دور جدید و گسترده حملات اسرائیل به غزه با واکنش عملی قاره‌سبز مواجه شد؛
اروپا در مسیر تحریم و اعمال فشار بر تل‌آویو
رامین پرتو
طی روزهای اخیر، نوار غزه شاهد موج جدیدی از حملات زمینی و هوایی ارتش اسرائیل بوده است که ابعاد گسترده‌ای از تخریب، آوارگی و بحران انسانی را به همراه داشته است. این حملات که با دستور مستقیم بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، آغاز شده، نه‌تنها به تشدید درگیری‌ها در منطقه منجر شده، بلکه موجی از انتقادات بین‌المللی را نیز برانگیخته است. حملات اخیر اسرائیل به غزه در پی مجموعه‌ای از تحولات سیاسی، نظامی و منطقه‌ای آغاز شده است. بر اساس بیانیه‌های رسمی ارتش اسرائیل، این حملات با هدف تضعیف توان نظامی حماس و تأمین امنیت مناطق مرزی اسرائیل انجام می‌شود. با این حال، تحلیلگران معتقدند که دلایل عمیق‌تری در پس این عملیات وجود دارد.
حملات جدید اسرائیل به غزه با ابعاد گسترده نظامی و انسانی و اتخاذ سیاست‌هایی مانند کوچ اجباری و استفاده از گرسنگی به‌عنوان ابزار فشار؛ نه‌تنها به تشدید بحران در این منطقه منجر شده، بلکه تبعات گسترده‌ای در سطح کشورهای جهان به همراه داشته و نقض آشکار قوانین بین‌المللی ارزیابی شده است
نخست اینکه، کابینه نتانیاهو که تحت فشارهای داخلی ناشی از مشکلات سیاسی و اقتصادی قرار دارد، ممکن است با تشدید درگیری‌ها به‌دنبال انحراف افکار عمومی از مسائل داخلی باشد. نتانیاهو با انتقادات گسترده‌ای از سوی احزاب مخالف به دلیل مدیریت ضعیف اقتصادی و اتهامات فساد مواجه است و بر همین اساس این حملات می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تقویت جایگاه او در میان رأی‌دهندگان راست‌گرا عمل کند.
دلیل دوم هم این است که تحولات منطقه‌ای، به‌ویژه افزایش حملات یمن به فرودگاه‌های تل‌آویو و بندر حیفا، اسرائیل را به واکنش واداشته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که اسرائیل نگران تقویت توان تسلیحاتی حماس و گروه‌های دیگر در غزه است. از سوی دیگر، شکست مذاکرات صلح و عدم پیشرفت در گفت‌وگوهای منطقه‌ای، اسرائیل را به سمت رویکرد نظامی سوق داده است. سوم هم اینکه برخی تحلیلگران معتقدند که این حملات پاسخی به فشارهای داخلی و خارجی برای تغییر وضعیت موجود در غزه است. اسرائیل با تشدید عملیات نظامی، به دنبال ایجاد شرایطی است که بتواند کنترل بیشتری بر این منطقه اعمال کند.
در بسیاری از کشورهای اروپایی، اعتراضات مردمی علیه سیاست‌های اسرائیل افزایش یافته است و این فشارها دولت‌ها را به سمت اتخاذ مواضع سخت‌گیرانه‌تر سوق داده است به‌طوری‌که حالا دیوید لمی، وزیر خارجه انگلیس در پارلمان عوام انگلیس اعلام کرد که کشورش آماده تحریم مقامات اسرائیل است
سیاست کوچ اجباری ساکنان غزه
یکی از جنبه‌های بحث‌برانگیز حملات اخیر، سیاست کوچ اجباری ساکنان غزه، به‌ویژه در مناطق شمالی و خان‌یونس، است. ارتش اسرائیل با صدور اخطارهای تخلیه فوری، فلسطینیان را وادار به ترک خانه‌هایشان کرده است. این اقدام به گفته مقامات فلسطینی، نوعی پاکسازی قومی است که با هدف خالی کردن مناطق استراتژیک غزه از ساکنان و تسهیل عملیات نظامی انجام می‌شود. تحلیلگران معتقدند که اسرائیل با این سیاست به دنبال آن است که در وهله اول با جابه‌جایی اجباری ساکنان غزه، ارتباط حماس با مردم غیرنظامی را مختل کند، زیرا حماس از حمایت مردمی به‌عنوان یکی از نقاط قوت خود بهره می‌برد. همچنین خالی کردن مناطق شمالی غزه به ارتش اسرائیل اجازه می‌دهد تا پایگاه‌های نظامی و زیرساخت‌های خود را در این مناطق گسترش دهد و از سوی دیگر برخی منابع، از جمله اظهارات منسوب به نتانیاهو، نشان می‌دهد که اسرائیل ممکن است به دنبال تغییر دائمی بافت جمعیتی غزه باشد تا امکان بازگشت فلسطینیان به مناطق اصلی‌شان کاهش یابد. این سیاست، به گفته سازمان ملل، به آوارگی گسترده و تشدید بحران انسانی منجر شده است و هزاران خانواده فلسطینی مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند و بسیاری از آنها در شرایط غیرانسانی در جنوب غزه یا مناطق دیگر پناه گرفته‌اند.
