افزایش تنش‌ها بین آمریکا و ونزوئلا، چشم‌انداز درگیری را تغییر داد؛
کارائیب؛ مقر فرماندهی تغییر رژیم در کاراکاس
رامین پرتو
پس از چندین سال تنش‌های دیپلماتیک و اقتصادی، بحران در روابط ایالات متحده و ونزوئلا به یک نقطه اوج رسیده است. در هفته‌های اخیر، ایالات متحده اقداماتی را با ادعای مبارزه با قاچاق مواد مخدر در کارائیب آغاز کرده که این تحرکات شامل استقرار نیروی دریایی و تجهیزات نظامی پیشرفته، مانند کشتی‌ها و جنگنده‌های رادارگریز در سواحل ونزوئلا است. در مقابل نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا به شدت به این سلسله اقدامات ایالات متحده که با فرمان مستقیم ترامپ انجام شده واکنش نشان داده و در راستای تقویت دفاع از کشور، «عملیات استقلال ۲۰۰» را آغاز کرده است. در این راستا، مادورو اعلام کرد که این رزمایش‌ها با حضور بیش از هزار و ۵۰۰ سرباز و غیرنظامی با هدف تقویت وحدت ملی و دفاع از حاکمیت ونزوئلا در برابر تهدیدات خارجی برگزار می‌شود. واشنگتن به نوبه خود، مسئولیت‌های ایالات متحده را در مبارزه با قاچاق مواد مخدر از طریق تحرکات نظامی گسترده در دریای کارائیب مطرح می‌کند و در این مسیر باید توجه داشت که اتهامات ایالات متحده به دولت ونزوئلا در خصوص روابط با کارتل‌های مواد مخدر و کمک به «نارکوتروریست‌ها» همچنان یکی از محورهای اصلی این تنش‌ها است.
در عین حال، این اقدامات نظامی نه تنها به تشدید بحران داخلی ونزوئلا کمک کرده، بلکه روابط آن کشور را با همسایگان و سایر کشورها در منطقه کارائیب تحت تأثیر قرار داده است. واکنش‌های کشورهای همسایه ونزوئلا به این تحرکات نظامی نیز نشان‌دهنده عمق بحران و بی‌اعتمادی در میان کشورهایی است که در معرض فشارهای واشنگتن قرار دارند.
آیا مادورو چاره‌ای جز مقاومت دارد؟
در این شرایط، مادورو و تیم سیاسی و امنیتی وی همچنان در برابر فشارهای خارجی ایالات متحده پافشاری می‌کنند و شعارهایی مبنی بر مقاومت و مبارزه در برابر امپریالیسم آمریکایی سر می‌دهند. آنها «کودتاهای تحت رهبری سیا» را به شدت رد کرده و اعلام کرده‌اند که هیچ‌گونه روابطی با کارتل‌های مواد مخدر نداشته‌اند. در عین حال، گزارش‌ها از انتقال قدرت به مسئولان دیگر نظیر «دلسی رودریگز» به‌عنوان پیشنهاد برای حل بحران خبر می‌دهند که می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات اساسی و عمیق در رهبری ونزوئلا باشد. با این حال، ترامپ در پاسخ به پیشنهادهای مادورو مبنی بر همکاری اقتصادی، اعلام کرده که رئیس‌جمهور ونزوئلا همه‌چیز را برای مذاکره به ایالات متحده پیشنهاد کرده است. این اشاره به پروژه‌های نفتی و معدنی ونزوئلا، تغییر مسیر صادرات نفت از چین به ایالات متحده و فسخ قراردادهای اقتصادی با کشورهای نظیر روسیه و ایران، به وضوح به نیت پشت پرده کاخ سفید اشاره دارد که در حقیقت تغییر رژیم در کاراکاس معنا می‌شود!
علاوه بر این مواضع و رویکردها، گزارش‌ها از انجام عملیات‌های مخفی و مجوزی که ترامپ به سیا داده، حکایت از آن دارد که سیاست ایالات متحده در حال تغییر و تبدیل به یک استراتژی تمام‌عیار برای سرنگونی و حاشیه‌نشینی مادورو است. این تغییرات در رویکرد، به‌ویژه با توجه به منابع عظیم نفت و طلا در ونزوئلا، می‌تواند چراغ سبزی برای عملیات‌های نظامی هدفمند باشد. در این راستا، فشارهایی که دولت ترامپ در کارائیب به دولت مادورو وارد می‌کند، این پیام را می‌رساند که ایالات متحده به دنبال پایان دادن به دوران ریاست جمهوری مادورو و تیم وی است که از راهبرد و سیاست‌های بولیواری و چپ‌اندیشانه پیروی می‌کنند.
