طراحان بیلبورد میدان ولیعصر به جایگاه زن بی‌توجهند؟

تصاویر بیلبورد بزرگ میدان ولیعصر با چالش‌ و انتقادهایی همراه بوده است که عمده آنها به نقش زنان در موضوعات برمی‌گردد؛ از غیبت خانم‌ها در بیلبورد جام‌جهانی گرفته تا طرحی که این روزها به مناسب روز زن در مرکز شهر خودنمایی می‌کند و واکنش‌هایی را از سوی بخشی از زنان جامعه به دنبال داشته است.

تصویر مادری به همراه دو فرزندش با عنوان «بر دامان بهشت»، طرح اخیر خانه طراحان انقلاب اسلامی و مؤسسه هنری رسانه‌ای اوج است که به مناسبت ولادت حضرت فاطمه (س) و روز زن در میدان ولیعصر دیده می‌شو، اما این طرح نیز با انتقادهای زیادی مبنی بر توجه نکردن به سایر ابعاد زندگی اجتماعی زنان مواجه شده است.

در همین راستا، پوریا اسرایی، سخنگو و مدیر روابط عمومی خانه طراحان انقلاب اسلامی در گفت‌وگویی با ایسنا از نحوه انتخاب سوژه‌ها و انتقادهایی که درباره نقش زنان در این تصاویر مطرح می‌شود، سخن گفته است.

مناسبتی بودن سوژه طرح‌های بیلبورد‌ میدان ولیعصر 

او در پاسخ به این پرسش که نگاه‌های سازمان اوج تا چه اندازه در خلق تصاویر بیلبورد میدان ولیعصر تأثیر گذارند، گفت: به طور کلی طراحی سوژه‌ها در خانه طراحان انجام می‌شود که یک‌سری رویکردها و موضوعات کلی برای طول سال در‌نظر گرفته می‌شود که اغلب هم مناسبتی هستند. در واقع می‌توان گفت که سوژه‌ها سوار مناسبت‌ها می‌شوند و تلاش می‌کنند از این طریق مفهومی را منتقل کنند؛ البته در برخی مواقع نیز ممکن است با نزدیک شدن به برخی مناسبت‌ها، تغییراتی نیز اعمال می‌شود.

اسرایی درباره سیاست‌های انتخاب سوژه‌ها با بیان اینکه «سوژه‌های ما کاملا متنوع است»، گفت: سیاست کلی ما سیاست‌های جمهوری اسلامی و کشور است و غیر از این سیاست دیگری وجود ندارد. تنوع سوژه‌ها در کارهایی که طراحی شده است کاملا مشخص است؛ به عنوان مثال در یک سال گذشت سه بیلبورد به فضای فوتبالی اختصاص داشته است و اربعین و محرم هم جزو سوژه‌ها بوده‌اند. 

اسرایی همچنین درباره انتقادهای مطرح‌شده درباره نقش زنان در تصاویر بیلبورد میدان ولیعصر نیز خاطرنشان کرد: اولین زمانیکه این موضوع مطرح شد برای بیلبورد جام‌جهانی بود. اولین بیلبورد جام‌جهانی با عنوان «با هم قهرمانیم؛ یک ملت یک ضربان» تصویر تعدادی آقا را در فضای تیم ملی به تصویر کشیده بود. ایده اصلی ما این بود که اعضای تیم ملی وقتی کاپ را می‌برند، تصور شوند. طبیعتا منظور ما تیم ملی فوتبال آقایان بود و نه خانم‌ها. تعداد افراد در تصویر نیز به اندازه اعضای تیم فوتبال و ذخیره‌ها بود. برای اینکه اتحاد بیشتر نشان داده شود از قومیت‌های مختلفی ایرانی نیز استفاده شد.

طرح‌هایی که سوار موج رسانه‌ای شده‌اند

سخنگوی خانه طراحان انقلاب اسلامی ادامه داد: در‌واقع هدف نشان دادن اتحاد بود، اما این ایراد به ما گرفته شد که چرا هیچ خانمی در تصویر نیست؛ بنابراین وقتی طراحان متوجه شدند از هدف اصلی‌ یعنی نشان دادن اتحاد دور شده‌اند، تابلوی دیگری که از پیش طراحی شده بود و قرار بود در شهر نصب شود جایگزین گردید. خانه طراحان به غیر از بیلبورد میدان ولیعصر برای سایر بیلبوردهای شهری نیز طراحی می‌کند و تصاویری هم که بعد از طرح «با هم قهرمانیم؛ یک ملت یک ضربان»، در میدان ولیعصر نصب شد، از قبل طراحی شده بود.

اسرایی اظهار کرد: کسانیکه به ما اعتراض کرده بودند، اگر کارهای قبلی ما را نیز پیگیری کرده بودند متوجه می‌شدند خانه طراحان، تا به حال هیچ کاری انجان نداده که خانم‌ها در آن حضور نداشته باشند و پیش از تابلوی جام‌جهانی بدون استثنا در همه تابلوها و در همه موضوعات، خانم‌ها نیز حضور داشتند. 

او علت انتقادات برخی زنان ایرانی به بیلبوردهای میدان ولیعصر را سوءتفاهم دانست و خاطرنشان کرد: از این جهت می‌گویم سوءتفاهم، زیرا صرفا کارهایی را می‌بینند که سوار یک موج رسانه‌ای شده‌اند؛ تابلوی جام‌جهانی به عدم حضور زنان در ورزشگاه‌ها وصل شد و تابلوی روز مادر نیز به موضوعاتی همچون نقش اجتماعی زنان در جامعه ربط پیدا کرده است. البته خانه طراحان از سوی نگاه‌های مختلف مورد انتقاد واقع می‌شوند.

نگاهی بر کمرنگ نشان دادن حضور خانم‌ها نیست

سخنگوی خانه طراحان انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: در واقع خانه طراحان نه اصراری برای حضور کمرنگ خانم‌ها در طرح‌ها دارد و نه تأکیدی برای حضور پررنگشان. هیچ‌وقت چنینی نگاهی وجود نداشته است. به ما ایراد می‌گیرند که با حضور خانم‌ها مشکل دارید، در حالی‌که اصلا چنین نیست. برای جام جهانی بهانه این بود که خانم‌ها حضور ندارند و الان به تابلوی روز مادر ایراد می‌گیرند که چرا نقش زنان را به مادری محدود کرده‌اید. برخی می‌گویند چرا خانم‌ها را فقط «مادر» تصور کرده‌اید. خانه طراحان انقلاب که در تصویر «فقط» نگذاشته‌اند، پس این فقط را چطور متوجه شده‌اید؟ هدف اصلی ما نشان دادن مادر بود، اما نه «فقط» مادر!

او یادآور شد: بیش از ۶۰ درصد از مجموعه فضای مجازی، مصاحبه‌ها و بازخوردهای مستقیم مردمی و نظرات قشر متخصص با تابلوی روز مادر موافق بوده‌اند. نکته این است دوستانی که انتقاد می‌کنند شاید مادر بودن و زن در جایگاه مادری را پایین‌تر از موقعیت‌های اجتماعی یک زن می‌دانند.