آریا طاری

تیم ملی فوتبال ایران در نخستین بازی تدارکاتی خود در فیفادی اکتبر، در ورزشگاه ولگوگراد به مصاف تیم ملی روسیه رفت. دیداری که رسمی نبود اما روند ناکامی‌های تیم ملی را ادامه داد تا بار نگرانی‌ها برای جام جهانی ۲۰۲۶ بیشتر شود. شاگردان امیر قلعه‌نویی در این مسابقه دو بر یک شکست خوردند و عملکرد ناامیدکننده‌ای هم داشتند تا موج جدیدی از انتقاد روانه این تیم شود. این نتیجه در حالی ثبت شد که بسیاری معتقد بودند روسیه از کیفیت لازم برای دیدار تدارکاتی برخوردار نیست و این تیم نمی‌تواند گزینه مطلوبی در جهت رسیدن تیم ملی به آمادگی باشد. یعنی اگر تیمی بهتر مقابل ایران قرار می‌گرفت، احتمالا با جشنواره گل مسابقه‌اش را تمام می‌کرد! 

ضعف ادامه‌دار در خط دفاعی و 

هت‌تریک ناکامی

آنچه که بار دیگر درباره تیم ملی توی چشم می‌زد، ضعف این تیم در خط دفاعی بود. البته تیم ملی درمجموع نمایش دور از انتظاری داشت اما هیچ ضعفی به اندازه دفاع بولد نبود. این ضعف باعث شد تیم ملی ایران برای نخستین بار در تاریخ مقابل تیم ملی روسیه طعم شکست را بچشد و یکی از رکوردهایش را از دست بدهد. تا پیش از این مسابقه، ایران سه بار به مصاف روسیه رفته بود که در جدال اول با علیرضا منصوریان برنده شد و در دو مسابقه دیگر با کارلوس کی‌روش و امیر قلعه‌نویی به تساوی یک-یک رسیده بود. حالا هم که اولین شکست ایران مقابل روس‌ها ثبت شد تا جنس تیم ملی مقابل این حریف جور شود! 

اما این باخت، یک آمار تلخ دیگر را هم برای تیم ملی داشت و آن هت‌تریک در ناکامی بود. آخرین باری که تیم قلعه‌نویی توانست با پیروزی زمین را ترک کند، به مصاف با هند در تورنمنت کافا برمی‌گردد. بعد از آن ایران مقابل تاجیکستان مساوی کرد و برابر ازبکستان و روسیه شکست خورد تا در سه بازی متوالی از پیروزی دور بماند. 

تکرار تاریخ بعد از یک دهه

بازخوانی کارنامه تیم ملی نشان می‌دهد بیش از یک ‌دهه است که ایران سه ناکامی پشت سر هم را تجربه نکرده است. آخرین بار تیم ملی در جام جهانی ۲۰۱۴ با یک تساوی مقابل نیجریه و دو شکست برابر آرژانتین و بوسنی‌هرزگوین در ناکامی هت‌تریک کرده بود. حالا این اتفاق در حالی بعد از ۱۱ سال تکرار شده است که رقبای ایران هیچ شباهتی به رقبای آن سال ندارند! موضوعی که زنگ خطری جدی را به صدا درآورده و وضعیتی ویژه و بغرنج را در تیم ملی ایران ایجاد کرده است.

وقتی لیگ مقصر باخت است! 

