آریا رهنورد

در اینکه سطح داوری لیگ برتر ایران اصلا بالا نیست، تردیدی وجود ندارد. در اینکه مشکلات داوری هم بسیار پرشمار هستند، شکی نیست. با این همه میزان اعتراض‌ها به داوری در لیگ برتر ایران اصلا قابل قیاس با میزان اشتباه‌های داورها به نظر نمی‌رسد. ظاهرا مربیان فوتبال ایران بهترین راه را برای فرار از مسئولیت‌پذیری پیدا کرده‌اند و آن، تاختن همه‌جانبه به داور مسابقه است. بدون تردید تا زمانی که فدراسیون فوتبال مقدمات ورود وی.ای.آر به لیگ برتر را فراهم نکند، این شرایط ادامه خواهد داشت.

هشت هفته از لیگ برتر فوتبال ایران در بیست و یکمین فصل حیاتش سپری شده و در این مدت، بیشترین بحث‌ها در اطراف مسابقات لیگ برتر در مورد «داوری» بوده است. اعتراض‌ها به عملکرد داورها آنقدر بالا گرفته که حتی اسم کنفرانس‌های مطبوعاتی را می‌توان «کنفرانس اعتراض به داوری» گذاشت. در این کنفرانس‌ها تقریبا هیچ جمله‌ای در مورد مسائل فنی یا تاکتیکی به گوش نمی‌رسد، در این کنفرانس‌ها هیچ خبری از نقد و تحلیل روند مسابقه نیست. تنها چیزی که در این کنفرانس‌ها و مصاحبه‌ها شنیده می‌شود، اعتراض به داور است. آش آنقدر شور شده که یک مربی جوان پس از یک دربی ناامیدکننده به جای صحبت در مورد دلایل این اتفاق، رو به خبرنگارها تاکید می‌کند که به جز صحنه دقیقه «87» مسابقه، هیچ صحبت دیگری با آنها ندارد! معلوم نیست آقای مربی این نوع مصاحبه را در کدام کتاب گواردیولا یا بیلسا خوانده است. اگر تصور می‌کنید رفتار مربیان دیگر متفاوت است، سخت در اشتباه هستید. کافی است یک مربی در فوتبال ایران شکست یا تساوی را تجربه کند که با همه وجود مشغول سنگ پرتاب کردن به داور مسابقه باشد. مربیان فوتبال ایران دیگر حتی تا پایان مسابقه و کنفراغنس خبری هم صبر نمی‌کنند و اعتراض به داور را در همان کنار زمین شروع می‌کنند. این اتفاق حتی به تاکتیک برخی مربیان تبدیل شده است. مربیانی که احساس می‌کنند اگر سر داور فریاد نکشند و در کنار نیمکت شلوغ‌کاری نکنند، حق تیم‌شان خورده خواهد شد. با این روند تماشای دیدارهای لیگ برتر ایران عملا به جنگ اعصاب تبدیل می‌شود. مربیان فوتبال ایران دیگر حتی به خاطر یک خطا در میانه میدان یا پرتاب یک اوت دستی، به داور هجوم می‌برند و هیچ هراسی از اخطار گرفتن یا اخراج شدن هم ندارند. در چنین شرایطی اگر یک مربی اعتراض به داوری را بلد نباشد، از سوی هواداران خودی مورد مواخده قرار می‌‌گیرد!

اعتراض ممتد به عملکرد داورها، بخش جدانشدنی فوتبال ایران در سال‌های گذشته بوده اما دلیل واضحی وجود دارد که این اعتراض‌ها حالا تقویت شده‌اند. قبلا این احساس وجود نداشت که راهی برای بهتر شدن شرایط وجود دارد اما حالا با ورود وی.ای.آر و تغییر روند داوری در دنیای فوتبال، اهالی فوتبال ایران هم احساس می‌کنند راهی برای عبور از این شرایط شکل گرفته اما دست آنها از این راه کوتاه است. طبیعتا آنها دیدارهای فوتبال اروپا را دنبال می‌کنند و به خوبی می‌بینند که کمکداور ویدئویی چقدر ابهام‌ها را به حداقل رسانده و جریان مسابقات فوتبال را به عدالت نزدیک کرده است. وقتی خط آفساید با استفاده از فناوری تعیین می‌شود، طبیعتا دیگر تردیدی در این مورد وجود نخواهد داشت و وقتی داورها می‌توانند صحنه‌های مشکوک را دوباره تماشا کنند، طبیعتا موج واکنش‌ها به تصمیم آنها فروکش خواهد کرد. وقتی وی.ای.آر برای اولین بار وارد دنیای فوتبال شد، خیلی‌ها تصور می‌کردند این اتفاق ظرافت و جذابیت فوتبال را کاهش می‌دهد. حالا اما تصور کردن مسابقات فوتبال بدون استفاده از این فناوری، محال به نظر می‌رسد. البته نباید خیال کرد که اعتراض‌ها به داور در صورت ورود وی.ای.آر از بین می‌رود. چراکه مربیان ایرانی در هر شرایطی می‌توانند دست به اعتراض بزنند. با این وجود طبیعتا ورود وار یکی از سلاح‌های همیشگی این مربیان برای توجیه نتایج را از آنها خواهد گرفت. همه این افراد در ظاهر به شدت طرفدار کمک‌داور ویدئویی هستند اما شاید در واقعیت چندان هم دوست ندارند این فناوری وارد فوتبال ایران شود. چراکه در این صورت دیگر راهی برای توجیه کردن تک تک ضعف‌های فنی تیم‌شان پیدا نخواهند کرد.

به نظر می‌رسد در فوتبال ایران، داورها در نوعی «نبرد نابرابر» قرار گرفته‌اند. آنها نه سیستم آموزشی خوب و درستی دارند، نه روی چمن‌های ایده‌آلی قضاوت می‌کنند، نه دستمزد خوبی می‌گیرند و نه حتی از امکانات اولیه داوری یک مسابقه فوتبال برخوردار هستند. طبیعتا ورود وی.ای.آر بیشتر از همه به سود آنها خواهد بود. چراکه حجم مسئولیت‌شان در یک مسابقه را به حداقل خواهد رساند. با این حال بعید به نظر می‌رسد که این فناوری حداقل در این فصل مورد استفاده قرار بگیرد. همین هفته در یکی از مسابقات فوتبال ایران، سیستم رادیویی داورها کار نمی‌کرد و عملا ارتباطی بین آنها وجود نداشت. وقتی فدراسیون حتی از تهیه یک سیستم رادیویی استاندارد برای داورها عاجز است، امید داشتن به ورود وی.ای.آر انتظار به شدت گزافی خواهد بود.