تناقض‌گویی درباره مصرف مازوت در نیروگاه‌ها ادامه دارد؛
مخاطره‌ای که قرار نیست مدیریت شود
سعیده علیپور
وضعیت تهران باز هم قرمز است. البته این بار نه به دلیل شیوع گسترده کرونا. بلکه به دلیل تراژدی هر ساله پایتخت در روزهای سرد سال؛ آلودگی هوا. هرچند این بار متهم آلودگی هوا متفاوت با سالیان پیش است.
یک ماه پس از اوج‌گیری آلودگی مرموز هوا در تهران، خبر رسیده آسمان دیگر کلانشهرها نیز کدر شده است. این در حالی بود که در چند ماه اخیر با وجود اعمال برخی محدودیت‌های رفت و آمد شبانگاهی و همینطور دورکاری بسیاری از کارمندان و تعطیلی کلاس‌های حضوری مدارس و دانشگاه‌ها، کمتر کسی انتظار این میزان از آلودگی هوا را داشت. هرچند یکی از مقصرین همیشگی آلودگی هوا خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده بوده و هستند، اما گزارش‌های سازمان هواشناسی نشان می‌داد این بار آلودگی ناشی از غلظت نوعی آلاینده است که ارتباط چندان معناداری با خودروها ندارد.
در حالی که در طول یکی دو ماه گذشته، بارش باران و وزش باد، هر از چندی به داد شهروندان رسید، اما با تداوم این وضعیت در هفته‌های اخیر برخی از اعضای شورای شهر از مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های کشور خبر دادند. مازوت‌هایی که گفته می‌شود به دلیل تحریم‌ها، روی دست نیروگاه‌ها مانده و آنها نیز برای خلاصی از آن، این سوخت‌های به شدت آلاینده را سوزانده و راهی هوای شهرها و ریه‌های شهروندان کرده‌اند. هر چند این خبر خیلی زود از از سوی وزارت نیرو تکذیب شد، اما اظهارات مسئولان محیط زیست و مسئولان بهداشتی نشان داد، خبر اولیه چندان دور از واقعیت نبوده است.
19 ایستگاه در پایتخت؛ قرمز
براساس آخرین اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، دیروز کیفیت هوا در ۱۹ ایستگاه در پایتخت در وضعیت قرمز قرار داشت که بیانگر هوای ناسالم برای همه بود.
از اقدسیه در شمال تهران گرفته تا پیروزی در جنوب تهران شرقی تهران. این در حالی است که بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی آلودگی هوا علاوه بر تهران در اصفهان، کرج، اراک، قزوین، تبریز و مشهد نیز در روزهای آتی این هفته ادامه خواهد داشت و حتی وضعیت در برخی از شهرها رو به وخامت بیشتر خواهد رفت.
اما به نظر می‌رسد مسئولان استانی وضعیت را چندان وخیم نمی‌دانند و معتقدند با اعمال برخی از محدودیت‌ها مشکل حل می‌شود. دیروز انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران از پیشنهاد جلسه کارگروه کمیته آلودگی هوا مبنی بر تعطیلی دو روزه تهران خبر داد. عبدالله رمضانزاده، سخنگوی دولت اصلاحات در توییتر خود در واکنش به این پیشنهاد نوشت: «می‌گویند علت آلودگی هوای تهران مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌هاست. بعد مقام‌های دولتی پیشنهاد تعطیلی دو روزه همه کسب و کارهای دولتی و خصوصی را داده‌اند. طنز از این شیرین‌تر. بی‌ربطی از این تلخ‌تر!».
