سفر خاورمیانه‌ای ترامپ با ورود به عربستان آغاز شد؛
ریاض؛ بارانداز تجاری- سیاسی واشنگتن در منطقه
رامین پرتو
تور منطقه‌ای جنجالی سه روزه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که با حرف و حدیث‌ها و همچنین گمانه‌زنی‌های متعدد روبرو بود، بالاخره دیروز با ورود او به ریاض آغاز شد.
بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی عربستان سعودی، در رأس استقبال‌کنندگان از رئیس‌جمهور آمریکا در فرودگاه بین‌المللی ملک خالد؛ محمد بن‌سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران حضور داشت. همچنین شاهزاده محمد بن عبدالرحمن بن عبدالعزیز نایب امیر منطقه ریاض، ریما بنت بندر بن سلطان بن عبدالعزیز سفیر عربستان در آمریکا، شاهزاده فیصل بن عبدالعزیز بن عیاف شهردار ریاض، و یاسر بن عثمان الرمیان، رئیس صندوق سرمایه‌گذاری عمومی از دیگر شخصیت‌های حاضر در مراسم استقبال از ترامپ بودند. رئیس‌جمهور آمریکا در این دیدار ولیعهد سعودی را دوست خود خواند و گفت که عربستان و آمریکا دو کشور دوست با یکدیگر هستند. ترامپ خطاب به محمد بن سلمان گفت: «ایالات متحده سرمایه‌گذاری و مشاغل فوق‌العاده‌ای در کشور بزرگ شما به دست آورده و ما به خدمت‌رسانی بسیار خوب به کشور بزرگ شما ادامه خواهیم داد».
آنچه ترامپ می‌خواهد: تجارت و تکنولوژی
در جریان این سفر، دونالد ترامپ در مجمع سرمایه‌گذاری آمریکا و عربستان سعودی در ریاض حضور خواهد یافت و رسانه‌های مطرح عربستان و آمریکا اعلام کرده‌اند که انتظار می‌رود طی این حضور و سخنرانی توافق‌نامه‌هایی به ارزش حداقل ۶۰۰ میلیارد دلار امضا شود؛ این در حالیست که ترامپ از گذشته بر این عقیده بود که سرمایه‌گذاری عربستان در آمریکا باید به یک تریلیون دلار برسد. در این مسیر رسانه‌های ایالات متحده و برخی رسانه‌های عربستان به این موضوع اشاره کرده‌اند که دستور کار اصلی سفر ترامپ به عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی بر امنیت، هوش مصنوعی، انرژی و تأمین تسلیحات متمرکز خواهد بود. در این راستا باید توجه شود که غول‌های فناوری و تکنولوژی در سفر به ریاض، ابوظبی و دوحه ترامپ را همراهی می‌کنند. ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا در دیدار ترامپ و بن سلمان به صورت علنی ظاهر شد و جمعی از چهره‌های سرشناس وال استریت و سیلیکون ولی نیز در آنجا حضور داشتند، از جمله سم آلتمن مدیرعامل OpenAI، جیانی اینفانتینو رئیس فیفا، رید هافمن، رئیس کمپانی لینکدین، اندی جسی از آمازون، روث پورات از گوگل و کلی اورتبرگ از بوئینگ. مدیران عامل شرکت‌های بلک راک، سیتی گروپ، آی‌بی‌ام، کوکاکولا، دلتا ایرلاینز، امریکن ایرلاینز و یونایتد ایرلاینز نیز در فهرست همراهان ترامپ در تور منطقه‌ای وی قرار دارند که این امر نشان‌دهنده روابط نزدیک بین وال‌استریت و شرکت‌های نفتی عربستان سعودی است؛ همچنین نشانگر آن است که روابط تجاری قوی بین بسیاری از شرکت‌های آمریکایی و ریاض که از قبل وجود داشته، حالا در حال تقویت است. این در حالیست که وال استریت ژورنال گزارش داد که صندوق‌های تحت حمایت دولت قطر و امارات متحده عربی، سرمایه‌گذاران اصلی در دور جمع‌آوری کمک‌های مالی ۶ میلیارد دلاری برای ماسک بودند. علاوه بر این، یک وزارتخانه امارات متحده عربی در ماه مارس از همکاری چند ساله با کیمبال، برادر ماسک، برای شرکت نمایش نور پهپاد او خبر داد. با تمام این تفاسیر بدون شک بخش مهم و حائز اهمیت این سفر را باید امضای توافقنامه شراکت اقتصادی راهبردی میان عربستان و آمریکا دانست. دونالد ترامپ در روز اول سفر خود در ریاض این توافقنامه را در حضور مدیران شرکت‌های بزرگ آمریکایی امضا کرد و همین موضوع به صورت واضح نشان می‌دهد که عملاً نگاه ایالات متحده به خصوص در دور دوم ریاست جمهوری ترامپ به عربستان، بیش از هر چیز اقتصادی است.
