پروژه بیمارستان سوختگی ۲۰ سال است تمام نشده!

ریحانه جولایی

آمارها می‌گویند که میزان شیوع سوختگی در ایران، هشت برابر میانگین جهانی است. تفاوتی ندارد سوختگی با آتش باشد یا اسید یا هر چیز دیگری که جسم را می‌سوزاند، وقتی سروکار بیمار دچار سوختگی به بیمارستان‌ها می‌افتد، دردش چندین برابر می‌شود. کمبود بیمارستان تخصصی و سرگردانی‌های مربوط به آن یک طرف، هزینه‌های سرسام‌آور درمان و جای خالی حمایت‌های بیمه از سوی دیگر رنج سوختگی را بیشتر می‌کند. در شرایط فعلی، تنها سوختگی‌های اتفاقی یا مواردی که حین کار اتفاق می‌افتد، تحت پوشش بیمه هستند، حال‌آنکه تنها 23درصد سوختگی‌ها بر اثر حوادث شغلی اتفاق می‌افتد و اگر فرد به دلایلی غیر از انجام کار دچار سوختگی شود، زیر بار هزینه‌های درمان از بین می‌رود چراکه بعد از بروز سوختگی فرد شغل خود را هم از دست می‌دهد و هیچ کارفرمایی تمایل ندارد، کارمند سوخته استخدام کند، بیماران مبتلا به سوختگی هر روز فقیرتر می‌شوند تا هم رنج از دست دادن سلامت به ژوئنشان زخم زند و هم مشکلات ریز و درشت اقتصادی کمرشان را خم کند. اما در سال‌های اخیر موضوعات دیگری هم رنج مضاعف شده‌اند. تحریم‌ها و نبود پانسمان‌های تخصصی سوختگی کار را برای بیماران و پزشکان سخت‌تر کرده است.

ایران در شمار کشورهایی با بیشترین میزان سوختگی

بروز سوختگی علل مختلفی دارد که سوختگی بر اثر تماس با اجسام داغ، اجسام الکترونیکی، مواد و استنشاق گازهای مختلف شیمیایی از جمله آن‌هاست و هر کدام از این موارد بنا به میزان سطح آسیب وارده و شدت و فشار آن، صدمات جسمی و روحی را بر فرد تحمیل می‌کند.

در این میان کودکان و سالمندان به دلیل داشتن شرایط خاص مانند ناتوانی در محافظت در مقابل وسایل ایجاد کننده سوختگی در ابتدای صف آسیب‌دیدگی ناشی از سوختگی قرار دارند. بزرگ‌ترین علت بروز سوختگی عدم رعایت نکات ایمنی در وسایلی است که می‌توانند ایجاد سوختگی کنند. در کنار عدم رعایت نکات ایمنی، عدم فرهنگ و دانش مواجه با چنین وسایل و کیفیت پایین و غیراستاندارد برخی وسایل گرمایشی از جمله علل اصلی و مهم بروز سوختگی در افراد است.

متأسفانه در کشورهایی که کمتر توسعه‌یافته هستند سوختگی بیشتر است. هرچقدر کشورها از نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی عقب‌تر باشند میزان سوختگی بیشتر می‌شود؛به همین دلیل بیشترین سوختگی را در کشورهای هند، پاکستان، بنگلادش و جنوب شرق آسیا داریم اما ایران هم سهم قابل‌توجهی در سوختگی مردمش دارد.

با استناد به گفته‌های محمدجواد فاطمی، رئیس جمعیت پیشگیری از سوختگی ایران، وقتی که سازمان جهانی بهداشت کشورهای مشابه را از نظر اجتماعی و اقتصادی کنار هم گذاشته، ایران در آخر این رده‌بندی قرار گرفته؛ یعنی سوختگی‌ها بسیار بیشتر ازآنچه باید باشد است.

کشور پولی برای ساخت بیمارستان تخصصی سوختگی ندارد!

البته فاطمی می‌گوید که ایران امکانات خوبی هم برای درمان سوختگی ندارد و از استانداردها بسیار دور است؛ چه از نظر تعداد تخت، بیمارستان و بخش و چه از نظر امکاناتی که بخش‌ها نیاز دارند یا فضای فیزیکی،تجهیزات و پانسمان‌های مورداستفاده بیماران دچار سوختگی. در همه این مسائل ایران از استاندارد جهانی فاصله خیلی زیادی دارد.

