ورود چین به بحران میانمار، واکنش آمریکا و اروپا را برانگیخت؛
قطب‌بندی بین‌المللی و بیم تکرار «تیان‌آن‌من»
فرشاد گلزاری
اوضاع در میانمار گویا بنا ندارد آرام شود. همچنان صدای تفنگ‌هایی که گازهای اشک‌‌آور را به سمت معترضان شلیک می‌کنند در خیابان‌های نایپیداو، پایتخت میانمار شنیده می‌شود و تمام این اتفاق‌ها برای آن رخ داد که حکومت آنگ‌سان سوچی توسط نظامیان یکباره قبضه شد. حکومتی که در گذشته هم توسط نظامیان اداره می‌شد و حالا با رخ دادن یک کودتای به شدت خشن، عنانِ کشور به دست یونیفورم‌پوش‌ها افتاده است. اما اینبار تفاوت بسیار زیادی با دوران گذشته دارد.
همین چند روز پیش نیروهای امنیتی میانمار تنها یک روز پس از درخواست کشورهای همسایه برای خویشتنداری کودتاچیان در برابر مردم معترض، دست‌کم ۳۸ نفر را در جریان تظاهرات روز چهارشنبه به ضرب گلوله کشتند. سازمان ملل متحد همان روز با بیان این که نیروهای امنیتی بدون اعلام هشدار کافی در چندین شهر مختلف به روی تظاهرکنندگان آتش گشوده‌اند، سرکوب معترضان را تکان‌دهنده و آن را خونین‌ترین روز اعتراضات پس از کودتا خوانده است. براساس بیانیه‌ای که از سوی ملل متحد منتشر شده، چهارشنبه هفته گذشته ۳۸ نفر کشته شده‌اند؛ رقمی که با وجود دشواری تأیید روایات داخل میانمار، با سایر گزارش‌ها مطابقت دارد. براساس این بیانیه سازمان ملل معتقد است که خشونت مرگ‌بار فزاینده می‌تواند تلنگری به جامعه بین‌المللی وارد کند که تاکنون نیز واکنش مناسبی از خود در مورد وقایع میانمار نشان داده‌اند.
کریستین شرینر برگنر، نماینده ویژه سازمان ملل در امور میانمار روز جمعه در مصاحبه‌ای با خبرنگار رویترز در مورد این وقایع خشونت‌بار اعلام کرده که نیروهای امنیتی میانمار در ویدئویی که تشدید خشونت علیه مخالفان کودتای نظامی را نشان می‌داد، در حال شلیک به معترضان، تعقیب آن‌ها و حتی ضرب و شتم وحشیانه خدمه آمبولانس مشاهده شدند. او در این مسیر به فهرستی از تحلیل‌های کارشناسان اشاره کرده است. طبق فهرست تحلیلگران داده، اکثر کشته‌شدگان در یانگون حاضر بودند و در این شهر ۱۸ نفر کشته شدند. در شهر مرکزی مونیوا نیز که جمعیت‌های گسترده معترضان در آن شکل گرفت، ۸ کشته گزارش شده است. علاوه بر آن، ۳ کشته در ماندالای، دومین شهر بزرگ میانمار، و ۲ کشته در سالین گزارش شد. ماولامیاین در جنوب شرقی کشور، و مایینگیان و کالای در میانمار مرکزی، هر کدام ۱ کشته را گزارش کردند و این نشان می‌دهد که اوضاع آنچنان که گفته می‌شود روبراه نیست و خونتای میانمار در حال قلع و قمع کردنِ معترضان به کودتای نظامی هستند. عده‌ای معتقدند به دلیل آنکه ماهیت این کودتا نظامی است، جهان شاهد اعمال چنین مسائلی در حق معترضان و غیرنظامیان است تا جایی که آسوشیتدپرس اعلام کرده که پنج جت جنگی نیز یک روز بعد از سرکوب «خونین» تظاهرات، یعنی در روز پنجشنبه در شهر ماندالی، دومین شهر بزرگ میانمار در ارتفاع پایین به پرواز درآمدند تا قدرت نظامیان حاکم را به رخ معترضان بکشند.
روز جمعه و شنبه اما اوضاع کمی بدتر شد تا جایی که نماینده ملل متحد در امور میانمار اعلام کرد که حدود 50 نفر در اعتراض‌های ضدکودتا کشته شده‌اند. به عبارتی دیگر باید گفت که علاوه بر 38 نفر چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته، 12 نفر دیگر هم طی روزهای جمعه و شنبه (دو روز پیش) کشته شده‌اند که این رقم اعتراض جامعه بین‌الملل را به دنبال داشته است. در همین راستا اعمال فشار بر نظامیان میانمار بیشتر شده است.
