزیده است. او هم‌اکنون رئیس حزب دموکرات مسیحی آلمان (CDU) به شمار می‌رود و در مونیخ و بُن درس حقوق خوانده و پیش از آن که سیاستمدار حرفه‌ای شود، روزنامه‌نگار بوده و سابقه کار در رادیو و سردبیری رسانه کلیسای آخن را در کارنامه خود دارد.
پدر او کارگر بوده و مادرش خانه‌دار و اساساً پیرو مذهب کاتولیک است. علیرغم اینکه خیلی‌ها فکر می‌کنند او یک سیاستمدار خشک و سرد است، اما رقبای او نظر دیگری دارند. آنها معتقدند که «شما می‌توانید با لاشت بر سر اصول بگومگوی جانانه‌ای داشته باشید اما او تا آخرِ بحث گشاده‌رو و منطقی می‌ماند». آرمین لاشت با برنامه‌ای وارد کارزار انتخاباتی شده که «برای ثبات و نوآوری» نام دارد. برنامه‌ای پرچالش برای حزبی که دیدگاه‌های سنتی درباره خانواده دارد، بدنه‌اجتماعی‌اش را کارفرمایان و صاحبان صنایع و قشرهای محافظه‌کار تشکیل می‌دهند، به ناتو تمایل دارد اما هم‌زمان دنبال ایجاد فصل مشترکی با مهاجران، زنان یا اقلیت‌ها و دگرباشان است که می‌تواند کار را برای او سخت کند.
یک رقیب سخت، و دیگری سر سخت‌تر!
نامزد بعدی که به نوعی او را به دلیل جوان بودنش رقیب لاشت می‌دانند، آنالنا بربوک است. او 40 سال دارد و نخستین نامزد صدراعظمی در تاریخ حزب سبزها و جوانترین نامزد این مقام در تاریخ آلمان فدرال است. به عبارتی دیگر او دو دهه از دو کاندیدای دیگر جوان‌تر است، اما این تفاوت سنی به معنای تازه‌کار بودن نیست. او در آلمان علوم سیاسی خوانده و در انگلیس اقتصاد و حقوق بین‌الملل را فرا گرفته است. بربوک ورزشکار موفقی نیز به شمار می‌آید و حتی در مسابقات قهرمانی ترامپولین آلمان حضور داشته است اما رقبای او هیچ پیشینه ورزشی ندارند، و به همین دلیل بسیاری از طرفداران و حتی منتقدانش می‌گویند که او می‌تواند نظر جامعه ورزش آلمان را در کنار نظر جامعه زنان با خود داشته باشد. آنالنا بربوک از سال ۲۰۱۷ عضو کمیته خانواده، سالمندان، زنان و جوانان پارلمان آلمان است و در سیاست خارجی، از تشکیل ارتش اروپا تحت نظر پارلمان اروپا و مواضع سرسختانه‌تر اروپا در قبال روسیه و چین حمایت می‌کند. بر همین اساس احتمال دارد که روس‌ها دست به کار شوند و علیه او دست به اقدام مهندسی شده بزنند تا بتوانند او را از چرخه انتخابات خارج کنند. برای بربوک، غلبه بر معضل تغییرات اقلیمی و بحران آب و هوا مهمترین هدف سیاسی است اما به نظر می‌رسد که در حوزه مهاجران نظر متفاوتی نسبت به سایر نامزدهای داشته باشد.
به‌رغم اینکه بسیاری از کارشناسان سیاست داخلی آلمان معتقدند آرمین لاشت می‌تواند پیروز میدان باشد؛ برخی می‌گویند اولاف شولتس به دلیل کارنامه سنگین و پُر ستاره‌اش وی را کنار و بر صندلی مرکل تکیه می‌زند
سومین نامزد انتخابات آلمان هم کسی نیست جز «اولاف شولتس». او معاون صدراعظم، وزیر دارایی کابینه چهارم مرکل و وزیر کار کابینه اول مرکل بوده و به نوعی شانس اصلی برای جانشینی بانوی آهنین تلقی می‌شود. شولتس سیاستمداری پرسابقه و پر‌کار از حزب سوسیال دموکرات است که تجربه بسیاری از مناصب مهم سیاسی را داشته است و حالا بسیاری از کارشناسان سیاست داخلی آلمان معتقدند که وی حتی می‌تواند آرمین لاشت را به دلیل کارنامه سنگین و پُر ستاره‌اش کنار بزند و صندلی مرکل را اشغال کند. اشپیگل یکبار درباره او نوشت: «شولتس از آن دسته سیاستمدارانی است که هوشمندانه فکر می‌کنند اما هوشمندانه ارتباط برقرار نمی‌کنند». این بدان معناست که وی بر خلاف آرمین لاشت کمی با پرستیژ خشک‌تر وارد میدان می‌شود. فارغ از اینکه کدام یک از این سه نفر به جای مرکل بر صندلی صدارتِ آلمان تکیه می‌زند، باید توجه داشت که در آلمان از زمان شیوع کرونا تا امروز هزینه مسکن، رفت و آمد و تغذیه مردم آلمان در موارد زیادی تا ٢٠ درصد افزایش یافته است و این یکی از چالش‌های هر سه نامزد و به خصوص جانشین نهایی مرکل خواهد بود.
در سیاست خارجی هم آلمان‌ها پس از آنکه بریتانیا، آمریکا و استرالیا قرارداد امنیتی آکوس را امضا کردند، با نگاه شک و تردید به روابط خود با ایالات متحده و به خصوص بریتانیا نگاه می‌کنند و به همین دلیل علاوه بر معضل مهاجران و پناهجویان، صدراعظم بعدی این کشور باید بتواند این چالش را هم مرتفع و مدیریت کند. حالا اول مردم برلین و سپس سایر شهرهای این کشور چشمشان به خروجی بوندستاگ است و منتظرند تا ببینند چه کسی به عنوان صدراعظم انتخاب می‌شود؟
دیدگاه تان را بنویسید