او چند روز قبل هم از روند درمان سوختگی در کشور انتقاد کرده و گفته بود که سوختگی در کشور فراموش شده و روش‌های درمان سوختگی قدیمی است. به گفته او در ۲۸۰ بیمارستان تأمین اجتماعی حتی یک تخت سوختگی وجود ندارد، در تهران هیچ بیمارستان خصوصی بخش سوختگی ندارد و پروژه بیمارستان سوختگی از ۲۰ سال پیش شروع و هنوز تمام نشده چرا که برای پرداختن به این حوزه پول نداریم.

بیمه‌ها معتقدند که جراحی پلاستیک بیماران ناشی از سوختگی حتی برای فردی که صورت او سوخته و دهانش بد باز می‌شود عمل زیبایی است درحالی‌که این جراحی‌ها در اغلب اوقات برای بهبود عملکرد است

هزینه‌های سرسام‌آور در کنار درد سوختگی

این روزها هزینه درمان سوختگی هم مثل بقیه چیزها رشد عجیبی داشته است. پنج یا شش سال پیش هزینه‌های سوختگی چیزی در حدود 50 میلیون تومان می‌شد اما امسال به گفته فاطمی مبلغی بین 100 تا 150 میلیون تومان است. این در حالی است که فرد دچار سوختگی خوش‌شانس باشد و بتواند پانسمان‌ها را تهیه کند یا حداقل در بیمارستان یک تخت خالی پیدا شود. اگر میزان سوختگی زیاد باشد و کار بیمار به  آی‌سی‌یو بکشد این هزینه‌ها تا یک میلیارد تومان نیز می‌رسد.

از سوی دیگر لباس‌های لازم برای سوختگی حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون است. بیشتر از ۵ درصد افراد سوخته نمی‌توانند لباس را تأمین کنند و مشکل مضاعف می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود بیمار دیر خوب شده و یا دچار ناتوانی شود. پمادها هم به‌شدت گران شده و به گفته پزشکان یکی از پمادها حدود ۳۰ دلار است و اکنون با دلار آزاد وارد می‌شود و روزی یک پماد باید استفاده شود. در رابطه با کمبود تخت‌های بیمارستانی معاون مرکز تحقیقات سوختگی ایران هم در فروردین‌ماه سال ۱۳۹۷ گفته بود که به دلیل کمبود تخت‌های استاندارد سوختگی در بیمارستان‌های ایران، معمولاً چند بیمار سوخته در یک اتاق بستری می‌شوند و از این رو، عفونت از یک بیمار به بیمار دیگر می‌شود.

تازه این درحالی است که بیمار ساکن تهران باشد. اگر از شهرستان‌ها یا مناطق کم برخوردار به پایتخت یا شهرهای بزرگ دیگر برود، هزینه جابه‌جایی، شب ماندن و خوردوخوراک همراه هم به این لیست اضافه می‌شود.

تحریم‌ها مانع واردات پانسمان‌های فوق تخصصی شده‌اند

همان‌طور که در گزارش مشخص است وضعیت بیمارستان‌های سوختگی، تجهیزات و روند درمان سوختگی در ایران چندان تعریفی ندارد. حالا به این وضعیت نا به سامان باید تحریم‌ها را هم اضافه کنیم. پانسمان یکی از اصلی‌ترین مسائل در بهبود سوختگی است. این پانسمان‌ها به دسته‌های تخصصی و فوق تخصصی تقسیم می‌شوند و حالا تحریم‌ها مانع از ورود پانسمان‌های لازم برای درمان سوختگی شده است. مدیرکل دفتر مدیریت پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت با اشاره به این موضوع می‌گوید که به دلیل تحریم‌ها برخی شرکت‌های صادرکننده این پانسمان‌ها اعلام کردند که امکان در اختیار قرار دادن این نوع پانسمان‌ها را به ما ندارند.

رئیس جمعیت پیشگیری از سوختگی ایران: در ۲۸۰ بیمارستان تأمین اجتماعی حتی یک تخت سوختگی وجود ندارد، در تهران هیچ بیمارستان خصوصی بخش سوختگی ندارد و پروژه بیمارستان سوختگی از ۲۰ سال پیش شروع و هنوز تمام نشده چرا که برای پرداختن به این حوزه پول نداریم

به گفته مهدی شادنوش معمولاً یک شرکت برای ۵۰ الی ۶۰ کشور دنیا این پانسمان‌ها را تولید و صادر می‌کند که ایران فعلاً از این پانسمان‌ها محروم شده است.