به عنوان نمونه دیوید سوآنسون، سخنگوی منطقه‌ای سازمان ملل در تایلند اعلام کرده که ملل متحد از اعضای انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا (آ.سه.آن) خواسته تا با اعمال فشار بیشتر به ارتش میانمار که از اول فوریه قدرت را در این کشور به دست گرفته و با خشونت علیه معترضان رفتار می‌کند، از مردم این کشور حفاظت کنند. هنوز کشورهای عضو آ.سه.آن به این درخواست سازمان ملل واکنش نشان نداده‌اند و صرفاً مون جائه این، رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی استفاده از خشونت علیه معترضان در میانمار را محکوم کرده و خواستار آزادی آنگ سان سوچی، رهبر دو فاکتوی این کشور شده است. اما موضوع جدیدی که در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد، قطب‌بندی‌های بین‌المللی در مورد پرونده میانمار است.
باز هم تقابل شرق و غرب
یکی از موضوعاتی که کمتر کسی به آن توجه کرد موضع جنجالی کاردینال چارلز ماونگ بو، اسقف اعظم یانگون -یکی از شهرهای میانمار - بود. او با یادآوری سرکوب خونین اعتراض‌های سال ۱۹۸۹ میلادی در پکن در صفحه توییتر خود نوشت: «بیشتر شهرهای بزرگ کشور مانند میدان تیان‌آن‌من شده است».
سرکوب‌ها توسط ارتش میانمار به حدی بالاست که وزارت بازرگانی آمریکا روز شنبه اقدام به تعیین محدودیت‌های تجاری برای وزارت دفاع، وزارت کشور و همچنین شرکت‌های هلدینگ وابسته به ارتش میانمار شامل MEHL وMEC کرد که این محدودیت‌ها از هشتم مارس اجرایی می‌شود
این اظهارات وی شاید برای بسیاری مفهوم خاصی نداشته باشد اما واقعیت این است که کاردینال چارلز ماونگ بو به صورت مستقیم چین را در مورد ادامه این سرکوب‌ها خطاب قرار داده است و حتی پا را فراتر از آن گذاشته و شبیه‌سازی مشخصی از وضعیت سرکوب معترضان میانمار با معترضان چینی در اواخر دهه 80 میلادی دراین کشور داشته است.
این بدان معناست که باز هم ما شاهد قطب‌بندی در جهان در مورد پرونده میانمار هستیم. در این میان با گذر از اظهارات این اسقف میانماری باید به موضع آمریکا و اروپا هم توجه کنیم. وزارت بازرگانی آمریکا روز شنبه اقدام به تعیین محدودیت‌های تجاری برای وزارت دفاع، وزارت کشور و همچنین شرکت‌های هلدینگ وابسته به ارتش میانمار شامل MEHL وMEC که از هشتم مارس اجرایی می‌شود، کرده است.
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هم اعلام کرده که واشنگتن در پاسخ به خشونت فزاینده در دوره اعتراضات بعد از کودتا در میانمار که به سرنگونی آنگ سان سوچی رهبر منتخب این کشور از قدرت منجر شد، اقدامات بیشتری اتخاذ خواهد کرد. این در حالی است که اتحادیه اروپا هم اعلام کرد در اقدامی علیه میانمار، حمایتش از پروژه‌های توسعه این کشور را به منظور جلوگیری از رسیدن کمک‌های مالی به ارتش میانمار متوقف کرده است؛ چراکه درجریان این حمایت‌ها طی سال‌های گذشته، بیش از ۲۰۰ میلیون یورو در برنامه‌های جداگانه به کار گرفته شده است. در مقابل هم وانگ یی، وزیر خارجه چین روز گذشته (یکشنبه) اعلام کرد که پکن به تعامل با تمام طرف‌ها به منظور آرام ساختن بحران در میانمار مایل است و از هیچ جناحی جانبداری نمی‌کند.
اسقف اعظم شهر یانگون به صورت مستقیم چین را در مورد ادامه سرکوب‌های میانمار خطاب قرار داده است و حتی پا را فراتر از آن گذاشته و شبیه‌سازی مشخصی از وضعیت سرکوب معترضان میانمار با معترضان چینی در اواخر دهه 80 میلادی در این کشور داشته است
این اظهارات در حالی رخ داده که یک مقام از حزب سوچی نیمه شب شنبه در زمانی که در بازداشت پلیس بود، جان داد. علت مرگ خین مائونگ لات هنوز مشخص نیست اما رویترز تصویری از جسد او به دست آورده که یک دستمال آغشته به خون دور سرش پیچیده شده بود. با نگاهی به این مولفه‌ها به خوبی می‌توان درک کرد که علاوه بر استمرار سرکوب و تند شدن شیب آن توسط ارتش میانمار؛ شاهد یارکشی در این کشور توسط چین از یکسو، و آمریکا و اروپا از سوی دیگر هستیم.
دیدگاه تان را بنویسید