شورش علیه میراث لینکلن

فرشاد گلزاری

 هیچکس باور نمی‌کرد که در شامگاه چهارشنبه به وقت تهران در واشنگتن دی‌.سی شاهد و ناظر یکی از نادرترین اتفاق‌های قرن بیست و یکم در حوزه سیاسی باشیم. چهارشنبه‌ای که تاریخ بسیار مهمِ ششم ژانویه را به خود اختصاص داد و قرار بر آن بود تا نشست مشترک مجالس کنگره ایالت متحده آمریکا (سنا و نمایندگان) برای بررسی نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ و معرفی رئیس‌جمهوری بعدی این کشور، در ساختمان کاپیتول هیل در شهر واشنگتن شروع شود که یکباره اتفاق غیرمنتظره‌ای افتاد. طبق برنامه قبلی، ساعت یک بعدازظهر روز چهارشنبه به وقت شرق آمریکا، این جلسه با اعلام ۳۰۶ رای الکترال برای بایدن در برابر ۲۳۲ رای ترامپ آغاز شد. مایک پنس، معاون ریاست جمهوری آمریکا در حال باز کردن پاکت‌های مهر و موم شده آرای الکترال هر ایالت که درون صندوق‌هایی خاص حمل می‌شد، بود که یکباره صدای هواداران ترامپ از پشت درهای مجلس سنا شنیده شد. هوادارانی که از روز سوم نوامبر تا آن لحظه،‌ نه تنها به سخنان ترامپ، بلکه به هیچکدام از ارکان دموکراسی احترام نگذاشته بودند. اینکه می‌گوییم هیچدام از ارکان دموکراسی به این دلیل است که طرفداران ترامپ در اطراف کاخ‌سفید با هجوم به مکان‌های استقرار خبرنگاران، بسیاری از آنها را کتک زدند و بخشی از خبرنگاران هم موفق به فرار شدند. در همین راستا، تجهیزات اکیپ‌ِ خبری آسوشیتدپرس توسط هواداران ترامپ رسماً تخریب شد که خسارت آن حدود 10 تا 70 هزار دلار برآورد شده است. حمله به رسانه‌ها به عنوان رکن چهارم دموکراسی و همچنین هجوم طرفداران ترامپ که از خشم لبریز بودند، به ساختمان کنگره به صورت شفاف ما را به یاد یکی از شاهکارهای سینمای آمریکا یعنی «دار‌و‌دسته‌های نیویورکی» ساخته مارتین اسکورسیزی می‌اندازد. فیلمی که اگر صحنه‌های درگیری در اواخر فیلم را با تصاویر ظهرِ روز چهارشنبه (ششم ژانویه) در مقابل ساختمان کنگره آمریکا مقایسه کنیم، به وضوح  می‌بینیم که یک آنارشیِ به شدت خطرناک و البته جالب به وقوع پیوسته است. خطرناک بودن اقدام‌های طرفداران ترامپ به حدی آشکار بود که تیم حفاظتی مایک پنس او را به مکان امن منتقل کردند و سایر سناتورها هم یکی پس از دیگری توسط محافظان خود از سنا و همچنین مجلس نمایندگان خارج شدند. در این میان کیف‌های حامل آرای الکترال هم با سختی و مشقت از ساختمان کنگره به جای امن منتقل شد و به همین دلیل است که یکباره هر دو مجلس (سنا و نمایندگان) ظرف چند دقیقه خالی شد. اینکه می‌گویم این اتفاق قدری جالب است، صرفاً اقدام و رفتار طنزآمیز طرفداران ترامپ پس از ورود به ساختمان کنگره آمریکا یا عکس‌های یادگاری آنها در پشت میز رئیس مجلس سنا یا سناتورها نیست، بلکه ما شاهد غارت اموال کنگره ظرف مدت کمتر از یک ساعت بودیم. شکستن در و پنجره‌ها و همچنین درگیری‌های انفرادی پلیسِ کنگره آمریکا با طرفداران ترامپ که او آنها را تحریک و به خط کرده بود، فقط بخشی از این تراژدی سیاسی - اجتماعی بود، اما مساله اصلی در این میان اظهارات و رفتار این جماعت بود. یکسری از کسانی که وارد کنگره شدند یا اطراف آن به زد و خورد پرداختند، کسانی بودند که اساساً بی‌خانمان هستند. آنها یا کارشان را از دست داده‌اند یا خانواده‌شان به دلایل اقتصادی و اجتماعی از هم گسسته شده است و حالا خشم و کینه خود از ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایالات متحده را زیر پرچم ترامپ بر سر قوه مقنن خالی می‌کنند. دسته‌ای دیگر افرادی بودند که اتفاقاً از وضعیت مالی و رفاه نسبی بهره‌مند هستند، اما به این نتیجه رسیده‌اند که ساختار سیاسی و همچنین سیاستمداران و بسیاری از کسانی که مورد اعتماد آنها بودند، حالا این طیف از مردم آمریکا را نادیده گرفته‌اند و به هیچ وجه برای آنها ارزشی قائل نیستند. این طیف هم با جمع شدن زیر پرچم ترامپ از سال 2016 میلادی تاکنون، در روزهای آخر حیات سیاسی او یک طغیان به یاد ماندنی را در پایتخت ابر قدرت دنیا به راه انداختند که موجب حیرت و شگفتی دنیا شد.