امیر قلعه‌نویی که به ندرت پیش آمده تقصیر نتایج تیم ملی را گردن دیگران نیندازد، این بار هم شکست مقابل روسیه را گردن لیگ انداخت! ژنرال در کنفرانس خبری بعد از بازی ضمن ابراز رضایت از عملکرد تیمش در این مسابقه، پای تفاوت لیگ دو کشور را به میان کشید. او گفت:«لیگ روسیه هفته یازدهم خود را پشت سر گذاشته، اما لیگ ما در هفته ششم است. طبیعی است که بازیکنان آنها هماهنگ‌تر باشند. با توجه به مصدومان و غایبان تیم و استفاده از یک بازیکن ۱۹ ساله، عملکرد فنی تیم را مثبت ارزیابی می‌کنم.» قلعه‌نویی در حالی به این موضوع اشاره کرد که بیشتر شبیه بهانه به نظر می‌رسد. درست است که آمادگی بازیکنان زمانی که باشگاه داشته باشند بیشتر می‌شود اما هر کدام از این بازیکنان در تیمی جدا به میدان می‌رود و هماهنگی در تیم ملی باید در اردوهای این تیم و با تدبیر و برنامه کادر فنی رقم بخورد. شاید بهتر باشد سرمربی تیم، کمی بیشتر به روند کارش نگاه کند و دلیل ناکامی‌های تیمش را در جایی دیگر جست‌وجو کند. 

دایره امن علی‌جهان

قلعه‌نویی در حالی بحث لیگ را به میان کشیده و حضور در مسابقات باشگاهی را روی آمادگی و هماهنگی بازیکنان مهم دانسته که یکی از شاگردانش ماه‌هاست بدون تیم است و با این حال اولین نفر به اردوهای ملی دعوت می‌شود. مشخص است که داریم از علیرضا جهانبخش صحبت می‌کنیم. بازیکنی که در دایره امنی قرار گرفته و مقابل روسیه هم به عنوان یار تعویضی به جای امیرحسین حسین‌زاده به میدان رفت. تغییری که اصلا جواب نداد و بار دیگر انتقادات زیادی را به دنبال داشت. جهانبخش همچنین خوش‌شانس بود که در این مسابقه کارت قرمز داور را مقابل خود ندید. او حوالی دقیقه ۸۴، خطای خشنی روی مدافع روسیه انجام داد و با کف استوک و در شرایطی که پایش بیش از حد بالا آمده بود، به صورت ویکتور مِلِخین ضربه زد که نتیجه آن پارگی گوش سمت چپ این بازیکن بود. اینکه داور متوجه شدت ضربه نشد یا ترجیح داد در بازی دوستانه از کارت قرمز استفاده نکند، مشخص نیست. اما مشخص است که شانس با جهانبخش حسابی یار بوده است. حال باید دید قلعه‌نویی به دعوت از بازیکنی که ماه‌هاست بدون تیم است ادامه می‌دهد یا نه. سابقه نشان داده می‌توان پاسخ این سوال را با «بله» داد اما ادامه این روند می‌تواند تبعات بدتری برای تیم ملی داشته باشد. 

آنچه که بار دیگر درباره تیم ملی توی چشم می‌زد، ضعف این تیم در خط دفاعی بود. البته تیم ملی درمجموع نمایش دور از انتظاری داشت اما هیچ ضعفی به اندازه دفاع بولد نبود. این ضعف باعث شد تیم ملی ایران برای نخستین بار در تاریخ مقابل تیم ملی روسیه طعم شکست را بچشد

تاثیر محرومیت روی بیرو

دیگر بازیکنی که نتوانست شب خوبی مقابل روسیه داشته باشد، علیرضا بیرانوند بود. بیرانوند که فصل را با محرومیت آغاز کرده بود، در حالی با تعلیق شدن محرومیتش به چارچوب تیم ملی برگشت که قلعه‌نویی تصور می‌کرد دیگر خطری دروازه تیم ملی را تهدید نمی‌کند. این محرومیت اما تاثیرش را به خوبی نشان داد و بیرانوند دو بار شاهد رسیدن توپ روس‌ها به تور دروازه‌اش و شکست تیم ملی بود. بیرانوند عملکردی از خود نشان داد که به تنهایی می‌تواند عنوان بدترین بازیکن ایران در این مسابقه را به دوش بکشد. او درون دروازه اعتماد به نفس همیشگی را نداشت، بیشتر پاس‌هایش به تیم رقیب می‌رسد، خروج‌هایش نامطمئن بود و درمجموع خوش‌شانس بود که تنها دو گل دریافت کرد. بیرانوند از روزهای اوجش فاصله گرفته و برای اینکه جایگاه خود را درون چارچوب دوباره امن کند، باید هرچه سریع‌تر از منطقه‌ای که در آن حضور دارد فاصله بگیرد. 

