رامین پرتو

هفته گذشته و پس از آنکه استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ با پوتین در کرملین دیدار کرد بسیاری از گمانه‌زنی‌ها بر این بود که این دیدار هم نمی‌تواند خروجی خاصی در بر داشته باشد اما در نهایت دونالد ترامپ (شنبه) اعلام کرد که دیدار او با رئیس جمهور روسیه جمعه هفته جاری ۱۵ اوت ۲۰۲۵ (۲۴ مرداد ماه) در ایالت بزرگ آلاسکا برگزار خواهد شد. این خبر اگرچه برای بسیاری از افکار عمومی اوکراین یک خبر خوب و امیدوارکننده به حساب می‌آمد اما برای زلنسکی و اروپایی‌ها چندان خوشایند نبود؛ دلیل این امر هم مبهم بودن حضور رئیس جمهوری اوکراین در این نشست و ماهیت گفت‌وگوهای پوتین و ترامپ با یکدیگر بر سر اوکراین و جنگ جاری است. 

در این راستا ان.بی.سی اعلام کرده که یکی از مقام‌های ارشد کاخ سفید در پاسخ به اینکه آیا آمریکا از زلنسکی برای حضور در آلاسکا رسما دعوت می‌کند یا نه، گفته است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا همچنان آماده نشستی سه جانبه با حضور ولادیمیر پوتین و ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی او است اما در حال حاضر، کاخ سفید بر روی برنامه‌ریزی برای نشست دو جانبه به درخواست پوتین متمرکز است. یکی از افراد مطلع نیز گفت، اگر زلنسکی به آلاسکا برود، مشخص نیست که آیا او و پوتین در یک اتاق باشند. 

رهبران اروپا در یک بیانیه ضمن حمایت از تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا برای پایان دادن به جنگ اوکراین و ابراز نگرانی از خروجی نشست روز جمعه او با پوتین؛ اعلام کردند که «راه حل دیپلماتیک» برای حل این جنگ سه سال و نیمه باید حاوی تضمین‌های امنیتی و معتبری باشد که به اوکراین امکان دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی را بدهد

نگرانی زلنسکی

اینکه رئیس جمهور اوکراین در نشست دوجانبه پوتین و ترامپ که پس از سال 2018 برای اولین بار رخ می‌دهد، حضور خواهد داشت یا خیر، موضوعی است که به شدت برای او هم مهم است. در این راستا زلنسکی در کانال تلگرام خود نوشت: «از همه کسانی که اکنون در کنار اوکراین و در کنار مردم ما برای صلح در اوکراین هستند، که از منافع امنیتی حیاتی مردم اروپا دفاع می‌کند، سپاسگزارم». او همچنین نوشت: «اوکراینی‌ها از آنچه که متعلق به خودشان است دفاع می‌کنند. حتی کسانی که با روسیه هستند می‌دانند که روسیه کارهای بدی انجام می‌دهد. البته، ما به روسیه به خاطر آنچه مرتکب شده است پاداش نخواهیم داد. مردم اوکراین شایسته صلح هستند. اما همه شرکا باید درک کنند که صلح شرافتمندانه چیست». او در بخش دیگری از پیام خود در تلگرام نوشته بود: «این جنگ باید پایان یابد و روسیه باید آن را خاتمه دهد. روسیه آن را آغاز کرد و وارد آن شد و تمامی ضرب الاجل‌ها را نادیده می‌گیرد. این مشکل است، نه چیز دیگری». 

سخنان زلنسکی نشان می‌دهد که او از خروجی نشست پوتین و ترامپ به شدت نگران است و حتی تا به اینجا پیش رفته که اعلام می‌کند ختم جنگ کشورش با روسیه باید عادلانه باشد که باز هم نگرانی از هرگونه توافق میان این دو کشور را نمایان می‌کند. 

به موازات این روند، شبکه سی.‌ان.‌ان آمریکا در تحلیل خود نوشت: «شرایط پیرامون نشست روز جمعه به شدت به نفع مسکو بوده و واضح است که چرا ولادیمیر پوتین بعد از ماه‌ها مذاکرات جعلی چنین فرصتی را غنیمت می‌شمرد. به سختی می‌توان متصور شد که از این نشست ۲ جانبه توافقی که اوکراین را چند تکه کند بیرون نیاید. کی‌یف و متحدان اروپایی آن به طرزی قابل درک از پیشنهاد زودهنگام استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ در خصوص اینکه اوکراین در ازای آتش‌بس از نواحی تحت کنترل خود در مناطق دونتسک و لوهانسک صرف‌نظر کند، نگران شده و ترسیده‌اند». طبق این گزارش، ریاست کرملین حامی این ایده است که اراضی را بدون نبرد در کنترل بگیرد و تاییدکننده‌ای همچون ویتکاف را برای این ایده پیدا کرده است؛ ویتکافی که نشان داده از استقلال اوکراین «صرف‌نظر» کرده و از کشوری درگیر در چهارمین سال جنگ، به سادگی می‌خواهد شهرهایی را که برای دفاع از آنها هزاران نفر را از دست داده، ترک کند.