پلیس کنگره آمریکا اعلام کرد، یک افسر پلیس این واحد در اثر جراحت‌های روز چهارشنبه  که در مقابل کنگره به وی وارد شده بود، کشته شده و چندی بعد عفو بین‌الملل در واکنش به این حملات اعلام کرد ترامپ عامل تحریک خشونت و ارعاب بوده است

وقت باقی‌مانده  و احتمال بحران دیگر

توجه داشته باشید که صرفاً 11 روز تا پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و تحلیفِ «جو بایدن» به عنوان رئیس‌جمهوری جدید این کشور باقی ‌مانده است و در این مدت بسیاری از دموکرات‌ها و حتی هم‌حزبی‌های ترامپ به شدت نگران هستند. بر این اساس نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا از مایک پنس خواسته تا با اجرای متمم ۲۵ قانون اساسی، ترامپ را از ریاست‌جمهوری برکنار کند. کمی بعد از این درخواست پلوسی و علیرغم اصرار سناتورها و نمایندگان مجلس نمایندگان، مایک پنس با برکناری ترامپ مخالفت کرد. نکته مهمتر اینجاست که به موازات همین تحولات و با بالا گرفتن انتقادها از ترامپ، او در بیانیه‌ای به شکستش مقابل «جو بایدن» در انتخابات ریاست جمهوری اذعان و حمله خشونت‌آمیز هواداران خود به ساختمان کنگره آمریکا طی روز چهارشنبه را محکوم کرد. علیرغم این عقب‌نشینی ترامپ، مایکل شروین، دادستان کل موقت آمریکا اعلام کرد هر کسی که در اغتشاشات ساختمان کنگره نقشی ایفا کرده باشد مشمول طرح اتهام فدرال می‌شود. او در ادامه سخنانش گفت که ترامپ متهم به تحریک معترضان به حمله به کنگره است و احتمال دارد تحت تعقیب قرار بگیرد. فارغ از این موضوع، واحد پلیس کنگره آمریکا پنجشنبه شب اعلام کرد، یک افسر پلیس این واحد در اثر جراحت‌هایی که در جریان اعتراضات روز چهارشنبه در مقابل کنگره به وی وارد شده بود، کشته شده است. بر این اساس عفو بین‌الملل در واکنش به این حملات اعلام کرده که ترامپ عامل تحریک خشونت و ارعاب بوده است. این اعتراض‌ها در حالی ماندگارترین میراث «آبراهام لینکلن» و «جورج واشنگتن» را در محاصره و هجومِ شورشی‌های طرفدار ترامپ درآورد که ما شاهد پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات دور دوم سنا در ایالت جورجیا بودیم و به همین دلیل اکثریت مجلس سنا هم در دست دموکرات‌ها قرار گرفت.

ترامپ با دعوت و دامن زدن به آشوب، نه تنها باعث شد اشخاصی مانند میچ مک کانل، رئیس اکثریت سنا صریحا از او اعلام برائت کنند، بلکه زمینه‌های ورود خود به عرصه انتخابات 2024 را هم  به طور کامل از بین برد

بسیاری معتقدند که حباب دموکراسی و به خصوص لیبرال دموکراسی در ایالات متحده شکسته شد و بسیاری از مقامات مانند جو بایدن و روسای جمهور بعلاوه نخست‌وزیران در سایر نقاط جهان، این اقدام را شلیک به دموکراسی و آینده ایالات متحده می‌دانند اما بحث مهمتر چیز دیگری است. ترامپ با این اقدام‌ها و دامن زدن به آن، نه تنها باعث شد اشخاصی مانند مارکو روبیو، سناتور جمهوری‌خواه ایالت فلوریدا چین و روسیه را برنده این مسائل بدانند بلکه میچ مک کانل، رئیس اکثریت سنا هم صریحا از ترامپ برائت جست. این به معنای آن است که ترامپ به هیچ وجه دیگر نمی‌تواند در سال 2024 وارد عرصه انتخابات شود؛ چراکه خراش جدی بر صورت دموکراسی ایالات متحده انداخته است.