در حالی که به نظر منتقدان پیشنهاد تعطیلی پایتخت، کاملا بی‌ربط است و مشکلی را از ادامه آلودگی هوا به مازوت کم نمی‌کند، به نظر استاندار تهران آلودگی ربطی به مازوت ندارد. چرا که به گفته او دستور عدم استفاده از سوخت مازوت به همه صنایع نیروگاه‌های استان ابلاغ و این موضوع به اجرا در آمده است. او همچنین گفت: «گزارش‌های بازرسی میدانی محیط زیست استان نیز بر این مسئله تاکید شده است که تمام نیروگاه‌ها و صنایع مشغول فعالیت در استان تهران از گاز یا سوخت مایع گازوئیل استفاده می‌کنند». به گفته محسنی بندپی، پلیس راهور نیز از تردد خودروهای دودزا و حمل بار در سطح شهر تهران جلوگیری کرده و همچنین خودروهای فاقد معاینه فنی نیز متوقف شده‌اند.
با این حال معلوم نیست با وجود همه این دستورات و گزارش‌ها و تاکیدات پرطمطراق، ذرات معلق روز افزون همچنان در آسمان پایتخت چه می‌کنند؟
احتمال عبور شاخص آلودگی هوا از عدد ۲۰۰
با وجود همه این اظهارات، سختان اخیر مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی چندان امید بخش نبود و او از بدتر شدن وضعیت هوا در روزهای آتی خبر داد و گفت: «اگر منابع آلاینده هوا تغییر نکند و فعالیت کارخانه‌ها و خودروها کاهش نیابد عدد‌های شاخص آلودگی هوا این هفته بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ ماندگار خواهد بود و ممکن است شاخص آلودگی هوا از عدد ۲۰۰ هم عبور کند».
صادق ضیائیان ادامه داد: «البته یکشنبه شب تا دوشنبه ۱۵ دی، وزش محدود باد در سطح شهر تهران خواهیم داشت، اما وضعیت چندان تغییری نمی‌کند».
مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی تاکید کرد که افراد دارای بیماری‌های ریوی و قلبی و همچنین کهنسالان کودکان و افراد حساس به آلودگی هوا تا حد امکان از منزل خارج نشوند ضمن آنکه همه افراد از فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی در فضای باز خودداری کنند.
تشدید بیماری در میان مردم
همچنین درپی آلودگی هوا در هشت کلانشهر و پیش‌بینی ادامه این وضعیت و البته مشکلات حاد تنفسی و قلبی برای شهروندان، مصطفی خالدی، سخنگوی سازمان اورژانس کشور از استقرار آمبولانس‌ها در پایتخت خبر داد.
این در حالی است که دیروز علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران گفت که آلودگی هوا به بخشی از سیستم تنفسی آسیب می‌زند و این شرایط فرد را در برابر ویروس کرونا ضعیف‌تر می‌کند.
مدیرعامل شرکت برق حرارتی گفت که هیچ کدام از نیروگاه‌های تهران از مازوت استفاده نمی‌کنند. تنها دو نیروگاه بعثت و منتظرالقائم این قابلیت را دارند، اما تاکنون بخش مازوت‌سوز این دو نیروگاه مورد استفاده قرار نگرفته است
در همین باره عاطفه عابدینی فوق تخصص بیماری‌های ریوی بیمارستان مسیح دانشوری نیز گفت: «اگر طی چند سال گذشته بزرگترین نگرانی ما اثرات آلودگی هوا بر سلامتی افراد از طریق تحریک راه‌های هوایی و تنفسی و همچنین آسیب‌رسانی به ریه، بروز علائم آلرژی، خارش، سوزش، درگیری چشم‌ها، سرفه، سرگیجه، سردرد و سایر علایم بود، الان باید نگران این باشیم که افزایش میزان ذرات معلق در هوا می‌تواند میزان انتقال عفونت ویروس کرونا و سایر ویروس‌ها و عفونت‌های تنفسی را تشدید کند که این مساله همزمان با اپیدمی کرونا بسیار نگران‌کننده است».
این فوق تخصص ریه با بیان اینکه آلودگی هوا می‌تواند به بروز آلرژی و حساسیت در راه‌های هوایی فوقانی و و تحتانی منجر شود، ادامه داد: «همچنین افزایش غلظت آلاینده‌هایی همچون ازن، co2 و اکسید نیتروژن می‌تواند وضعیت افراد دارای بیماری های زمینه‌ای قلبی و ریوی را تشدید کند.
