چرخش محسوس چپ‌ها به سمت دشمن دیرینه!

فرشاد گلزاری

زمانی که خبر مرگ «هوگو چاوز» رئیس جمهوری پیشین ونزوئلا در رسانه‌های دنیا به تیتر اول تبدیل شد، یکباره چندین سوال بزرگ از سوی تحلیلگران ساکن غرب و شرق مطرح شد و در آنجا بود که جنب و جوش جامعه اطلاعاتی آمریکا و به خصوص آژانس اطلاعات مرکزی (سیا) به اوج خود رسید.

واقعیت غیرقابل انکار این است که مارس 2013 و دقیقاً زمانی که چاوز چهره در نقاب خاک کشید بسیاری از «بولیواریست‌ها» که از سال 1999 میلادی او را به عنوان رئیس‌جمهوری ونزوئلا همراهی کرده بودند، به این فکر می‌کردند که قرار است کشورشان به کدام سمت و سو کشیده شود.

این سوال بزرگی بود که متحدان کاراکاس مانند روسیه، چین، ایران، کوبا، کره‌شمالی و غیره را درگیر کرده بود و در نهایت از بین آرایی که از دل شبکه بولیواری ونزوئلا بیرون آمد، نیکولاس مادورو بود که به عنوان رئیس‌جمهوری این کشور برگزیده شد. این دقیقاً همان زمانی است دستگاه امنیتی ایالات متحده در تکاپوی کامل به سر می‌برد؛ چراکه واشنگتن از گذشته تا امروز آمریکای جنوبی و دریای کارائیب را حوزه نفوذ سنتی خود می‌داند و در همان‌هنگام به دنبال آن بود تا بتواند اوضاع را به نفع خود هدایت کند. به روی کار آمدن مادورو بدون شک خطراتی برای منافع کلان ایالات متحده داشت.

در وهله اول روسیه و چین به عنوان دو رقیب جدی اقتصادی و سیاسی آمریکا نفوذشان در کاراکاس را تا حد زیادی افزایش دادند و آمریکایی‌ها این موضوع را قبل از اولین روزِ کاری مادورو برآورد کرده بودند که البته به واقعیت پیوست؛ به گونه‌ای که چینی‌ها حالا به صورت مشخص بیشترین حجم داد و ستد اقتصادی را با ونزوئلا دارند و روس‌ها هم در کنار پکن مشغول تامین منافع خود هستند. از سوی دیگر موضع ایران هم برای آمریکایی‌ها روشن بود. هیچکس در عالم سیاست بین‌الملل روابط عاشقانه دولت محمود احمدی‌نژاد با دولت چاوز را از یاد نبرده است.

تحلیلگران اقتصادِ سیاسی معتقدند جریان جدید صادرات و واردات نفت ممکن است زمینه را برای اعطای امتیازات بیشتری از سوی دولت بایدن به نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا فراهم کند و این به معنای عبور از یکسری خط ‌قرمزها است

سپس با روی کار آمدن مادورو در کاراکاس نیز این روابط ادامه داشت و حالا هم در دولت فعلی این روابط در حال عمیق‌تر شدن است. این روابط به این دلیل برای واشنگتن غیرقابل هضم بود که ایران آماج تحریم‌های مکرر غرب قرار داشت و از سوی دیگر هم مقامات و کمپانی‌های چینی و روسی هم مشمول همین تحریم‌ها شده بودند و ونزوئلا از سوی هر سه کشور مقصدی برای دور زدن تحریم‌ها به حساب می‌آمد.

مجموع این مسائل باعث شد تا سیا شبکه بولیواری ونزوئلا را در زمان مادورو بیش از حد تحت تحریم‌های اقتصادی قرار دهد تا یک بحران اقتصادی بومی در این کشور به وجود بیاید. این بحران بدان جهت عظیم‌ترین و مهندسی‌شده‌ترین بحران اقتصادی کاراکاس به شمار می‌رود که سازمان سیا آن را با پوشش وزارت خزانه‌داری آمریکا طراحی و اجرا کرد؛ به صورتی که تمام معبرهای مالی این شبکه بولیواری که در زمان هوگو چاوز مأموریت فقرزدایی در شهرهای مختلف ونزوئلا را بر عهده داشت، شناسایی شدند و یکی پس از دیگری زیر تیغ تحریم قرار گرفتند و یکباره «آنومیِ اجتماعی- اقتصادی» کل ونزوئلا را فراگرفت.

نزدیک شدن مادورو به واشنگتن!  

این تحریم‌ها به جایی رسید که ونزوئلا به عنوان بزرگترین دارنده منابع نفتی جهان درگیر یک بحران چند وجهی شود ولی در نهایت اخباری که از حدود هشت ماه پیش مخابره شد، نشان داد کاراکاس به سوی سازش با واشنگتن گام برداشته است.

