پاپ در به بغداد بر پایان دادن به خشونت، فرقه‌گرایی و افراطی‌گری تأکید کرد؛
ورود رهبر کاتولیک‌های جهان به عراق در میانة بحران‌ها
فرشاد گلزاری
پس از هفته‌ها حرف و حدیث بالاخره روز گذشته (جمعه) عراق شاهد فرود هواپیمای پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان در فرودگاه بغداد بود. اتفاقی که در نوع خود بی‌نظیر، مهم و به شدت از حیث امنیتی، سیاسی و مذهبی حائز اهمیت قلمداد می‌شود. نکته قابل توجه اینکه پاپ در نخستین دقایق ورود به بغداد خواهان پایان دادن به «خشونت، فرقه‌گرایی، افراطی‌گری و ناشکیبایی» شد.
همه او را با نام «پاپ» یا «فرانسیس» می‌شناسند اما نام اصلی‌اش خورخه ماریو برگولیو است. او متولد بوئنوس آیرس (پایتخت آرژانتین) است. از سال ۱۹۹۸ به عنوان سراسقف بوئنوس آیرس بخدمت پرداخت و در سال ۲۰۰۱ مقام کاردینالی را از پاپ ژان پل دوم دریافت کرد. برگولیو در سال ۲۰۱۳ به جای بندیکت شانزدهم به عنوان پاپ انتخاب شد و لقب فرانسیس را برای خود برگزید. نکته جالب در کارنامه او این است که وی نخستین عضو فرقه یسوعی (یسوع به معنی معلمان مسیح) و اولین کشیشِ اهل قاره آمریکا و اولین غیر اروپایی است که به این مقام می‌رسد. پاپ فرانسیس ایتالیایی، اسپانیایی و آلمانی را به راحتی سخن می‌گوید و حالا او در بغداد است و سه روز را در عراق سپری خواهد کرد.
اوایل ظهر دیروز که هواپیمای پاپ وارد بغداد شد، مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق به استقبال او رفت که از مدل راه رفتنش می‌شد یک غرور خاص را به صورت محسوس مشاهده کرد. او اولین نخست‌وزیری است که حالا از بالاترین مقامِ مذهبی در جهانِ مسیحیت استقبال می‌کند و این استقبال زمانی انجام شد که بسیاری از معتقدان وی بارها اعلام کرده‌اند که امنیتِ عراق این روزها بسیار شکننده است. بر این اساس اولین پیامی که از ورود پاپ به عراق به تمام دنیا و به خصوص کشورهای منطقه مخابره می‌شود این است: «عراق هنوز امنیت دارد.» این پیام برای داعش و حامیان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای آن هم بسیار مهم است و بر همین اساس مصطفی الکاظمی توانست اولین دستاورد خود از سفر پاپ را در کارنامه‌اش ثبت کند؛ چراکه او اساساً یک چهره امنیتی بوده و سال‌های سال در کسوت مسئول سرویس اطلاعاتی عراق مشغول به فعالیت بوده و حالا که بحث انتخابات آتی در عراق داغ شده، در حال میدان‌داری است.
سفر پاپ به استان نینوا و توقف او در موصل که روز یکشنبه انجام خواهد شد، موضوعی است که نگرانی‌های زیادی را به وجود می‌آورد؛ چراکه او قرار است در پایتخت خلافت خودخوانده داعش به کلیسای التحیرا برود!
از مانور قدرتِ الکاظمی که بگذریم باید به این نکته توجه شود که در این سفر حدود 70 تا 80 خبرنگار پاپ فرانسیس را همراهی می‌کنند که این خود نشان می‌دهد تا چه حد سفر به عراق برای واتیکان و جهان مسیحیت اهمیت ویژه‌ای دارد. باید به این موضوع اشاره کرد که در سال 2000 میلادی قرار بود پاپ به عراق سفر کند اما اوضاع و احوال امنیتی در عراق و همچنین منطقه که حوادث 11 سپتامبر بر آن سایه انداخت، مانع از این سفر شد. مساله دیگر این است که پاپ فرانسیس پیشتر و قبل از آنکه رُم را به مقصد بغداد ترک کند در جمع خبرنگاران گفته بود می‌خواهد با افرادی دیدار کند که رنج‌های فراوانی را در سال‌های اخیر متحمل شده‌اند. بدون تردید اشاره رهبر کاتولیک‌های جهان به مسیحیانی است که در زمان جولان داعش بر بخش‌هایی از عراق، دشواری‌ها و مرارت‌های فراوانی را تجربه کردند که مارونی‌ها و حتی ایزدی‌ها هم در این جرگه قرار می‌گیرند.