تحلیلگران نظامی معتقدند که ایالات متحده در حال اجرای یک جنگ اطلاعاتی هماهنگ شده علیه ونزوئلا است و حتی تصاویری که از پرواز بمب‌افکن‌های آمریکایی بر فراز سواحل ونزوئلا منتشر شده نشان‌دهنده این است که واشنگتن به دنبال ایجاد فشار روانی بر حکومت مادورو خواهد بود
پیامدهای احتمالی اقدامات آمریکا
در منطقه کارائیب
نکته بسیار مهم این است که اقدامات ایالات متحده علیه ونزوئلا می‌تواند پیامدهای متعددی برای منطقه کارائیب و حتی فراتر از آن داشته باشد. به‌ویژه، کشورهای همسایه ونزوئلا که از پیش از این تحت تأثیر سیاست‌های واشنگتن قرار داشته‌اند، اکنون در شرایطی قرار دارند که باید در برابر فشارهای ایالات متحده و تغییرات سیاسی در همسایگی خود موضع‌گیری کنند. در این مسیر کشورهایی مانند کوبا، که خود در طول تاریخ با تحریم‌ها و اقدامات مشابهی از سوی ایالات متحده مواجه بوده‌اند، به شدت از مادورو حمایت کرده‌اند. میگل دیاز کانل، رئیس‌جمهور کوبا به‌طور صریح از عملیات‌های مخفی سیا در ونزوئلا انتقاد کرده و اعلام کرده که دولت کوبا در کنار دولت ونزوئلا باقی خواهد ماند. همچنین گوستاوو پترو رئیس‌جمهور کلمبیا نیز با محکوم کردن اقدامات نظامی آمریکا در کارائیب، از نقض حاکمیت ملی در منطقه انتقاد کرده است. در مقابل، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل با انتقاد از دخالت‌های آمریکا در منطقه کارائیب (به ویژه در ونزوئلا) بر اهمیت احترام به حق خودمختاری ملت‌ها تأکید کرده است. در این میان، نظرات متفاوت کشورهای منطقه نشان‌دهنده شکاف‌های جدی در واکنش به تحرکات ایالات متحده است که می‌تواند در وهله اول موجب به راه افتادن یک موج جدید منطقه‌ای علیه ترامپ در کارائیب شود و دوم اینکه می‌تواند منافع ایالات متحده در این منطقه را با چالش‌های جدی روبرو کند.
از سوی دیگر، تحلیلگران نظامی معتقدند که ایالات متحده در حال اجرای یک جنگ اطلاعاتی هماهنگ شده علیه ونزوئلا است. به گزارش رسانه‌های آمریکایی، تصاویری از پرواز بمب‌افکن‌های آمریکایی بر فراز سواحل ونزوئلا منتشر شده است که نشان‌دهنده این است که واشنگتن به دنبال ایجاد فشار روانی بر حکومت مادورو است. از سوی دیگر حملات متعدد و گاه و بیگاه ایالات متحده علیه زیردریایی‌ها و همچنین علیه قایق‌هایی که به زعم آنها قاچاق مواد مخدر را تسهیل می‌کنند و با کارتل‌های دولتی ونزوئلا در هماهنگی هستند نوعی از هجوم حاشیه‌ای را برای مادورو رقم زده که در این مسیر واشنگتن سعی دارد تا به هر ترتیب که شده منابع اقتصادی و مالی دولت در سایه ونزوئلا را هم مورد ضربه قرار دهند.
سناریوهای ایالات متحده علیه ونزوئلا
چه خواهد بود؟
اگرچه ایالات متحده از حمایت‌های خود از اپوزیسیون ونزوئلا سخن گفته و به دنبال ایجاد فشارهای بیشتر بر دولت مادورو خواهد بود، اما همچنان سناریوهای مختلفی در این زمینه مطرح است. به نظر می‌رسد که واشنگتن برای دستیابی به اهداف سیاسی خود به ویژه در ارتباط با منابع طبیعی ونزوئلا، تغییرات اقتصادی و سیاسی در این کشور را در دستور کار قرار داده است. این تحرکات می‌تواند به‌طور بالقوه به تشدید درگیری‌های نظامی در منطقه کارائیب منجر شود و در صورتی که مادورو نتواند فشارهای داخلی و خارجی را تحمل کند، احتمال بروز یک بحران انسانی در منطقه و موج جدیدی از پناهندگان ونزوئلایی به کشورهای همسایه وجود دارد؛ به‌ویژه در صورتی که ایالات متحده از استراتژی تغییر رژیم به کمک عملیات نظامی استفاده کند، ممکن است شاهد افزایش خشونت‌ها و تلفات جانی در داخل ونزوئلا و در سراسر منطقه باشیم. از سوی دیگر، فشارهایی که ایالات متحده به‌ویژه بر کشورهای کلمبیا و برزیل وارد می‌آورد، می‌تواند به تضعیف روابط میان این کشورها و ونزوئلا و افزایش مشکلات امنیتی در منطقه منجر شود و آنها راهی جز اتخاذ موضع علیه ایالات متحده به صورت دیپلماتیک ندارند.
به نظر می‌رسد که واشنگتن برای دستیابی به اهداف سیاسی خود به ویژه در ارتباط با منابع طبیعی ونزوئلا، تغییرات اقتصادی و سیاسی در این کشور را در دستور کار قرار داده است. این تحرکات می‌تواند به‌طور بالقوه به تشدید درگیری‌های نظامی در منطقه کارائیب منجر شود و حتی مادورو را به حاشیه براند
فرجام سخن
بدون شک باید گفت که تنش‌ها بین ایالات متحده و ونزوئلا به نقطه بحرانی رسیده است و احتمال بروز یک بحران بزرگتر در منطقه کارائیب وجود دارد. این درگیری می‌تواند نه تنها به‌طور مستقیم بر امنیت ونزوئلا تأثیر بگذارد، بلکه تبعات آن می‌تواند به کشورهای همسایه و حتی به امنیت جهانی مربوط شود. از سوی دیگر، سیاست‌های ایالات متحده در قبال ونزوئلا می‌تواند باعث افزایش تنش‌ها در روابط بین‌الملل و بی‌اعتمادی میان کشورهای منطقه کارائیب شود و با توجه به این تحولات، آینده ونزوئلا و منطقه در دستان واشنگتن و کاراکاس قرار دارد.
دیدگاه تان را بنویسید