یکی از نگران‌کننده‌ترین جنبه‌های حملات اخیر، استفاده اسرائیل از گرسنگی به‌عنوان ابزاری برای فشار بر ساکنان غزه است. از ماه مارس، محاصره شدید غزه توسط اسرائیل، ورود کمک‌های بشردوستانه را به شدت محدود کرده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که تنها پنج کامیون حامل مواد غذایی پس از ۱۱ هفته اجازه ورود به غزه یافته‌اند. این محاصره، همراه با بمباران زیرساخت‌های حیاتی مانند بیمارستان‌ها و انبارهای مواد غذایی، به بحران گرسنگی در غزه دامن زده است. تبعات این سیاست به‌ویژه برای کودکان، زنان و افراد مسن فاجعه‌بار است. در این خصوص گزارش‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که کودکان غزه در معرض سوءتغذیه شدید قرار دارند و کمبود مواد غذایی و آب آشامیدنی سالم، رشد جسمی و ذهنی کودکان را تهدید می‌کند و خطر مرگ‌ومیر در میان آنها را افزایش داده است. همچنین گزارش شده که زنان باردار و شیرده به دلیل کمبود مواد غذایی و مراقبت‌های پزشکی با مشکلات جدی مواجه شده‌اند و این شرایط می‌تواند به افزایش مرگ‌ومیر مادران و نوزادان منجر شود.
اروپا و تحریم‌های احتمالی
کشورهای اروپایی، به‌ویژه اعضای اتحادیه اروپا، در واکنش به تشدید حملات اسرائیل و سیاست‌های آن در غزه، بحث تحریم مقامات اسرائیلی و کابینه نتانیاهو را مطرح کرده‌اند که یکی از دلایل آن نقض حقوق بشر است. گزارش‌های متعدد از سازمان‌های بین‌المللی، از جمله سازمان ملل، نشان‌دهنده نقض گسترده حقوق بشر در غزه است و بر همین اساس بمباران غیرنظامیان، تخریب زیرساخت‌ها و کوچ اجباری، انتقادات شدیدی را در اروپا برانگیخته است. همچنین در بسیاری از کشورهای اروپایی، اعتراضات مردمی علیه سیاست‌های اسرائیل افزایش یافته است و این فشارها دولت‌های اروپایی را به سمت اتخاذ مواضع سخت‌گیرانه‌تر سوق داده است. به‌طوری‌که دیوید لمی، وزیر خارجه انگلیس روز گذشته (چهارشنبه) در پارلمان عوام انگلیس اعلام کرد که کشورش آماده تحریم مقامات
اسرائیل است.
همچنین یوناس گار استوره، نخست‌وزیر نروژ در اظهاراتی صریح اعلام کرد که کشورش ممکن است اقداماتی از جمله تحریم‌هایی را علیه اسرائیل در نظر بگیرد. از سوی دیگر دیروز (چهارشنبه) ماریا مالمر استنرگارد، وزیر خارجه سوئد گفت که کشورش در داخل اتحادیه اروپا فشارهایی را برای تحریم برخی وزرای اسرائیل به دلیل نحوه برخورد اسرائیل با غیرنظامیان فلسطینی در غزه وارد می‌کند.
از سوی دیگر پنی وانگ، وزیر خارجه استرالیا نیز با امضای بیانیه مشترک با ۲۲ کشور دیگر از جمله بلژیک، کانادا، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، لتونی، لیتوانی، لوگزامبورگ، هلند، نیوزیلند، نروژ، پرتغال، اسلونی، اسپانیا، سوئد و انگلیس خواستار ارسال کمک‌ها به غزه شد.
نگاه آمریکا به حملات جدید اسرائیل
ایالات متحده، به‌عنوان متحد اصلی اسرائیل، واکنش پیچیده‌ای به حملات اخیر نشان داده است. از یک سو، آمریکا به حمایت نظامی و سیاسی از اسرائیل ادامه می‌دهد و بر حق آن برای دفاع از خود تاکید می‌کند. با این حال، برخی گزارش‌ها حاکی از نگرانی واشنگتن از تشدید درگیری‌ها و پیامدهای آن است. این در حالیست که دولت ترامپ تحت فشار داخلی از سوی گروه‌های مترقی و جامعه مدنی قرار دارد که خواستار توقف حمایت بی‌قیدوشرط از اسرائیل هستند. این فشارها ممکن است به محدود شدن حمایت آمریکا منجر شود. از سوی دیگر باید توجه شود که آمریکا نگران است که تشدید درگیری‌ها به بی‌ثباتی در منطقه منجر شود و روابط این کشور با متحدان عرب خود، مانند اردن و مصر، را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین باید توجه داشت که اظهارات منسوب به نتانیاهو مبنی بر عدم بازگشت فلسطینیان به غزه، با سیاست رسمی آمریکا مبنی بر حمایت از راه‌حل دو کشوری در تعارض است. این موضوع می‌تواند به تنش در روابط دوجانبه منجر شود، هرچند بعید است که آمریکا حمایت نظامی خود را به‌طور کامل قطع کند.
دیدگاه تان را بنویسید