پیش از تولد داعش، در ۳۱ اکتبر سال ۲۰۱۰ میلادی نیروهای القاعده در کلیسای جامع بغداد (کلیسای نوتردام) اقدام به گروگانگیری کردند. حادثه‌ای که به خونین‌ترین گروگانگیری اسلامگرایان علیه مسیحیان این کشور تبدیل شد و در جریان آن ۴۴ نفر مسیحی، دو کشیش و هفت نیروی امنیتی کشته شدند. اینکه پاپ فرانسیس بر سفر به عراق اصرار داشته، انتقادهای زیادی را از سوی خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها به وجود آورده است که دلیلش هم پاندمی کرونا است. واتیکان با وجود بدتر شدن وضعیت شیوع کرونا در عراق از این سفر دفاع کرد و در بیانیه‌ای اعلام داشت که فاصله‌گذاری اجتماعی و سایر اقدام‌های بهداشتی، با دقت اعمال خواهد شد.
انعقاد سند صلح
بر اساس برنامه سفر پاپ که از سوی واتیکان در اختیار خبرگزاری‌ها عراقی گذاشته شده، فرانسیس ۸۴ ساله قرار است امروز (شنبه) با آیت‌الله علی سیستانی، مرجعیت تشیع عراق در شهر نجف دیدار کند. خبرگزاری فرانسه به نقل از لوئیز یاکو، اسقف اعظم کلیسای کلدانی عراق، با تایید این خبر اعلام کرد که ملاقات مذکور به صورت خصوصی و بدون رعایت تشریفات معمول بین دو رهبر برگزار می‌شود.
مهمتر از هر چیز این است که اسقف یاکو اعلام کرده طی این ملاقات دو رهبر قرار است سند اخوت برای صلح جهانی را به امضا برسانند. اشاره یاکو به سندی است که پیش از این در سال ۲۰۱۹ میلادی به امضای شیخ احمد الطیب، مفتی اعظم الازهر مصر رسید و در آن خشونت و افراطی‌گری مذهبی مورد نکوهش قرار گرفته بود.
اسقف اعظم کلیسای کلدانی عراق، اعلام کرده که ملاقات پاپ و آیت‌الله سیستانی به صورت خصوصی و بدون رعایت تشریفات برگزار می‌شود و طی این ملاقات دو رهبر قرار است سند اخوت برای صلح جهانی را به امضا برسانند
بر همین اساس این اقدام از سوی تمام ناظران و تحلیلگران مسائل بین‌الملل، مهمترین موضوعی است که طی این سفر دنیا با آن روبرو خواهد شد. نکته دیگر این است که بیش از ۲۰ سال است دولت عراق سرشماری عمومی انجام نداده و آمار دقیقی از تعداد مسیحیان این کشور وجود ندارد. با این حال، در نبودِ مرجع قابل اعتماد و استناد، برخی می‌گویند که مسیحیان دو درصد جمعیت حدوداً 40 میلیونی عراق (حدود ۸۰۰ هزار نفر) را تشکیل می‌دهند و برخی هم تعداد آنها را حدود ۵۰۰ هزار نفر برآورد می‌کنند که البته بخشی از آنها به دلیل ظهور داعش از این عراق خارج شدند.
مساله مهم دیگر این است که پاپ امروز (شنبه) در شهر تاریخی اور که در استان ذی‌قار واقع شده، در کنار مسلمانان همچنین ایزدی‌ها و صابئینی‌ها (پیروان دو آیینی که قدمتی بیشتری از مسیحیت دارد) عبادت خواهد کرد.
این اقدام در حالی انجام می‌شود که بیش از چند ماه است در ذی‌قار و ناصریه تجمعات اعتراضی گسترده برگزار شده که چندین کشته و زخمی بر جا گذاشته است و می‌تواند یک تهدید جدی برای امنیت پاپ تلقی شود. اما سفر پاپ به استان نینوا و توقف او در موصل که روز یکشنبه انجام خواهد شد، موضوعی است که نگرانی‌های زیادی را به وجود می‌آورد؛ چراکه او قرار است در پایتخت خلافت خودخوانده داعش به کلیسای التحیرا برود! سفر پاپ به اربیل، پایتخت اقلیم کردستان عراق که قرار است فردا (یکشنبه) انجام شود هم بسیار مهم است.
شهری که چندی پیش مورد حمله راکتی قرار گرفت و پاپ قرار است در آن مراسم عشای ربانی را به جای بیاورد. تمام این اتفاق‌ها یک روی سیاه دارد و یک روی سفید که همه معتقدند پیام آن بیش از هر چیز نمایش همبستگی و صلح است.
دیدگاه تان را بنویسید