سوختگی برق در ایران  بسیار شایع است

یکی از سوختگی‌های شایع در ایران، سوختگی الکتریکال یا همان سوختگی با برق است. طبق آمار در سال بین ۳۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار سوختگی در درجات مختلف داریم که این تعداد به نسبت کشورهای همسایه درصد بالاتری است و از این بین تنها ۳۰ هزار نفر برای درمان به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند.

در این نوع سوختگی احتمال قطع یک یا دو عضو از بدن وجود دارد از این رو داشتن بیمارستان های تخصصی و تجهیزات به‌روز ضروری است. در حالی که ایران با داشتن تعداد بالایی از این نوع سوختگی هنوز به فکر تجهیز و ساخت بیمارستان‌های تخصصی نیست.

نبود پوشش بیمه‌ای، بزرگ‌ترین معضل بیماران سوختگی

در کنار آمار بالای سوختگی، نبودن تخت و بیمارستان‌های مجهز و تخصصی، تحریم‌ها و نبود پانسمان‌های تخصصی و هزینه بالای درمان باید مشکل پوشش بیمه را هم به لیست رنج‌های بیماران سوخته اضافه کنیم.

یکی از مهم‌ترین نیازهای بیماران سوختگی پوشش‌های بیمه‌ای است چراکه طبق آمارها بیشتر افراد درگیر با سوختگی، اغلب از اقشار ضعیف جامعه هستند. دست‌اندرکاران امر، تأکید دارند که پوشش‌های بیمه‌ای بیماران ناشی از سوختگی باید افزایش پیدا کند زیرا سازمان‌های بیمه‌گر، حمایت‌های حداقلی از این بیماران انجام می‌دهند.

بیمه‌ها پانسمان‌های نوین را پوشش نمی‌دهند و درنتیجه به خاطر قیمت بالا و اینکه اغلب بیماران از قشر ضعیف جامعه هستند توانایی خرید این پانسمان‌ها را ندارند و به همین روی در اغلب بیمارستان‌های کشور از روش‌های قدیمی پماد و  پانسمان 2 بار در روز استفاده می‌شود. تعویض پانسمان‌های روزانه و قدیمی فرآیند سختی داشته و گاهی عوارض روحی بدی برای بیمار به  دنبال دارد درحالی‌که پانسمان‌های نوین هر 3 تا 4 روز یک‌بار تعویض می‌شوند، به بافت سوخته نچسبیده و درنتیجه علاوه بر تأثیر بهتر بر بیمار درد کمتری داشته و کیفیت زندگی او هم بهتر می‌شود.

نکته دیگر این که در برخی اوقات بیماران سوخته در اعمال جراحی پلاستیک هم دچار اشکال می‌شوند. بیمه‌ها معتقدند که جراحی پلاستیک بیماران ناشی از سوختگی حتی برای فردی که صورت او سوخته و دهانش بد باز می‌شود عمل زیبایی است درحالی‌که این جراحی‌ها در اغلب اوقات برای بهبود عملکرد است. تمام عمل‌های بیماران ناشی از سوختگی باید از محدوده زیبایی خارج شود و بیمه‌ها به‌خصوص بیمه‌های مکمل در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی این بیماران را تحت پوشش قرار دهند.در آخر اینکه سوختگی می‌تواند یکی از تلخ‌ترین و سخت‌ترین اتفاقات عمر یک انسان باشد. آنکه از سوختگی جان سالم به در می‌برد قطعاً در بقیه سال‌های عمرش با مشکلات زیادی مواجه شد که موضوعات روحی و روانی کمترین آن‌هاست. در این میان دولت وظیفه دارد برای کیفیت بیشتر زندگی افرادی که به هر دلیل دچار سوختگی می‌شوند امکاناتی در نظر بگیرد. ساخت بیمارستان‌های تخصصی، پوشش بیشتر خدمات بیمه‌ای، وارد کردن پانسمان‌ها و به‌روز کردن تجهیزات برخی از این موارد است.