چرخش تل‌آویو از روند صلح به صف‌بندی نظامی

رامین پرتو

انچه این روزها در پرونده غزه رخ می‌دهد نوعی انسداد سیاسی با درون‌مایه‌ نظامی‌گری محض است که ابراز نگرانی و تلاش‌های جامعه بین‌الملل برای خروج آن از این وضعیت نیز ره به جایی نمی‌برد. عصر روز دوشنبه یکباره منابع خبری اسرائیل اعلام کردند که کابینه تحت رهبری بنیامین نتانیاهو، دستور حمله به رفح را صادر کرده است و این اتفاق در حالی رخ داد که مقامات مصر و قطر در تماس مکرر با حماس بودند تا ببینند قرار است این جنبش درباره آتش بس غزه چه تصمیمی را اتخاذ کند. این روند شاید چندین ساعت به طول نینجامید و شامگاه دوشنبه مقامات حماس اعلام کردند که مفاد آتش‌بس پیشنهاد شده را پذیرفته‌اند و فوراً مقامات سیاسی-  امنیتی مصر و قطر را در جریان این اقدام خود قرار دادند. این اقدام باعث شد تا در غزه مردم به خیابان‌ها بیایند و پایکوبی کنند اما در تل‌آویو اوضاع دقیقاً برخلاف این موضوع رقم خورد؛ چراکه کابینه نتانیاهو سرگرم آن بودند که سربازان ارتش اسرائیل را هرچه زودتر به سمت رفح اعزام کنند و در این راستا صریحا اعلام کردند پیش‌نویس توافقی که حماس آن را پذیرفته را قبول ندارند. در همین اثنا بسیاری از معترضان در تل‌آویو به خیابان‌ها آمدند و خواستار آن شدند که نتانیاهو به هر ترتیب که شده این توافق را بپذیرد و راه را برای بازگشت اسرای اسرائیلی به اراضی اشغالی باز کند اما این اقدام صورت نپذیرفت. اینکه چرا حماس در لحظات آخر آتش‌بس را پذیرفت موضوعی است که به زعم بسیاری از تحلیلگران باید آن را یک تاکتیک سیاسی دانست؛ چراکه حماس با این اقدام سعی کرد توپ را به زمین اسرائیل بیندازد. آنها به خوبی می‌دانستند که اسرائیل و تیم افراط‌گرای نتانیاهو به دنبال حمله به رفح است و اساساً برای آنها مهم نیست که چه اقدامی در قاهره با محوریت مذاکرات آتش‌بس انجام شده است. در این راستا حماس با آزادی ۳۳ اسیر زنده و مرده اسرائیلی در مرحله اول موافقت کرده، در حالی که نتانیاهو خواستار آن است که این تعداد فقط از زنده‌ها باشد و از سوی دیگر نتانیاهو می‌خواهد حماس «وتوی اسرائیل» را درباره لیست اسرای فلسطینی آزاد شده بپذیرد اما حماس آن را رد می‌کند و حالا لیست از طرف حماس ارائه شده است. این در حالیست که تاریخ شروع مذاکرات آتش‌بس هم مورد اختلاف طرفین است؛ به گونه‌ای که حماس می‌خواهد در شانزدهمین روز از مرحله اول باشد، در حالی که نتانیاهو آن را رد می‌کند.

لشگرکشی   محدود   یا   گسترده؟

فارغ از بندهای مورد اختلاف حماس و طرفین باید توجه داشت که مهمترین مساله در این راستا و در شرایط کنونی لشگرکشی اسرائیل به رفح و استقرار تانک‌های ارتش در گذرگاه رفح است. بر اساس گزارش الجزیره، نیروهای ارتش اسرائیل شهر رفح در جنوب نوار غزه از جمله اطراف گذرگاه زمینی با مصر را در بحبوحه هشدارهای بین‌المللی در مورد تهاجم به شهر و تضعیف فرصت دستیابی به توافق آتش‌بس، به شدت بمباران کردند. قبل از این هم در شامگاه و سحرگاه روز دوشنبه جنگنده‌های ارتش اسرائیل اقدام به بمباران برخی مواضع و خانه‌هایی کردند که به زعم اسرائیل پناهگاه‌های مرتبط با حماس است. در این راستا سخنگوی ارتش اسرائیل تاکید کرده که گذرگاه کرم ابوسالم در حال حاضر بسته است و زمانی باز خواهد شد که شرایط امنیتی برای آن مناسب باشد. ارتش اسرائیل همچنین در کانال رسمی تلگرام خود مدعی شده که گذرگاه کرم ابوسالم در شرق رفح را به این دلیل که برای اهداف تروریستی استفاده می‌شود، هدف قرار داده است. آویخای ادرعی، همچنین اعلام کرده که نیروهای اسرائیلی عملیات زمینی خود را در منطقه شرقی شهر رفح در مرز با مصر تشدید کرده‌اند و در منطقه خاصی در شرق رفح در حال عملیات هستند و اکثر قریب به اتفاق ساکنان منطقه عملیات نظامی تخلیه شده‌اند. در این راستا وائل ابوعمر، مسئول اطلاع‌رسانی گذرگاه رفح هم اعلام کرد که  فعالیت گذرگاه رفح بعد از ورود تانک‌های اسرائیلی به تاسیسات گذرگاه متوقف شده و حرکت مسافران و ورود کمک‌ها به غزه به طور کامل متوقف شده است. ایالات متحده نیز به‌رغم هشدارهایی که در گذشته در خصوص عملیات اسرائیل علیه غزه داده بود اما حالا به نوع دیگری به این عملیات نگاه می‌کند. در این خصوص منابع آگاه آمریکایی به نیویورک‌تایمز اعلام کرده‌اند که به نظر می‌رسد حملاتی که اسرائیل در شرق رفح انجام داده، بخشی از یک عملیات کوچک‌تر باشد و لزوماً گام نخست یک حمله گسترده و بزرگ نیست! همچنین دو منبع آگاه به شبکه خبری «سی.ان.ان» گفتند حمله فعلی اسرائیل به شهر رفح بسیار محدود بوده و تنها هدف آن فشار بر حماس برای پذیرش خواسته‌های اسرائیل است. این در حالیست که عصر روز گذشته (سه‌شنبه) شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل گزارش داد که هیأت اسرائیلی به قاهره سفر کرده و حال باید دید که آیا قرار است توافقی در این اثنا انجام شود یا اینکه شاهد خونریزی گسترده در رفح خواهیم بود؟!