روند کاهشی ارزش افزوده واقعی بخش کشاورزی

یک پژوهشگر حوزه کشاورزی گفت: بررسی نرخ رشد بخش کشاورزی طی دوره ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ حاکی از آن است که این بخش روندهای متفاوتی را تجربه کرده است. به‌طوری که سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ روند رو به رشد و سال‌هایی مانند سال ۱۳۹۰ و سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ روند نزولی را تجربه کرده است. یعنی ارزش افزوده واقعی بخش کشاورزی روند کاهشی داشته است.

فاطمه پاسبان در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین، افزود: نوسانات شدید نرخ رشد بخش کشاورزی موید این واقعیت است که برنامه توسعه پایدار بخش کشاورزی منطبق بر آمایش سرزمین تدوین و عملیاتی نشده است. اینکه چه نرخ رشدی متناسب با ظرفیت بالقوه تولیدی بخش کشاورزی است، نیاز به کار کارشناسی دارد.

او تصریح کرد: هنوز در کشورمان شعار«تمرکززایی پایتخت نشینی» حاکم است و با توجه به تجربه جهانی مشارکت منطقه‌ای، برنامه‌ریزی و تفویض اختیار و مسئولیت منطقه‌ای به سرانجام نرسیده است. برنامه‌ریزی از بالا به پایین بدون الگوی علمی انجام شده است. شعار تدوین برنامه با حضور و مشارکت حداکثری خانواده کشاورز که بازیگران اصلی زنجیره ارزش هستند و تاکید بر حکمرانی خوب در حال تکرار است، بدون اینکه ارزیابی علمی و واقعی از این نوع تفکر، روش برنامه‌ریزی و خروجی‌های آن انجام شود.

این کارشناس مسائل کشاورزی درباره دیگر مشکلات بخش کشاورزی اظهار کرد: بخش کشاورزی در حال حاضر با مشکلات و چالش‌های اساسی همانند خشکسالی، تغییرات آب و هوایی، کافی نبودن سرمایه‌گذاری، مشکل آب و خاک، پایین بودن بهره‌وری، ضایعات و هدرفت، مدیریت ناکارآمد بازار و تولید، کمبود دانش و فناوری روزآمد و مدیریت دانش، کمبود تحقیق و توسعه، کمبود ترویج و آموزش کاربردی روبرو است و ترسیم درخت مشکل و ارائه راهکارهای اساسی برای حل هر مشکل و مساله، نیازمند مدیری است که با الفبای مدیریت مشارکتی آشنا بوده و تصمیم‌سازی‌هایش بر محور تحقیق و مطالعه و مشارکت فکری و عملیاتی با ذینفعان در منطقه بنا شده باشد.

پاسبان تاکید کرد: توجه ناکافی و به موقع و بدون رویکرد مدیریت دانش به مشکلات بخش کشاورزی، به‌ طور قطع به مشکلات موجود عمق بخشیده و مشکلات جدیدی را به وجود خواهد آورد که در آینده نیز، فائق شدن بر این مشکلات سخت‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد.

او اضافه کرد: از طرف دیگر توجه به این نکته ضرورت دارد که فعالیت‌های بخش کشاورزی در بستر اقتصاد کلان و سیاست‌های حاکمیت شکل گرفته است. این بخش از متغیرهای کلان اقتصادی و سیاست‌های مختلف اتخاذ شده تاثیر می‌گیرد؛ ضمن اینکه افزایش تورم تولید شامل افزایش قیمت نهاده، دستمزد کارگران، اجاره ماشین آلات تهدید بزرگی برای مزیت رقابتی و پایداری تولید در بخش کشاورزی است.

پاسبان خاطرنشان کرد: شناخت علل بروز تورم همچنین مدیریت و کنترل تورم از جمله اقداماتی است که بر توسعه پایدار بخش کشاورزی موثر است. در کنار آن سیاست‌های دولت در خصوص تجارت، تولید و بازار اگر به صورت منطقی و کارآمد تعیین شود، می‌تواند بخشی از مشکلات بخش کشاورزی را برطرف کند.