امضای قرارداد تسلیحاتی ۱۴۲ میلیارد دلاری میان آمریکا و عربستان
در کنار تفاهمنامه‌ها، کاخ سفید می‌گوید آمریکا یک قرارداد تسلیحاتی به ارزش ۱۴۲ میلیارد دلار با عربستان سعودی امضا کرده است که آن را «بزرگترین قرارداد فروش تسلیحات دفاعی در تاریخ» دو کشور توصیف کرد. این قرارداد شامل فروش «تجهیزات جنگی و خدمات نظامی پیشرفته از بیش از ۱۲ شرکت دفاعی آمریکایی» به عربستان سعودی می‌شود.
کاخ سفید می‌گوید این قرارداد شامل «آموزش و ارائه خدمات گسترده برای ایجاد ظرفیت نیروهای مسلح عربستان سعودی، از جمله تقویت آکادمی‌های خدماتی عربستان سعودی و خدمات پزشکی نظامی» است.
احتمال امضای یک قرارداد تسلیحاتی بین دو کشور گزارش شده بود. حاضران پس از امضا و تبادل یک مجموعه از قراردادهای دوجانبه، رهبران آمریکا و عربستان را تشویق کردند.
قراردادهای بزرگ تجاری روی میز است.
عربستان برای سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری در حوزه‌های متنوعی از هوافضا تا هوش مصنوعی و انرژی اعلام آمادگی کرده است. بسیاری از این مدیران قبلا هم با محمد بن سلمان ملاقات کرده‌اند، در سفرهایشان به عربستان یا در سفر ولیعهد عربستان به آمریکا. عربستان دنبال دستیابی به بازار آمریکا و فناوری پیشرفته است در حالی‌که آمریکا دنبال فرصت‌هایی است که سرمایه عربستان می‌تواند ایجاد کند.
روزنامه الشرق‌الاوسط گزارش داده است که انتخاب عربستان سعودی توسط رئیس‌جمهور آمریکا به‌عنوان اولین ایستگاه در اولین سفر رسمی او در دوره دوم ریاست جمهوریش، نشان‌دهنده «وزن ژئوپلیتیکی» عربستان است. این روزنامه می‌گوید برخلاف اولین دیدار او از ریاض در سال ۲۰۱۷، پادشاهی عربستان دیگر در «موقعیت پایین‌تر» نیست، بلکه بیشتر به دنبال مشارکت مبتنی بر «برابری» است. با جنگ در غزه، سقوط بشار اسد در سوریه، درگیری اسرائیل و حزب‌الله در لبنان، و حملات دریایی حوثی‌ها در دریای سرخ، خاورمیانه از زمان اولین سفر دونالد ترامپ به ریاض در سال ۲۰۱۷ شاهد تغییرات عمده‌ای بوده است.
اریک ترامپ، پسر رئیس‌جمهور آمریکا، این هفته در مصاحبه‌ای اختصاصی با روزنامه سعودی الشرق الاوسط گفت که پدرش خلیج فارس را «شریک کلیدی» می‌داند و برای رهبران ریاض و ابوظبی و دوحه ارزش زیادی قائل است.
غزه، اسرائیل، ایران
شکی وجود ندارد که سفر ترامپ به منطقه و عزیمت او به ریاض، ابوظبی و دوحه اگرچه بیش از هر چیز می‌تواند رنگ و بوی تجاری و اقتصادی داشته باشد، اما مسائلی مانند غزه، مذاکرات آمریکا با حماس، وضعیت داخلی اسرائیل و همچنین مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا از جمله محورهایی است که مورد بحث قرار خواهد گرفت. در این راستا فارن افرز در گزارش خود نوشته است که ترامپ در مورد غزه و آینده فلسطین با سران سه کشور عربی مقصد سفر خود، صحبت خواهد کرد و در این مسیر حتی بحث عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل هم ممکن است مورد اشاره قرار گیرد.
از سوی دیگر باید توجه شود که مذاکرات اخیر میان ایالات متحده و حماس برای تبادل اسرای اسرائیلی آن هم در آستانه سفر ترامپ به منطقه می‌تواند به نوعی یک پیام غیرمثبت به اسرائیل مخابره کند. بسیاری از رسانه‌‌ها و تحلیلگران مسائل منطقه که در داخل و خارج از آمریکا مستقر هستند اعتقاد دارند که شکاف میان ترامپ و نتانیاهو با توجه به شرایط فعلی بیشتر شده است و عملاً نخست‌وزیر اسرائیل در حال هزینه‌تراشی برای دونالد ترامپ است.
موضوع ایران و مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده که تاکنون هم چهار دور از آن برگزار شده، بدون شک در سفر جاری ترامپ به سه کشور مذکور مورد تبادل نظر قرار خواهد گرفت و در این مسیر شاید مواضعی هم در مورد این پرونده و سایر موضوعات منطقه‌ای از جمله غزه، اسرائیل و همچنین روابط دوجانبه و خلق اتحادهای تجاری و امنیتی دیگر مورد بحث
قرار گیرد.
دیدگاه تان را بنویسید