به یاد داریم که پس از حمله روسیه به اوکراین، یک تیم آمریکایی برای تبادل زندانی میان ونزوئلا و ایالات متحده وارد کاراکاس شد که همان هنگام بسیاری از تحلیلگران این اقدام واشنگتن را چراغ سبز برای برقراری روابط با تیم مادورو قلمداد کردند. حالا با گذشت چندین ماه از آن دوران، طی چند روز اخیر اتفاقاتی افتاده که نشان می‌دهد ونزوئلا در حال چرخش بسیار محسوس به سمت آمریکا است.

روز گذشته (دوشنبه) نیکولاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا در مصاحبه‌ای با تلویزیون دولتی ونزوئلا برای عادی‌سازی روابط با آمریکا به رغم ادامه تحریم‌های فلج کننده علیه کشورش، اعلام آمادگی کرد. این اظهارنظر رئیس جمهور ونزوئلا بعد از آن مطرح می‌شود که مخالفان دولت او اخیراً رأی به انحلال یک دولت موقت تحت رهبری خوان گوایدو، چهره‌ای که از سوی بسیاری از کشورها از جمله آمریکا به عنوان رئیس جمهور این دولت موقت یا رئیس اپوزیسیون به رسمیت شناخته شده بود،‌ دادند.

رخدادهای کنونی به خوبی نشان می‌دهد که مادورو در کاراکاس به صورت مشهود غرب را برای ادامه حیات خود انتخاب کرده و گویی آن را به دوستانش در شرق ترجیح می‌دهد، اما تلاش بر ادامه کار با مشرق زمینی‌ها هم دارد!

مادورو در جای دیگری از مصاحبه خود اعلام کرد که ما برای گفت‌وگو در عالی‌ترین سطح و روابط محترمانه آماده‌ایم و و آرزو دارم پرتوی از نور به آمریکا بتابد و آنها ورق را برگردانده و سیاست افراطی خود را کنار بگذارند و به سراغ سیاست‌های عمل‌گرایانه‌تر همراه با احترام به ونزوئلا بروند. در این میان اتفاقات دیگری هم رخ داده که نشان می‌دهد روابط ونزوئلا و آمریکا (خصوصاً در محور اقتصادی) در حال ترمیم و گسترش است.

به عنوان مثال یک منبع آگاه جمعه گذشته به رویترز گفت که نفتکشی که توسط کمپانی نفتی شورونِ آمریکا کرایه شده است، برای دریافت نفت به آب‌های ونزوئلا نزدیک شده است. نفتکش دومی، حامل موارد رقیق کننده برای جوینت ونچر شورون بوده و قرار است اوایل ژانویه به ونزوئلا برسد. در این میان تحلیلگران اقتصادِ سیاسی معتقدند جریان جدید نفت ممکن است زمینه را برای اعطای امتیازات بیشتری از سوی دولت بایدن به نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا فراهم کند.

طبق اظهارات منبع آگاه و اطلاعات سایت رفینیتیو آیکان، نفتکش «کارائیب وایجه» با پرچم باهاماس، نفت ونزوئلا را برای صادرات به آمریکا در روزهای آینده بارگیری خواهد کرد و نفتکش «یو.ای.سی.سی ایگل» با پرچم جزایر مارشال، به بندر نفتی خوزه در ونزوئلا می‌رود تا محموله نفتا را برای شرکت پتروپیار تخلیه کند.

علاوه براین داد و ستدهای نفتی به نظر می‌رسد که آمریکا برای برقراری روابط اروپا با ونزوئلا هم چراغ سبز نشان داده است. به گونه‌ای که دو سال پس از آنکه اسپانیا به نشانه مخالفت با سیاست‌های دولت وقت ونزوئلا نماینده خود در این کشور را از سطح «سفیر» به «کاردار» تنزل داد، بار دیگر روابط مادرید و کاراکاس به سطح سفیر بازگشت.

در این میان شورای وزرای اسپانیا تایید کرد که «رامون سانتوس مارتینز» که از نوامبر ۲۰۲۱ کاردار اسپانیا در ونزوئلا بوده، به مقام سفارت مادرید در کاراکاس ارتقا پیدا کرده است. بر همین اساس رخدادهای کنونی به خوبی نشان می‌دهد که مادورو در کاراکاس به صورت مشهود غرب را برای ادامه حیات خود انتخاب کرده و گویی آن را به دوستانش در شرق ترجیح می‌دهد، اما تلاش بر ادامه کار با مشرق زمینی‌ها هم دارد!