به عبارت دیگر افزایش غلظت آلاینده‌ها همزمان با آلودگی هوا، حتی در سال‌های بعد می‌تواند به عنوان ریسک فاکتورها و عوامل خطر برای بروز سرطان‌های مرتبط با راه‌های هوایی عمل کند. علاوه بر آن می‌تواند باعث تشدید بیماری‌های آسم، بیماری‌های قلبی، دیابت، برونشیت و بیماری‌های مزمن ریه همچون فیبروز ریه شود».
تناقض گویی‌هایی که به ریه رحم نمی‌کند
در روزهایی که ریه‌هایمان با کرونا دست و پنجه نرم می‌کند، آلودگی هوا حتی بسیار بیش از سالیان پیش هم، مزید بر علت شده و زندگی را بیش از پیش برای شهروندان سخت کرده است. این در حالی است که هنوز بسیار از ما از دلیل اصلی این آلودگی‌ها خبر نداریم و برخی از مسئولان هم با متهم خواندن مردم و خودروهای فرسوده، پیکان اتهام را از سمت خود کنار می‌زنند.
اما پس از سخنان دو پهلو و تکذیب‌های فراوان دیروز سازمان محیط زیست سرانجام مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها و صنایع در تهران را تایید کرد. معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه با مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها در اراک برخورد شده است به ایسنا گفت: «نامه‌ای به دادستانی تهران نیز درخصوص مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها ارسال کرده‌ایم».
مسعود تجریشی گفت: «به‌نظر می‌رسد با سرد شدن هوا و فشار روی منابع گاز کشور و افزایش مصرف خانگی، منابع ثابت آلاینده هوا به‌صورت پراکنده از سوخت مازوت استفاده کرده‌اند». با این حال مدیر عامل شرکت برق حرارتی گفت که هیچ کدام از نیروگاه‌های تهران از مازوت استفاده نمی‌کنند.
محسن طرزطلب تاکید کرد که تنها دو نیروگاه بعثت و منتظرالقائم این قابلیت را دارند، اما تاکنون بخش مازوت‌سوز این دو نیروگاه مورد استفاده قرار نگرفته است.
در حالی که در طول یکی دو ماه گذشته، بارش باران و وزش باد، هر از چندی به داد شهروندان رسید، اما با تداوم آلودگی شدید هوا در هفته‌های اخیر برخی از اعضای شورای شهر از مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های کشور خبر دادند
ریه‌های مردم انبار مازوت
در همین باره سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی آلودگی هوای تهران و دیگر کلانشهرها را در نتیجه بی‌مسئولیتی متولیان قانون هوای پاک دانست و گفت که این متولیان نه تنها در اجرای هوای پاک قصور و کوتاهی می‌کنند، حتی در برخی از موارد در مقابل کوتاهی‌های دیگر دستگاه‌های مسئول چشم پوشی دارند.
او با اشاره به خبرهایی مبنی بر سوزاندن سوخت مازوت دپو شده در نیروگاه‌ها، گفت: محیط زیست و وزارت نیرو این مسئله را باید برای مردم روشن کند. اگر این ماجرا حقیقت داشته باشد علنا مسئولان از ریه‌های شهروندان به‌عنوان انبار مازوت استفاده می‌کنند.
در نهایت، با وجود همه تایید‌ها و تکذیب‌ها و پرسش‌هایی که در خصوص استفاده از مازوت در نیروگاه‌های اطراف تهران و سایر شهرها از سوی مقامات رسمی مطرح شده، هنوز ابهامات فراوانی در این باره وجود دارد که نیازمند پاسخ‌گویی از سوی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و سایر نهاد‌های متولی است؛ چراکه مردم باید به وضوح از جزئیات آلایندگی هوای شهرها و تبعات منفی آن آگاه باشند.
دیدگاه تان را بنویسید