اروپا هشدار داد!

در این میان اروپایی‌ها نگرانی خود را به صورت علنی نمایان کرده‌اند؛ به گونه‌ای که امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، جورجا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، فریدریش مرز، صدراعظم آلمان، دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان، کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا و الکساندر استوب، رئیس‌جمهوری فنلاند در یک بیانیه ضمن حمایت از تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا برای پایان دادن به جنگ اوکراین، اعلام کردند که «راه حل دیپلماتیک» برای حل این جنگ سه سال و نیمه باید حاوی تضمین‌های امنیتی و معتبری باشد که به اوکراین امکان دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی را بدهد. 

با وجود نگرانی اوکراین و رهبران اروپا از دیدار ترامپ و پوتین بدون حضور زلنسکی در جمعه آتی؛ جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا عصر دیروز (یکشنبه) در سخنانی بیان کرد که بعید می‌داند دیدار «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه با «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین پیش از دیدار با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا سازنده باشد!

رهبران اروپایی ضمن تاکید بر اینکه خط تماس کنونی باید نقطه آغازی برای مذاکرات باشد، گفتند: «مذاکرات معنادار تنها در چارچوب یک آتش‌بس یا کاهش درگیری‌ها امکان‌پذیر است. ما همچنان بر اصل عدم تغییر مرزهای بین‌المللی با استفاده از زور پایبندیم». رهبران اروپایی همچنین تهاجم نظامی روسیه به اوکراین را «غیرقانونی»، «غیرموجه» و «نقض آشکار» منشور سازمان ملل و دیگر معاهدات بین‌المللی دانستند. 

این بیانیه در حالی صادر می‌شود که به گفته استیو ویتکاف ولادیمیر پوتین موافقت کرده است در صورتی که اوکراین با واگذاری مناطق لوهانسک و دونتسک و شبه‌جزیره کریمه موافقت کند، به جنگ پایان دهد و این برداشت حاصل شده که پوتین با کنار گذاشتن ادعای خود بر دو منطقه خرسون و زاپوریژیا که روسیه بخشی از آن‌ها را در کنترل دارد، نیز موافقت کرده است که این موضع در مقایسه با مواضع پیشین رهبر روسیه، امتیاز مهمی به شمار می‌رود. 

در این راستا روز گذشته (یکشنبه) کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنانی عنوان کرد که هرگونه توافقی بین ایالات متحده و روسیه باید اوکراین و اتحادیه اروپا را نیز در بر بگیرد. وی همچنین گفت که تمام سرزمین‌هایی که موقتا تحت کنترل روسیه هستند، به اوکراین تعلق دارند. کالاس که از این تصمیم دونالد ترامپ واهمه دارد، پیشنهاد برگزاری جلسه اضطراری وزرای خارجه اتحادیه اروپا در روز دوشنبه را مطرح کرد. به گفته مقامات ارشد اوکراینی، ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین در تلاش بوده تا با رهبران اروپایی موضعی واحد ایجاد کند تا مخالفت بین‌المللی را با هرگونه توافق پشت پرده که می‌تواند «تمامیت ارضی اوکراین را به خطر بیندازد»، افزایش دهد.

این در حالیست که روزنامه نیویورک تایمز به نقل از منابع آگاه گزارش داد، اروپا و کی‌یف در چارچوب یک توافق آینده برای حل مناقشه اوکراین، خواستار تضمین‌های امنیتی از آمریکا شده و همچنین اصرار دارند که اوکراین فرصت عضویت در ناتو را حفظ کند. به موازات این روند بسیاری از منابع و رسانه‌های آمریکا اعلام کرده‌اند که مواجهه زلنسکی با ترامپ در آلاسکا می‌تواند به صورت مشخص یک نزاع سیاسی را به راه بیندازد و به همین دلیل اگر رئیس جمهور اوکراین درر نشست حضور نداشته باشد، بهتر است! همچنین جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا عصر دیروز (یکشنبه) در سخنانی بیان کرد که بعید می‌داند دیدار «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه با «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین پیش از دیدار با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا سازنده باشد! 

بر این اساس باید منتظر بود و دید که چه اتفاقی قرار است روز جمعه در نشست پوتین و ترامپ رخ دهد!