ناگفته نماند یک نگرانی دیگر هم درباره بیرانوند وجود دارد. او یک ماه از محرومیت چهار ماهه‌اش را سپری کرده و اگر دادگاه عالی ورزش، رای کمیته استیناف فوتبال ایران را تایید کند، آن وقت باید سه ماه دیگر خانه‌نشین شود. تایید این رای نمی‌تواند مانع حضور بیرانوند در جام جهانی شود اما دور ماندنش از فضای مسابقه، این منطق که او در این تورنمنت به تیم دعوت شود را زیر سوال خواهد برد. 

بیرانوند که فصل را با محرومیت آغاز کرده بود، در حالی با تعلیق شدن محرومیتش به چارچوب تیم ملی برگشت که قلعه‌نویی تصور می‌کرد دیگر خطری دروازه تیم ملی را تهدید نمی‌کند. این محرومیت اما تاثیرش را به خوبی نشان داد و بیرانوند دو بار شاهد رسیدن توپ روس‌ها به تور دروازه‌اش بود

ناکامی تازه‌واردها

یکی از اتفاق‌های مهم دیدار ایران و روسیه این بود که امیر قلعه‌نویی در این مسابقه به دو بازیکن جدید میدان داد که البته آنها نتوانستند شروع خوبی در پیراهن تیم ملی داشته باشند. حسین ابرقویی‌نژاد در اولین مسابقه از نخستین اردویی که به تیم ملی فراخوانده شد، برابر روسیه در ترکیب اصلی قرار گرفت که روی صحنه گل نخست روس‌ها، او یارگیری اشتباهی داشت و در جریان بازی هم نتوانست شب خوبی را برابر روس‌ها بگذراند. امیر قلعه‌نویی برای تقویت فاز هجومی تیمش در نیمه دوم، به سراغ استفاده از کسری طاهری رفت اما پدیده فوتبال ایران در مسیر نجات تیم ملی از شکست برابر روسیه ناکام بود و نتوانست در اولین بازی در اولین اردو که به جمع اعضای تیم بزرگسالان پیوسته، خوش بدرخشد و بدون گل از زمین مسابقه بیرون آمد. البته با یک مسابقه نمی‌توان برای این دو بازیکن نسخه پیچید و باید منتظر ماند و دید که در بازی‌های آینده چه عملکردی از خود نشان می‌دهند. 

تیم پیرمردها

امیر قلعه‌نویی با اینکه نفرات جوانی را به این دوره از اردوی تیم ملی دعوت کرده، اما باز هم این تیم جزو تیم‌های پیر محسوب می‌شود. میانگین سنی تیم ملی در دیدار مقابل روسیه ۳۰.۳ سال بود. جوانگرایی در تیم ملی یکی از تکراری‌ترین بحث‌ها در زمان حضور قلعه‌نویی روی نیمکت تیم ملی بوده اما هیچ‌وقت آنطور که باید نسبت به این موضوع اقدام نشده است. بازی‌های تیم ملی نشان می‌دهد که ژنرال تمرکزش را روی دفاع و ضدحمله گذاشته و برای موفقیت در این ایده، انرژی جوانی است نیاز است. فاکتوری که قلعه‌نویی خود را از آن بی‌بهره کرده است. حالا ناکامی‌های متوالی تیم ملی هم این فرضیه را ایجاد کرده که قلعه‌نویی برای جبران بار دیگر سراغ گزینه‌های باتجربه برود و تحقق این اتفاق، میانگین سنی تیم را باز هم بالا خواهد برد.